Własności rynku terminowego

Instrument pochodny i bazowy Pochodne nie istnieją samoistnie, Aby się pojawiły konieczne jest istnienie innych instrumentów, stanowiących podstawę ich utworzenia. Na tym rynku istnieje para ściśle powiązanych instrumentów: - bazowego - pochodnego, zależnego od bazowego (ale nie odwrotnie)

Instrument pochodny i bazowy Instrumentem bazowym jest najczęściej instrument kasowy. Nie jest to jednak zasada. Są instrumenty terminowe, które stanowią instrument bazowy dla innych terminowych (np. opcje na futures) Podstawową cechą pochodnych jest istotna różnica w czasie między: - datą transakcją kupna-sprzedaży, tj. zawarciem umowy dotyczących warunków dostawy i rozliczenia - datą dostawy i rozliczenia. Okres między jednym a drugim zdarzeniem stanowi jednocześnie okres istnienia (życia, ang. life time) danych instrumentów terminowych.

Motywy operacji terminowych Instrumentami pochodnymi handluje się dla dwu celów: - zarządzania ryzykiem portfela (zajmując przeciwstawne pozycje w stosunku do pozostałych instrumentów) - osiągnięcia zysków spekulacyjnych (poprzez wykorzystanie tzw. dźwigni finansowej)

Zarządzanie ryzykiem portfela Zakłada się dodatnią korelację miedzy ryzykiem a premią za jego podjecie Zarządzanie ryzykiem oznacza tworzenie takiego portfela papierów wartościowych, który odpowiada skłonności do ryzyka właściciela Rynek terminowy opowiada grze o sumie zero (suma wygranych jest równa sumie przegra-nych). Również każda pojedyncza gra charakteryzuje się symetrią i równością: wygrana = przegrana

Zarządzanie ryzykiem portfela cd. Inwestując w instrumenty pochodne korzyści odnosi się dzięki dobremu przewidywaniu kierunku zmian na rynku. Bez znaczenia, czy jest to hossa czy bessa Komponując portfel z instrumentów, z których jedne są pozytywnie skorelowane z kierunkiem ruchu rynku, inne zaś negatywnie otrzymuje się portfel o pożądanym poziomie ryzyka

Prawdopodobieństwo straty na inwestycji o oczekiwanej stopie zwrotu x=19% i odchyleniu standardowym 3%, finansowanej z kredytu o stopie 15% 0,0913 15% 19% 21%

Teoretyczne aspekty zabezpieczenia Zabezpieczając portfel ponosimy pewne koszty i zmniejszamy oczekiwaną wartość zysku Skutkiem zabezpieczenia jest mniejsze prawdopodobieństwo straty Dzięki zabezpieczeniu uzyskujemy nowy, bardziej wysmukły rozkład prawdopodobieństwa wyników na inwestycji

Prawdopodobieństwo straty na inwestycji finansowane kredytem 15% w dwu rozkładach: pierwszy o parametrach x=19%, σ=3%, drugi x=17%, σ=1,2%, Prawdopodobieństwo straty bez zabezp. Prawdopodobieństwo straty z zabezp. 0,048 15% 17% 19%

Dźwignia finansowa Dźwignia finansową określa się cenę instrumentów finansowych, które dają możliwość bardzo wysokiej (np. kilkaset procent) stopy zwroty na inwestycji Dźwignia finansowa działa w dwie strony. Możliwości osiągnięcia bardzo wysokiej stopy korzyści towarzyszy możliwość bardzo wysokiej stopy straty

Podstawowe pochodne Transakcje „na pniu” – sprzedaż produktów, które nie zostały jeszcze wytworzone (np. mieszkań jeszcze nie wybudowanych, zboża jeszcze nie skoszonego) Operacje forward - umowa dotycząca, dostawy określonych walorów (towarów, walut, akcji lub innych), w określonym momencie czasu, po umówionej z góry cenie, z ewentualnym zabezpieczeniem postaci depozytu, złożonego przez nabywcę u dostawcy

Podstawowe pochodne cd. Futures - one dwustronnie zabezpieczo-nymi (przez sprzedawcę i nabywcę) umowami o dostawę określonych walorów w wyznaczonym czasie i ilości. Opcje - zbywalne uprawnienia do zakupu względnie do sprzedaży określonych walorów, w określonym czasie i po z góry wyznaczonej cenie.

Podstawowe pochodne cd. Swap - umowa między dwoma partnerami, określającą zasady wzajemnych płatności, zależne od określonego parametru rynku (stopy procentowej, kursu walutowego itp.) Istnieją także instrumenty stanowiące połączenia dwu lub więcej instrumentów pochodnych, np. opcje na swap, kombinacje opcji

Rodzaje ryzyka Ryzyka systemowe - czyli zależne od parametrów kształtujących cały system gospodarczy Ryzyka niesystemowe - mające znaczenie tylko w relacji przedsiębiorstwo – jego lokalne otoczenie.

Ryzyka systemowe Ryzyko inflacyjne - ryzyko związane z nieprzewidywalnymi ruchami cen w całej gospodarce. Jest określone przez skalę i nieprzewidywalność zmiany indeksu cen Ryzyko stopy procentowej. Określa je skala i wahań rynkowych indeksów stopy procentowej (LIBOR, WIBOR). Ryzyko walutowe. Określa je zakres i nieprzewidywalność wahań kursu danej waluty.

Ryzyka systemowe cd. Ryzyko rynku. Można je nazwać, w uproszczeniu, ryzykiem koniunktury. Na giełdzie określone jest skalą wahań odpowiednich indeksów rynkowych, obejmujących cały rynek lub jego fragmenty (branże). Ryzyko polityczne. Oznacza wahania stopy zwrotów na inwestycjach wywołane regulacjami prawnymi i innymi instrumentami sterowania gospodarki przez państwo, które mają podłoże polityczne

Ryzyka niesystemowe Ryzyko kredytowe można określić jako niebezpieczeństwo odzyskania należności Ryzyko płynności – niebezpieczeństwo braku możliwości uregulowania wymagalnych, gotówkowych zobowiązań, wynikające z braku płynnych środków Ryzyko finansowe – niebezpieczeństwo uzyskania ujemnej rentowności. Zależy od czynników zewnętrznych i od wewnętrznych (m.in.. )struktury pasywów

Ryzyka niesystemowe cd. Ryzyko zarządzania – niebezpieczeństwo popełniania błędów lub zaniechań przez menadżerów przedsiębiorstwa Ryzyko społeczne –niebezpieczeństwo powstania konfliktów z załogą przedsię-biorstwa (strajki, porzucanie obowiązków) Ryzyko prawne – ryzyko powstanie wymagal-nych roszczeń w stosunku do przedsiębiorstwa określonych przez sąd wskutek przekroczenia obowiązujących norm lub nieprzestrzegania zasad

Pochodne jako instrumenty zabezpieczające Ryzyko inflacyjne Pochodne, dla których instrumentami bazowymi byłyby indeksy inflacji praktycznie nie występują. Ponieważ jednak istnieje silny związek inflacji ze stopami procentowymi, można się tu zabezpieczać przez jej pochodne Ryzyko stopy procentowej. Zabezpieczeniem są kontrakty forwad (FRA), futures i swap

Pochodne jako instrumenty zabezpieczające cd. Ryzyko walutowe – najczęściej stosowa-nymi instrumentami zabezpieczającymi są opcje walutowe, swapy, forwardy walutowe Ryzyko rynku – stosuje się tu futures i opcje na indeksy giełdowe

Pochodne jako instrumenty zabezpieczające cd. Dla większości ryzyk niesystemowych nie ma odpowiednich pochodnych, służących do zabezpieczania przed nimi. Wynika to z bardzo niskiej płynności takich instrumentów, związanych z pojedynczym przedsiębiorstwem. W przypadku dużych kredytów stosuje się czasem jako zabezpieczenie tzw. swapy kredytowe