TAJEMNICE BUDYNKU NASZEJ SZKOŁY Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Józefa Wybickiego w Ząbkowicach Śląskich TAJEMNICE BUDYNKU NASZEJ SZKOŁY

DAWNIEJ I DZIŚ

Dawna szkoła podoficerska i szkoła policji W latach 1914-1916 wzniesiono przy drodze z Ząbkowic do Jaworka budynek na potrzeby szkoły podoficerskiej. W dniu 1X 1916 r. zakwaterowano w nim dwie kompanie wojska pod dowództwem majora Funcka. W szkole odbył się tylko jeden kurs, bowiem już 1 IV 1919 r. Z powodu demobilizacji szkoła została zamknięta. W budynku przez kolejne dwa lata stacjonowała kompania Reichswery, a 1 IV 1921 r. otwarto w nim Śląską Szkołę Policji, w której kształciło się ok. 400 uczniów. Była to druga po Poczdamie tego typu szkoła w Prusach. W październiku 1938 r. szkołę policyjną przekształcono w szkołę podoficerską. Zdecydowali o tym główno dowodzący Wehrmachtu feldmarszałek Walther von Brauchitsch i inspektor do spraw wyszkolenia generał-major Johannes Friebner. Kandydaci do szkoły w wieku 18-21 lat musieli mieć co najmiej 1,65 m wzrostu i nie mogli nosić okularów. Matura nie była wymagana. Szkoła zakończyła działalność jesienią 1944 r., gdy ostatni absolwenci zostali wysłani na front.

Jednostka wojskowa W maju 1945 r. w obrębie działań wojennych znalazła się ziemia ząbkowicka. W dniu 9 maja oddział zwiadu 59 Armii Radzieckiej zajął miasto bez jednego wystrzału. Pod koniec tego miesiąca polska administracja przejęła od komendantury radzieckiej powiat ząbkowicki. Po zakończeniu II wojny światowej w budynku naszej szkoły stacjonował batalion budowlany, który miał zadanie przystosować dawną niemiecką szkołę podoficerską na koszary.

Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego Ludowego Wojska Polskiego z dnia 22 maja 1952 r. został zorganizowany 99 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej. Ministerstwo Obrony Narodowej na dowódcę Pułku wyznaczyło kapitana Bronisława Żylowskiego. Nowo zorganizowany Pułk z Dowódcą i Szefem Sztabu przejęli koszary. W ten sposób powstała jednostka wojskowa 2583, która otrzymała zadanie przygotowania stanowisk ogniowych dla baterii miasta Wałbrzych i okolic, obrony przeciwlotniczej Dolnego Śląska. We wrześniu 1952 r. zorganizowano pododdziały: Sztab Pułku, Pluton Dowództwa Pułku, Pluton Naprawczy, Pluton Gospodarczy, Pułkową Szkołę Podoficerską. Miesiąc później Pułk otrzymał 2 baterie ( 10 oficerów, 34 podoficerów i 144 kanonierów). Pierwsi poborowi przybyli do jednostki 9 listopada 1952 r., a pierwsza przysięga 254 żołnierzy odbyła się 18 stycznia 1953 r.

Przysięga wojskowa w 1978 r.

W dniu 25 kwietnia 1957 r. 99 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej zreorganizowano na 111 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej, który został włączony do 2 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej. Jednocześnie ustalono, że dzień 25 kwietnia będzie Świętem Dywizjonu. W dniu 22 maja 1960 r. Rada Państwa nadała 111 Dywizjonowi sztandar, który został ufundowany przez społeczeństwo miasta Ząbkowic Śląskich. Fundatorami były trzy największe wtedy zakłady produkcyjne: Zakład Naprawczy Mechanizacji Rolnictwa, Zakład A- 18 oraz Zakład Górniczo – Hutniczy Szklary. Uroczyste wręczenie odbyło się na stadionie miejskim.

Jednostka Wojskowa 2583 wpisała się w życie społeczeństwa miasta na 40 lat. Wielu mieszkańców Ząbkowic Śl. i pobliskich wsi odbywało w tej jednostce obowiązkową zasadniczą służbę wojskową. Żołnierze często pomagali w pracach polowych w pobliskich Państwowych Gospodarstwach Rolnych, służyli pomocą w czasie powodzi i innych klęsk żywiołowych np. odśnieżanie torów kolejowych. W 1989 r. sztandar jednostki przekazano do Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie. W wyniku reorganizacji Wojska Polskiego w 1993 r. Jednostka Wojskowa 2583 została rozwiązana. Budynek dawnych koszar czekał na nowego lokatora.

Budynek czeka na nowego lokatora.

Wywiad z Dyrektorem Publicznego Gimnazjum nr 1 w Ząbkowicach Śląskich Panem Andrzejem Rabą.

Red.: Kto i kiedy podjął decyzję, aby w budynku dawnej jednostki wojskowej powstała szkoła? Dyrektor A. Raba: To skomplikowana historia. Pierwotnie w budynkach pokoszarowych miał być szpital. Dyrektorzy ZOZ-u nie wyrazili jednak na to zgody, ponieważ ten budynek ma ponad 10 tys. m² i koszty adaptacji i utrzymania przewyższałyby wybudowanie nowego pawilonu szpitalnego. Później zaproponowano, aby w tym budynku umieścić Zespół Szkół Budowlanych, który miał swoją siedzibę w miejscu obecnego starostwa na ul. Prusa. Ostatecznie, kiedy w 1994 r. rozpoczęła się likwidacja jednostki wojskowej, zaproponowano adaptację byłych koszar na potrzeby nowego budynku Szkoły Podstawowej nr 4. Poprzednia siedziba „czwórki” nie była wystarczająco przystosowana do potrzeb szkoły, brakowało np. sali gimnastycznej). W tamtych czasach szkoły podlegały Kuratorium Oświaty, a nie samorządom tak jak teraz. Razem z dyrektorem ZSB Edwardem Żygadło, dzięki pomocy posła Jarosława Kurzawy, spotkaliśmy się z wiceministrem finansów. Po rozmowach, które przeprowadziliśmy w sprawie przejęcia budynków byłej jednostki wojskowej, wspólnie podjęliśmy decyzję zagospodarowania terenu na potrzeby szkolnictwa – Zespołu Szkól Budowlanych i Szkoły Podstawowej nr 4.

Red.: Co zadecydowało o likwidacji jednostki wojskowej i przeniesieniu żołnierzy? Dyr. A. Raba: Dawniej w miejscu naszego gimnazjum znajdowała się jednostka przeciwlotnicza, w której stacjonowało około 1000 żołnierzy. Jej likwidacja rozpoczęła się ze względu na wysokie koszty utrzymania budynku. Państwo polskie należało kiedyś do Układu Warszawskiego, rozwiązanego w 1991 r. Na granicy zachodniej powstawały liczne jednostki militarne, w tym jedna znajdowała się na terenie naszej obecnej szkoły. Rozpoczęto ich masową likwidację, bo nie wszystkie jednostki spełniały swoje funkcję. Dlatego też u nas, w Ząbkowicach, z tysiąca żołnierzy pozostało dwudziestu.

Red.: Ile lat trwało przystosowanie budynku do potrzeb szkoły? Dyr. A. Raba: Adaptacja tego budynku rozpoczęła się małymi kroczkami na przełomie 1994/1995 roku. Dość szybko otrzymaliśmy środki na przystosowanie szkoły, bo już wiedzieliśmy, że powstanie tu gimnazjum. Z biegiem czasu budynek „nabierał barw”, choć na początku nie było to łatwe, bo po licznych kradzieżach z dawnej siedziby wojskowej nie zostało praktycznie nic. Red.: Co zmieniło się w środku budynku? Dyr. A. Raba: Wszystko! Wszystko się zmieniło, ponieważ były tu wyłącznie sale wojskowe. Do tej pory widoczne są podciągi wzdłuż sufitu. Tam, gdzie obecnie znajduje się gabinet 104 i 105 nie było korytarza; była duża aula składowa, w której znajdowały się silniki samochodów ciężarowych. Nie było również windy, ani towarowej, ani osobowej. Na poziomie 0 znajdowała się kotłownia oraz przejście do obecnego liceum ogólnokształcącego. Wszystkie sale wyglądały inaczej. Wymieniono okna, instalacje wszelkiego rodzaju, klamki, drzwi, kontakty i wszystkie szczegóły.

Red.: Jakie były problemy w czasie remontu? Dyr. A. Raba: największym problemem były pieniądze! Na samym początku w ogóle nie było środków finansowych. Kuratorium Oświaty protestowało i nie wkładało żadnych starań, gdyż pracujący tam urzędnicy mieli pewność, że władzę nad szkolnictwem przejęły samorządy (W 1996 r. na mocy zmian w ustawie o systemie oświaty szkoły zostały przejęte przez samorządy – przyp. red.). Bardzo skąpo obdarowali naszą placówkę. Mało się tu działo. W sam remont gmina włożyła około 3mln zł i to nie były zbyt duże środki finansowe. Teraz są odczuwalne tego skutki np. widoczne pęknięcia na ścianach, a dzieje się tak, gdyż konserwator zabytków nie wyraził zgody na zmianę wystroju zewnętrznego budynku. W związku z powyższym ocieplenie zostało zainstalowane od strony wewnętrznej i jest to bardziej podatne na wszelkie uszkodzenia.

III Liceum Ogólnokształcące Publiczne Gimnazjum nr1

Historia Gimnazjum nr 1 W dniu 1 września 1999 r. w dawnych koszarach zabrzmiał pierwszy, szkolny dzwonek. Do budynku wprowadzili się nowi lokatorzy. Prawe skrzydło budynku zajęło Publiczne Gimnazjum nr 1 i Szkoła Podstawowa nr 4, a lewe Zespół Szkół Budowlanych ( od roku szkolnego 2007/2008 III Liceum Ogólnokształcące). W roku szkolnym 1999/2000 gimnazjum miało 9 klas pierwszych, a szkoła podstawowa 8 oddziałów. Oficjalne otwarcie i poświęcenie szkoły przez kardynała Henryka Gulbinowicza odbyło się 24 września. W roku szkolnym 2001/2002 Szkoła Podstawowa nr 4 przestała istnieć, a jej uczniów przejęła Szkoła Podstawowa nr 3.

Poświęcenie naszej szkoły

Od 19 czerwca 2002 r. nasze Gimnazjum nosi imię Józefa Wybickiego. W dniu 22 kwietnia 2002 r. uroczyście wmurowano akt erekcyjny pod budowę hali sportowej. Obok boiska szkolnego wkrótce powstała Hala „Słoneczna”, gdzie odbywają się lekcje wychowania fizycznego i wszystkie szkolne uroczystości. Najważniejsze z nich to: „Józefinki”- święto patrona, uroczyste apele z okazji Dnia Edukacji Narodowej i ślubowania klas pierwszych oraz ważnych świąt państwowych. Nasza szkoła jest bezpieczna i przystosowana do potrzeb uczniów niepełnosprawnych, gdyż posiada windę i monitoring wewnątrzszkolny. Bogato wyposażone, w nowoczesne pomoce naukowe, pracownie oraz doświadczeni nauczyciele, pomagają w zdobywaniu wiedzy oraz rozwijaniu talentów i zainteresowań. Uczniowie naszej szkoły biorą udział i odnoszą sukcesy w wielu konkursach np. zDolnym Ślązaku, Lidze Naukowej, Dolnośląskich Meczach Matematycznych, „ Moja szkoła w Unii Europejskiej” itd. Realizujemy różne projekty np. wymiany młodzieży z gimnazjami w Niemczech, „Europa w szkole”, „Szkoła bez przemocy”, „ Szkoła z klasą” czy obecnie „E- szkoła”.

Nadanie imienia naszej szkole

Sprzątanie terenu naszej szkoły

Szkoła i hala sportowa 2011 r.

Architektura budynku Budynek naszej szkoły jest budowlą trójskrzydłową, trójkondygnacyjną nakrytą dwuspadowym dachem, wzniesioną w stylu neobarokowo-neoklasycystycznym z elementami modernizmu.

Główne szkrzydło posiada ryzality środkowy i boczne Główne szkrzydło posiada ryzality środkowy i boczne. Szczególnie ozdobny jest ryzalit środkowy.

Elewacja ryzalitu jest podzielona sześcioma pilastrami wielkiego porządku z jońskimi kapitelami.

Środkowy ryzalit zwieńczony jest tympanonem, w którym jest przedstawiona scena wojenna z okresu starożytnej Grecji.

Na kalenicy dachu wznosi się wieżyczka z datą 1916 w chorągiewce.

Ciekawostki - Skrzydło budynku, w którym mieści się nasza szkoła ma 4500 m² powierzchni - Cały budynek 10000 m² powierzchni - Cały budynek zawiera 680 okien i 270 drzwi - Mamy bunkier, który dawniej był schronem dla żołnierzy - W murach naszej szkoły gościli m.in. *Kardynał Henryk Gulbinowicz *biskup świdnicki Ignacy Dec *obecny europoseł Ryszard Czarnecki *konsul Generalny Republiki Czeskiej Igor Sedo *konsul Generalny RP Anna Olszewska *senator Henryk Gołębiewski *poseł na Sejm RP Mieczysław Jedoń

brązowy medalista olimpijski w boksie Wojciech Bartnik *brązowy medalista olimpijski w boksie Wojciech Bartnik *brązowy medalista igrzysk olimpijskich i dwukrotny mistrz świata w judo Rafał Kubacki *dwukrotny medalista olimpijski w judo Paweł Nastula *były rekordzista świata w żonglowaniu piłką nożną Janusz Chomontek *złoty medalista igrzysk olimpijskich w biegach narciarskich Józef Łuszczek *przewodniczący Sejmiku Województwa Dolnośląskiego Jarosław Kurzawa *założyciel i przewodniczący Solidarności Walczącej Kornel Morawiecki *radny sejmiku wojewódzkiego Julian Golak *wiceminister edukacji Lilianna Jaroń

Bibliografia 1. Dziedzic Marcin, Organiściak Jerzy Ząbkowickie Opowieści cz. Druga: Zabytki Ząbkowic Śląskich Ząbkowice Śląskie 2000 2. Kronika Jednostki Wojskowej 2583 3. Kronika Szkoły Podstawowej nr 4 w Ząbkowicach Śląskich 4. Kronika Publicznego Gimnazjum nr 1 w Ząbkowicach Śląskich

Opracowali członkowie Szkolnego Klubu Europejskiego -Martyna Lach -Agata Maliszewska -Marta Gerlach -Paulina Jankowska -Natalia Podolska -Katarzyna Błaźniak wraz z opiekunem mgr Bernardą Pilich