Ewa Lichnerowicz PAN Biblioteka Gdańska Bogaty księgozbiór mieszczański na przykładzie biblioteki Jana Uphagena (1731-1802) Ewa Lichnerowicz PAN Biblioteka Gdańska

Jan Uphagen – historyk, bibliofil, rajca 9 luty 1731 – 17 listopada 1802

1751-1754 studia w Getyndze – historia, prawo, filozofia

1776 : ławnik Głównego Miasta 1792 : rajca 1772-1793 : walczył o utrzymanie przynależności Gdańska do Rzeczypospolitej 1793 : po zagarnięciu Gdańska przez Prusy ostentacyjnie zrzekł się piastowania godności rajcy

Księgozbiór Jana Uphagena 10 463 dzieła (15 209 woluminów), w tym: rękopisy – 318 woluminów mapy i grafiki – 165 pozycji Zapisem testamentowym zobowiązał sukcesorów do potraktowania biblioteki jako majątku niezbywalnego i niepodzielnego, co zapobiegło jej rozproszeniu – jeden z nielicznych XVIII-wiecznych księgozbiorów zachowanych niemal w całości do dnia dzisiejszego. Księgozbiór dopiero w 1879 r. przekazany został do Biblioteki Miejskiej w Gdańsku. Charakter księgozbioru jest przede wszystkim użytkowy, związany z zainteresowaniami właściciela, zawiera pozycje pomocne w pisaniu kroniki świata.

Katalog sporządzony w 1803 r. Zbiory podzielone na formaty (folio, quarto, octavo, duodecimo) i w obrębie formatów na działy tematyczne od „A” do „II” (łącznie 35). Układ odpowiada ustawieniu na półkach i ma odzwierciedlenie w zapisie sygnaturowym.

A – teologia B – prawo C – encyklopedie, słowniki D – literatura klasyczna E – zbiory dzieł F – biografie G – epistolografia H – chronologia i historia uniwersalna I – historia święta i żydowska K – historia kościoła L – historia i architektura starożytnej Grecji i Rzymu M – numizmatyka N – historia Bizancjum O – historia Italii i nowsi historycy Rzymu P – historia Hiszpanii i Portugalii Q – historia Francji R – historia Szwajcarii S – historia Niemiec T – historia Niderlandów U – historia Anglii V – historia Danii W – historia Szwecji X – historia Rosji i Kurlandii

Y – historia Węgier Z – historia Prus AA – historia Gdańska BB – historia Polski CC – historia Turcji i Azji DD – historia Afryki EE – historia Ameryki FF – relacje z podróży, przewodniki po Europie i świecie GG – literatura polityczno-prawnicza (format folio i quarto) GG – numizmatyka, heraldyka, dyplomacja (format octavo) HH – dzieła różne – varia II – filologia (format octavo)

Stare Druki Tomy 14 440 vol. Braki 1 873 vol. W Pracowni Kartografii 57 vol. W Pracowni Grafiki 19 vol.

Odnotowano w inwentarzu z 1803 r. : 318 vol. Rękopisy Odnotowano w inwentarzu z 1803 r. : 318 vol. Braki odznaczone w 1879 r. : 18 vol. …pochodzące z księgozbioru Rosenbergów : 138 vol. …o innych zaznaczonych proweniencjach : 7 vol. Działy rękopisów Ms. Razem Jest Brak Rewind. Hosianum Moskwa Rękopisy Uphagena folio Uph. F. 1-232 236 169 67 31 6 12 Rękopisy Uphagena quarto Uph. Q. 1-81 81 44 37  0

Dziękuję za uwagę! Kontakt : e.lichnerowicz@bgpan.gda.pl ewa.lichnerowicz@gmail.com