doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego Postępowanie przejściowe. Konsensualne sposoby zakończenia procesu karnego Dorota Czerwińska doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego

Kontrola formalna AO kryteria kontroli – art. 337 k.p.k.: art. 119 k.p.k. - wymogi pisma procesowego art. 332 k.p.k. - wymogi formalne AO art. 333 k.p.k. - poprawny wykaz dowodów art. 335 k.p.k. - wymogi wniosku o skazanie bez rozprawy art. 334 k.p.k. - załączenie materiałów postępowania przygotowawczego i odpisów art. 321 k.p.k. - czynność końcowego zapoznania – dot. tylko oskarżyciela publ.

Kontrola formalna AO podmiot dokonujący kontroli: prezes sądu sankcja za braki AO: zarządzenie o zwrocie aktu oskarżenia wraz z aktami sprawy → nie oznacza zwrotu sprawy i nie uchyla stanu jej zawisłości z art. 337 k.p.k. wynika, że w ciągu 7 dni oskarżyciel publiczny musi: zaskarżyć zarządzenie (zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy) ALBO wnieść poprawiony AO

Kontrola formalna AO kontrola w trybie art. 337 k.p.k. dotyczy aktu oskarżenia oskarżyciela publicznego, posiłkowego, wniosku z art. 335 § 1 k.p.k., wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, a po 1 lipca 2015 roku także wniosku o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających, co wynika z art. 324 §1 a k.p.k. Nie dotyczy natomiast AO oskarżyciela prywatnego – podlega kontroli tylko przez pryzmat art. 487 w zw. z art. 120 k.p.k.!

Kontrola formalna AO oskarżyciela posiłkowego Kontrola formalna aktu oskarżyciela posiłkowego następuje zarówno na podstawie art. 337 k.p.k., jak i w trybie art. 120 k.p.k. co do przymusu adwokacko-radcowskiego (art. 55 § 2 k.p.k.) oraz uiszczenia kwoty 300 zł tytułem równowartości zryczałtowanych wydatków sądowych podstawa prawna: (art. 621 w zw. z art. 640 k.p.k. w zw. z § 1 rozp. MinSpr z 28.05.2003 r. w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego)

Kontrola formalna AO jeżeli prokurator ponownie wniesie niepoprawiony AO, prezes sądu może zmienić swoją poprzednią decyzję i dokonać czynności z art. 338 albo wnieść sprawę na posiedzenie – art. 339 § 3 k.p.k. jeżeli na posiedzeniu sąd stwierdzi, że braki formalne nie występują albo występują, ale nie pozbawiają skuteczności skargi oskarżyciela, powinien skierować sprawę do rozpoznania na rozprawie. W przeciwnym razie możliwe jest umorzenie postępowania ze względu na brak skutecznej skargi uprawnionego oskarżyciela. Decyzja sądu uzależniona od rangi braków formalnych aktu oskarżenia. Por. uchwała SN z dnia 31 sierpnia 1994 r., I KZP 19/94. Jeżeli nie uzupełniono braków z wniosku z art. 335 § 2 → sprawę kieruje się na rozprawę, ponieważ sam AO jest skuteczny

Dalsza procedura Kontrola formalna AO doręczenie odpisu AO oskarżonemu wraz z wezwaniem do złożenia wniosków dowodowych i udzielając stosownych pouczeń wniosek z art. 335 § 1 lub 2 doręcza się również pokrzywdzonemu prawo złożenia pisemnej odpowiedzi na AO w terminie 7 dni

Kontrola merytoryczna AO art. 339 § 3 pkt 1 i 2 k.p.k. Oznacza obowiązek kontroli ewentualnego zaistnienia przeszkody procesowej uniemożliwiającej rozpoznanie sprawy oraz ewentualnego oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia, by taka sprawa nie trafiła w ogóle na rozprawę  tzw. oddanie pod sąd w znaczeniu ścisłym

Skierowanie sprawy na posiedzenie jeżeli zachodzi potrzeba rozstrzygnięcia przekraczającego kompetencje prezesa sądu mogą to być kwestie incydentalne (właściwość, zawieszenie, środki przymusu) lub główny przedmiot procesu, tj. odpowiedzialność karna oskarżonego termin instrukcyjny: 30 dni od wniesienia AO inny rodzaj posiedzenia: przygotowawcze (organizacyjne) z art. 349 k.p.k.

Orzekanie na posiedzeniu o głównym przedmiocie procesu instytucja z art. 335 k.p.k. warunkowe umorzenie postępowania instytucja z art. 338a k.p.k. orzekanie o środkach zabezpieczających umorzenie postępowania: na podstawie art. 59a k.k. z powodu neg. przesłanek z art. 17 § 1 pkt 2- 11 z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia

Jawność posiedzeń WEWNĘTRZNA- zasada: jawność ZEWNĘTRZNA – zasada: niejawność; odstępstwa: orzekanie środków zabezpieczających zawieszenie postępowania warunkowe umorzenie postępowania wnioski z art. 335, 338a posiedzenia z art. 343 i 343a, tj. na których zapadają wyroki skazujące w trybach konsensualnych umorzenie postępowania na podstawie art. 59a k.k., z oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia lub z powodu przesłanek negatywnych z art. 17 § 1 pkt 2-11 k.p.k.

Art. 347 k.p.k. bardzo ważny przepis! sąd w dalszym toku postępowania nie jest związany oceną faktyczną ani prawną przyjętą za podstawę rozstrzygnięć wydanych na posiedzeniu w szczególności może w toku postępowania stwierdzić, że istnieją jednak przeszkody do rozpoznania sprawy i ją umorzyć

Warunkowe umorzenie postępowania przesłanki – art. 66 k.k. sąd może je zastosować zarówno na wniosek, jak i z urzędu, na posiedzeniu lub po przeprowadzeniu rozprawy posiedzenie reguluje art. 341 k.p.k. możliwość odroczenia posiedzenia celem umożliwienia porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym silna pozycja pokrzywdzonego – doręcza się mu wyrok i może go zaskarżyć apelacją – art. 444!

Stosowanie środków zabezpieczających art. 339 § 1 → sprawa jest kierowana na posiedzenie art. 359 § 1 – niejawna jest rozprawa, na której rozpoznawany jest wniosek o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i orzeczenie środków zabezpieczających art. 340 – orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego

Konsensualne sposoby zakończenia postępowania karnego klasyczne: skazanie bez rozprawy – art. 335 k.p.k. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej – art. 387 k.p.k. instytucja z pogranicza prawa karnego materialnego i procesowego – art. 59a k.k. nowa instytucja z art. 338a k.p.k.

Porozumienia procesowe mogą obejmować środki reakcji karnej na czyn i koszty postępowania nie mogą obejmować ustaleń faktycznych i kwalifikacji prawnej prowadzą do przyspieszenia postępowania, obniżenia jego kosztów, a w założeniu prowadzą także do wygaszenia konfliktu i dają prokuratorowi możliwość skupienia się na sprawach trudniejszych wszystkie (335,338a,387) prowadzą do skazania wyrokiem

Skazanie bez rozprawy jedna instytucja, dwa tryby: art. 335 § 1 – zamiast AO, wymóg przyznania się i osiągnięcia celu postępowania art. 335 § 2 – oprócz AO, wymóg niesprzeczności oświadczeń dowodowych oskarżonego z innymi ustaleniami wina i okoliczności przestępstwa nie budzą wątpliwości tryb orzekania na posiedzeniu reguluje art. 343 k.p.k.

Skazanie bez rozprawy sąd może nie uwzględnić wniosku, jak również uzależnić to od dokonania w nim określonej zmiany warunek: brak sprzeciwu pokrzywdzonego należycie zawiadomionego o terminie posiedzenia prawo udziału prokuratora, oskarżonego i pokrzywdzonego zwrot sprawy prokuratorowi w razie nieuwzględnienia wniosku z art. 335 § 1

Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej uregulowane w art. 387 k.p.k. termin: do zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej przesłanki: brak sprzeciwu prokuratora i pokrzywdzonego okoliczność popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości cele postępowania zostaną osiągnięte

Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej możliwość nieuwzględnienia wniosku lub uzależnienia tego od dokonania w nim zmiany możliwość odroczenia rozprawy celem umożliwienia porozumienia się z pokrzywdzonym w sprawach o zbrodnie ograniczona możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary – jakie jest ratio legis § 4 art. 387?

Koncesje w zakresie wymiaru kary – art. 60a k.k. dotyczy art. 335, 338a, 387 k.p.k. możliwość nadzwyczajnego złagodzenia niezależnie od przesłanek z art. 60 k.k. lub odstąpienia od wymierzenia kary w razie występku zagrożonego karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności

Art. 59a k.k. możliwość umorzenia postępowania wobec sprawcy niekaranego uprzednio za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy, który pojednał się z pokrzywdzonym i naprawił szkodę, na wniosek pokrzywdzonego, dotyczy występków zagrożonych karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a także o występek przeciwko mieniu zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jak również o występek określony w art. 157 § 1.

Art. 338a k.p.k. nowa instytucja – dobrowolne poddanie się odpowiedzialności na posiedzeniu przed rozprawą na wniosek oskarżonego o występek złożony przed doręczeniem mu zawiadomienia o terminie rozprawy, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte odpowiednie stosowanie art. 343 k.p.k.

Wzmocnienie pozycji pokrzywdzonego w procesie - przykłady prawo do końcowego zapoznania się z materiałami post. przyg. - art. 321 k.p.k. prawo sprzeciwu nie tylko wobec instytucji z art. 387, ale też 335 k.p.k. art. 59a k.k. - możliwość złożenia wniosku o umorzenie postępowania nowy art. 299a zmiana art. 300 – pouczenia pokrzywdzonego ustawa o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka

Dziękuję za uwagę.