Co to jest osobowość??? Osobowość to zespół cech psychicznych charakterystycznych dla każdego człowieka. Cechy te w dużej mierze są dziedziczone ale także rozwijają się pod wpływem otoczenia w którym człowiek żyje.  Zauważamy, że każdy z nas jest inny, nie ma dwóch osób o identycznej osobowości.

W TAKIM RAZIE JAKI JEST CEL POZNAWANIA I ANALIZY OSOBOWOŚCI??? Poznanie własnej osobowości ma na celu: zrozumienie zachowań innych ludzi, zrozumienie samego siebie - swoich zachowań, wykorzystanie odpowiednich cech charakteru do odpowiedniej formy aktywności życiowej.

ELEMENTY SKŁADOWE OSOBOWOŚCI postawy przekonania uczucia motywy (motywacje) zdolności (zainteresowania) inteligencja temperament samoocena samoakceptacja

CZYM CECHUJE SIĘ OSOBOWOŚĆ CZŁOWIEKA?? Do najważniejszych cech osobowości zalicza się: TEMPERAMENT – zespół względnie stałych właściwości psychomotorycznych człowieka tj. łatwość powstawania, intensywność, czas trwania czy przebieg przeżyć psychicznych oraz szybkość, siła i przebieg wykonywania czynności. Uwarunkowany genetycznie, podlega jedynie niewielkim zmianom w trakcie rozwoju człowieka.

CZYM CECHUJE SIĘ OSOBOWOŚĆ CZŁOWIEKA?? CECHY INSTRUMENTALNE – UMIEJĘTNOŚCI UMYSŁOWE I PRAKTYCZNE – warunkujące skuteczność rozwiązywania zadań np.: umiejętność pisania, czytania, liczenia, kierowania zespołem czy obsługi komputera.

ZATEM JAKIE NA ZIEMI WYSTĘPUJĄ TYPY OSOBOWOŚCI Typ osobowości charakteryzuje nastawienie człowieka do otaczającego go świata, opisuje jego zachowanie w różnych sytuacjach i określa wartości, do których przywiązuje on szczególną wagę. Nie ma typów osobowości „lepszych” i „gorszych”, po prostu ludzie są różni. Każdy typ osobowości może się sprawdzić w określonych zawodach oraz w przyjaźni. Trzeba tylko umieć wykorzystać mocne strony danej osobowości, tak by były one atutem w pracy i w życiu rodzinnym.

TYPY OSOBOWOŚCI WEDŁUG HIPOKRATESA Charakterystyka osobowości Typ osobowości Charakterystyka osobowości Sangwinik Optymista, radosny, umiejący realizować swoje cele, działający dynamicznie Melancholik Depresyjny, niewiedzący co chce osiągnąć w życiu, za wszystkie niepowodzenia obwiniające inne osoby Choleryk Impulsywny i drażliwy, robiący wiele rzeczy naraz, ma zapał tylko na początku realizacji jakiegoś zadania, często popada w konflikty Flegmatyk Powolny, niedążący do żadnych zmian w życiu, zadowolony z tego co osiągnął do tej pory

TYPY OSOBOWOŚCI WG KRYTERIUM WARTOŚCI PREFEROWANYCH W ŻYCIU Typ osobowości Charakterystyka osobowości Ekonomiczny Ceni sobie trwałe wartości materialne, szczególnie gdy łączą się z nagrodą finansową, ma bardzo praktyczne podejście do życia Społeczny Najważniejsza dla niego jest miłość do innych ludzi, dba o dobrą atmosferę między ludźmi, odczuwa satysfakcję, kiedy może pomagać innym Polityczny Lubi współzawodnictwo, za wszelką cenę dąży do osiągnięcia założonego celu, zawsze odgrywa dominującą rolę Teoretyczny Typowy intelektualista, ceni dociekanie prawdy i zdobywanie informacji, lubi rozważać różnego rodzaju teoretyczne problemy Estetyczny Najważniejsze dla niego jest docenianie piękna we wszystkim co go otacza, chce poświęcić każdą chwilę urozmaiconym doznaniom Religijny Najbardziej ceni doznania duchowe, jest osobą zamkniętą w sobie, dużo czasu poświęca rozważaniom

Szwajcarski psycholog C. G Szwajcarski psycholog C.G.Jung wyróżnił dwa przeciwstawne typy osobowości: interwertyka - nieśmiałego i zamkniętego w sobie ekstrawertyka – towarzyskiego i otwartego E. Kretschmer przypisał ludziom o danej budowie ciała określone cechy psychiczne wyróżniając typy osobowości: asteniczny – wątły, nieśmiały, drażliwy pykniczny – otyły i niski, towarzyski o zmiennych nastrojach atletyczny – muskularny, opanowany i nieufny

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA realistyczny - reprezentowany jest przez osoby, które lubią poprzez działanie rozwiązywać różne problemy. Wymagane umiejętności: zdolności mechaniczne, manualne, siła fizyczna, koordynacja wzrokowo-ruchowa, talenty praktyczne, przestrzeganie reguł. Preferowane wartości: zdrowy rozsądek, uczciwość, korzyści materialne uzależnione od efektów pracy, mocny charakter, odważny styl życia.

TYP REALISTYCZNY Typowe zawody: elektryk, grawer, kierowca, mechanik, optyk, pilot, tokarz, tapicer i inne zawody rzemieślnicze. Zawody związane z przetwórstwem surowców, leśnik, ogrodnik, rolnik.

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA badawczy - dąży do zrozumienia otaczającego świata, poszukuje prawdy analizując rzeczy, zjawiska, myśli, uczucia. Lubi w pracy spotykać się z abstrakcyjnymi, skomplikowanymi problemami, wyzwaniami, oceniać, tworzyć teorie. Wymagane umiejętności: studiowania i pogłębiania wiedzy, naukowe, analityczne, matematyczne, techniczne, łatwość wysławiania się i pisania prac wzbogacających aktualny stan wiedzy. Preferowane czynności: intelektualne, analityczne, ukierunkowane na pokonywanie nieoczekiwanych utrudnień.

TYP BADAWCZY Typowe zawody: antropolog, astronom, archeolog, biolog, chemik, filozof, geolog, geograf, fizyk, farmaceuta, matematyk, historyk, meteorolog, programista, politolog, statystyk, socjolog.

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA artystyczny - lubi zajmować się sztukami pięknymi, muzyką, literaturą, rozwija pomysły, koncepcje, tworzyć nowe rzeczy. Preferuje zachowania kreatywne, niecodzienne sytuacje, wymianę myśli. Woli pracować w sytuacjach nieplanowanych, wykorzystując swoją wyobraźnię i zdolności twórcze. Wymagane umiejętności: sprawność rąk, oczu, wyostrzony słuch, inteligencja i kreatywność, aby z fantazją uprawiać sztuki piękne, muzykę oraz pisarstwo. Preferowane wartości: oryginalność, niezależność, idealizm, piękno.

TYP ARTYSTYCZNY Typowe zawody: aktor, architekt, dyrygent, dekorator wnętrz, fotograf ilustrator, kompozytor, malarz, muzyk, pisarz, projektant mody, plastyk, reżyser, rzeźbiarz, tancerz, wizażysta.

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA społeczny - lubi zajęcia z innymi ludźmi: pomaga, doradza, wyjaśnia, informuje, opiekuje się innymi, leczy. W pracy z innymi używa słów uczuć, idei. Wymagania: uzdolnienia - talenty społeczne, umiejętność kontaktowania się i postępowania z innymi, empatii, życzliwości, towarzyskości, kojącego oddziaływania na innych. Preferowane wartości: sprawiedliwość, odpowiedzialność, idealizm, rozumienie innych, troska o ich dobro.

TYP SPOŁECZNY Typowe zawody: fizykoterapeuta, bibliotekarz, hostessa, ksiądz, kelner, lekarz, logopeda, masażysta, nauczyciel, psycholog, pracownik socjalny, policjant, ratownik, pielęgniarka, stewardesa, trener.

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA przedsiębiorczy - lubi pracę z ludźmi, ale ukierunkowaną na osobiste korzyści. Lubi mieć władzę, pieniądze, wpływać na innych, kierować, przewodzić, przekonywać innych do celów organizacyjnych lub osiągnięć ekonomicznych. Wymagania: umiejętności z zakresu kierowania, nakłaniania innych, organizowania, pewność siebie, zdolności krasomówcze. Preferowane wartości: władza, sukces finansowy i społeczny, wpływy.

TYP PRZEDSIĘBIORCZY Typowe zawody: adwokat, agent ubezpieczeniowy akwizytor, dyplomata, doradca np. podatkowy księgarz, makler, menedżer, notariusz, prawnik, zaopatrzeniowiec.

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA konwencjonalny - lubi zajęcia i zawody z danymi, ich porządkowaniem i strukturalizowaniem. Lubi porządek i bezpieczeństwo. Rozwiązuje problemy według ustalonych zasad, instrukcji, reguł i procedur działania, pole ceń zwierzchników. Wymagania: uzdolnienia urzędnicze i organizacyjne, rzetelność, dokładność, subordynacja, umiejętność ścisłego przestrzegania instrukcji. Wartości preferowane: oszczędność, konformizm, zarabianie pieniędzy.

TYP KONWENCJONALNY Typowe zawody: archiwista, bileter, agent celny, agent ubezpieczeniowy, edytor, inkasent, kasjer, kosztorysant, księgowy, notariusz, radca prawny, recepcjonista, rzeczoznawca, statystyk, syndyk, stenograf, urzędnik biurowy, technik BHP, wizytator.

TYPY OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ WG J.L. HOLLANDA Typy te tworzą układ sześciokątny.

DLACZEGO WARTO ZNAĆ TYPY OSOBOWOŚCI ? Znajomość typów osobowości powinna być sposobem poznawania siebie, rozwoju osobowości swoich predyspozycji i możliwości związanych z podejmowanymi działaniami. Każdy typ osobowości ma dobre strony, przydatne w życiu. Trzeba tylko umieć je rozpoznać i efektywnie wykorzystać w życiu . Podstawową zasadą rozwoju osobowości jest koncentracja na swoich mocnych stronach oraz polubienie własnej osoby . Ważne jest również poznanie swoich słabych stron, dążenie do ich zmiany na lepsze albo ich zaakceptowanie.

CECHY I UMIEJĘTNOŚCI KONIECZNE DO ROZWIJANIA OSOBOWOŚCI: umiejętność pokonywania stresu asertywność kreatywność przedsiębiorczość.

UMIEJĘTNOŚĆ POKONYWANIA STRESU Stres to stan ogólnej mobilizacji sił organizmu, który jest odpowiedzią na silny bodziec fizyczny lub psychiczny. Często wywiera on bardzo negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Dlatego każdy człowiek powinien umieć przeciwdziałać stresowi.   Umiejętność radzenia sobie ze stresem pozwala racjonalnie postępować w trudnych sytuacjach.

UMIEJĘTNOŚĆ POKONYWANIA STRESU Sposób postępowania w życiu człowieka określają trzy wymiary: psychologiczny (rozciągający się między szczęściem a depresją), duchowy (rozciągający się między integracją a alienacją), fizyczny (rozciągający się między zdrowiem a chorobą). Wymiary te są ze sobą sprzężone. Gdy jeden z nich osiąga poziom niezadowalający, następuje brak równowagi i powstaje sytuacja stresowa.

ASERTYWNOŚĆ Asertywność to umiejętność pozostawiania sobą, wyrażania swoich uczuć i pragnień z poszanowaniem praw innych osób. Osoba asertywna jest stanowcza, umie przedstawić swoje poglądy w sposób jednoznaczny, a jednocześnie daje się przekonać do stanowiska innej osoby, jeżeli zostaną jej przedstawione racjonalne argumenty.

CECHY OSÓB ULEGŁYCH, ASERTYWNYCH I AGRESYWNYCH

ZACHOWANIA ASERTYWNE A ZACHOWANIA ULEGŁE I AGRESYWNE Zachowania agresywne Ze względu na naszą przyjaźń pożyczę Ci pieniądze (mimo, że nie chcę pożyczyć pieniędzy). Nie pożyczę Ci pieniędzy, ponieważ mi ostatnio ich nie oddałeś. Nie pożyczę Ci pieniędzy, bo nie. Zgadzam się z twoją oceną mojego zachowania (mimo, że się nie zgadzam). Ocena mojego zachowania wygłoszona przez ciebie jest tylko twoją opinią, ja mam inne zdanie na ten temat. Jesteś złośliwy wydając taką ocenę mojego zachowania, nie będę z tobą więcej rozmawiał. Nic nie rozumiem z tego, co mówi nauczyciel na lekcji fizyki i nie chcę go prosić o ponowne wytłumaczenie. Przepraszam, czy mógłby pan profesor jeszcze raz wytłumaczyć wcześniejsze zagadnienia. Pan profesor źle tłumaczy i ja nic z tego nie rozumiem.

KREATYWNOŚĆ Kreatywność sprzyja otwartemu poszukiwaniu nowych możliwości oraz pozwala utrzymać właściwy stosunek do siebie i innych.

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Nieodzowną cechą rozwoju osobowości jest przedsiębiorczość. Człowiek przedsiębiorczy potrafi wykorzystać szanse, które pojawiają się w jego otoczeniu i przekształcić je w sukces (np. osoba, która widzi, że jest duże zapotrzebowanie na remontowanie mieszkań, zakłada firmę wykonującą takie usługi).

CECHY I UMIEJĘTNOŚCI OSOBY PRZEDSIĘBIORCZEJ Cechy osobowości Umiejętności - pewność siebie - ambicja, orientacja na osiągnięcia i sukcesy - asertywność - odporność na stres - upór i stanowczość - inteligencja - odwaga - kreatywność - przedsiębiorczość - komunikatywność - szybkie podejmowanie decyzji - takt i talenty dyplomatyczne - wytyczanie zadań, organizowanie pracy - motywowanie i kontrolowanie pracowników