Biologia Karolina Iwanowska WITAMINY Biologia Karolina Iwanowska

Definicja: Witaminy to pobierane z zewnątrz przez zwierzęta i człowieka związki organiczne o prostej, ale zróżnicowanej chemicznie budowie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Brak lub niedobór witamin… …powoduje negatywne skutki zwane awitaminozą lub hipowitaminozą. Zbyt duża ilość niektórych witamin może prowadzić do hiperwitaminozy.

WYBIERZ WITAMINĘ E K A B kwas foliowy 1 H B 2 B D 6 PP C B kwas pantotenowy 12 KONIEC

WITAMINA A Źródła: produkty bogate w karoten (np. marchew, pomidory) – jako prowitamina, tran, masło, jaja, wątroba.

Funkcje witaminy A Witamina A zapewnia: prawidłowe funkcjonowanie naskórka, odporność na zakażenia ropne, prawidłowe widzenie, prawidłowy wzrost.

A AWITAMINOZA: HIPERWITAMINOZA: suchość i łuszczenie naskórka, kurza ślepota (ślepota zmierzchowa) – upośledzenie widzenia przy słabym oświetleniu kseroftalmia – wysychanie i rozmiękczanie rogówki, osłabienie wzrostu. HIPERWITAMINOZA: zmiany skórne. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina D Źródła: tran, mleko, jaja, masło.

Funkcje witaminy D wzmaga wchłanianie wapnia i fosforu oraz utrudnia ich wydalanie, wpływa na odkładanie wapnia i fosforu w tkance kostnej.

D AWITAMINOZA: HIPERWITAMINOZA: krzywica u dzieci, rozmiękczanie kości u dorosłych. HIPERWITAMINOZA: złamania kości, nudności, bóle głowy, odkładanie wapnia w ścianach naczyń nerek i serca. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina E Źródła: jarzyny, oleje roślinne, pieczywo razowe, kiełki zbóż, mleko, jaja.

Funkcje witaminy E wpływa na płodność, bierze udział w utlenianiu biologicznym, chroni przed poronieniem, wpływa na działanie w tkance mięśniowej.

E AWITAMINOZA: zaburzenia płodności, osłabienie pracy mięśni. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina K Źródła: jarzyny, olej sojowy, wątroba. Wytwarzana w jelicie cienkim przez bakterie jelitowe podczas procesów gnilnych.

Funkcje witaminy K zapewnia prawidłowy przebieg krzepnięcia krwi, transport jonów, oddychanie biologiczne.

K AWITAMINOZA: zaburzenia krzepnięcia krwi – krwotoki. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina B 1 Źródła: podroby, jaja, drożdże, chleb razowy, ziemniaki.

Funkcje witaminy B 1 uczestniczy w procesie utleniani abiologicznego, wpływa na przemiany cukrowców i tłuszczowców, warunkuje prawidłowy stan tkanki nerwowej.

B 1 AWITAMINOZA choroba beri-beri – zapalenie nerwów, choroby przewodu pokarmowego, przykurcz mięśni, nadwrażliwość skóry. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina B 2 Źródła: drożdże, mleko, jarzyny, jaja.

Funkcje witaminy B 2 bierze udział w procesie utleniania biologicznego, uczestniczy w syntezie hemoglobiny, podnosi odporność organizmu, pobudza wzrost.

B 2 AWITAMINOZA: zapalenie błon śluzowych, pękanie kącików warg, zmiany w rogówce i spojówkach, zahamowanie wzrostu. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina B 6 Źródła: drożdże, mleko, mięso, fasola, ziarna zbórz.

Funkcje witaminy B 6 uczestniczy w przemianach aminokwasów, bierze udział w procesach krwiotwórczych, pomaga przyswajać tłuszcze.

B 6 AWITAMINOZA: zapalenie śluzówki, zmiany w szpiku i w skórze. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina B 12 Źródła: wątroba, mięso, jaja, mleko.

Funkcje witaminy B 12 bierze udział w wytwarzaniu erytrocytów i leukocytów.

B 12 AWITAMINOZA: niedokrwistość (anemia). WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina PP Źródła: wątroba, serce, nerki, drożdże, chude mięso.

Funkcje witaminy PP uczestniczy w procesie utleniania komórkowego, wpływa na przyswajanie białek roślinnych, odpowiada za gospodarkę barwnikową organizmu.

PP AWITAMINOZA: pelarga – zaczerwienienia i owrzodzenia skóry, biegunka, otępienie, zaburzenia nerwowe i psychiczne. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina H Źródła: żółtko jaja, wątroba, ziemniaki, drożdże, marchew, mięso.

Funkcje witaminy H odpowiada za prawidłowy stan skóry i włosów, chroni przed łojotokiem.

H AWITAMINOZA: zmiany skórne, wypadanie włosów, zahamowanie wzrostu. WSZYSTKIE WITAMINY

Witamina C Źródła: owoce (szczególnie pomidory, cytryny, czarna porzeczka, owoce róży), jarzyny (np. kapusta kiszona, papryka, ziemniaki).

Funkcje witaminy C uczestniczy w procesach oksydo – redukcyjnych, wzmaga ogólną odporność organizmu, warunkuje prawidłowy stan tkanki łącznej, pomaga wchłaniać żelazo, uczestniczy w syntezie hormonów kory nadnerczy.

C AWITAMINOZA: szkorbut – zapalenie i krwawienie dziąseł, wypadanie zębów, obniżenie odporności organizmu na infekcje, pękanie naczyń włosowatych. WSZYSTKIE WITAMINY

kwas foliowy Źródła: jarzyny, drożdże, wątroba.

Funkcje kwasu foliowego synteza zasad purynowych budujących kwasy nukleinowe.

kwas foliowy AWITAMINOZA: anemia, zaburzenia jelitowe. WSZYSTKIE WITAMINY

kwas pantotenowy Źródła: występuje powszechnie w pokarmach roślinnych i zwierzęcych.

Funkcje kwasu pantotenowego uczestniczy w przemianach cukrowców i tłuszczów, wchodzi w skład koenzymu A.

kwas pantotenowy AWITAMINOZA: zaburzenia czucia, zaburzenia żołądkowo – jelitowe, uszkodzenie nadnerczy. WSZYSTKIE WITAMINY

Podsumowanie: Witaminy, mimo ich prostej budowy, są konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dzieje się tak, ponieważ wchodzą one w skład enzymów i regulują wiele procesów fizjologicznych i biochemicznych. Witaminy nie są trawione, tylko bezpośrednio wchłaniane przez komórki ściany jelit.