AGRESJA WŚRÓD MŁODZIEŻY

Agresja Świadome, zamierzone działanie, mające na celu wyrządzenie komuś szeroko rozumianej szkody-fizycznej lub psychicznej. Agresja jest często, lecz nie zawsze, sposobem wyrażania złości. W szczególnych warunkach agresja może przeradzać się w przemoc.

Przemoc To wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem (fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddawana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych.

Różnice? -przemoc jest długotrwała, -występuje przewaga sprawcy nad ofiarą (sprawca to np. ktoś starszy, silniejszy, mający większe możliwości, ktoś, kogo kochamy) -dochodzi w niej do wyodrębnienia się wyraźnych ról: sprawcy, ofiary i świadka przemocy: zazwyczaj pozostają one na stałe w swoich rolach, -w jej przebiegu następują fazy zaostrzenia i fazy względnego spokoju, w których możemy mieć wrażenie, że problem uległ rozwiązaniu -przemoc powoduje poważne konsekwencje dla psychiki człowieka -przemoc sama się nie kończy

Podobieństwa? Zachowanie agresywne i przemoc mogą: -zawierać intencje: "zaraz ci dołożę", "popamiętasz", "myślisz, że jesteś taki mocny - przekonasz się, że nie...", "nauczę cię rozumu", "zapamiętaj człowieku", -naruszać prawa i dobra jednostki poprzez: bicie, popychanie, obrażanie, gryzienie, kopanie, wyzywanie, krzyczenie, wyzwiska, itp., powodować ból, cierpienie oraz szkody jest nakierowana na obiekt, który ma "oberwać".

Przyczyny: Przyczyny tkwiące w rodzinie: brak ciepła, zaangażowania, zainteresowania sprawami swego dziecka, pobłażliwość i przyzwolenie na stosowanie agresji wobec innych, brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe, brak jasno wyznaczonych granic - jak dziecku wolno się zachowywać, a jak nie, stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka wychowanie w duchu „dziecko nie ma głosu", rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych metodami „siłowymi", kryzysy domowe, podwójne wzorce zachowań (co innego się mówi, co innego robi), temperament dziecka.

Przyczyny: Przyczyny istniejące w szkole hałas, mała przestrzeń i ograniczona ruchliwość, czas spędzony głównie w sposób ukierunkowany, zbyt wiele sytuacji bez możliwości wyboru, wycofania się z pracy grupy, mało uwagi poświęconej rozładowaniu napięć podczas lekcji, anonimowość uczniów i nauczycieli, brak poczucia współodpowiedzialności u uczniów za życie szkoły

Przyczyny: Wpływ grupy rówieśniczej Dzieci mogą przyłączyć się do prześladowania kolegów, ponieważ: naśladują osobę z grupy, ocenianą przez nich pozytywnie (odważna, silna), widzą, że używający przemocy uczeń odnosi korzyści, nie traci swej popularności, naśladowany uczeń stosujący przemoc nie spotyka się z negatywnymi konsekwencjami za strony dorosłych, w grupie rozmywa się odpowiedzialność (jeżeli jest się jednym z wielu odpowiedzialność słabnie i zmniejsza się poczucie winy), długotrwałe dokuczanie ofierze powoduje, że uczniowie zmieniają do niej swój stosunek, prześladowanie ofiary czyni ją w oczach dzieci mniej wartościową, zasługującą na taki los, poczucie winy maleje, wyrzuty sumienia słabną

Przyczyny: Wpływ mediów Oglądanie aktów przemocy wpływa na uczenie się przez dzieci agresywnych zachowań. Dzieci wyraźniej uczą się zachowań agresywnych, gdy pokazywana forma przemocy: przynosi sprawcy satysfakcję, nagrodę lub nie jest ukarana, jest demonstrowana przez atrakcyjną osobę, z którą dziecko może się łatwo utożsamić, jest dokonywana jednocześnie przez wiele osób, jest usprawiedliwiona wyższymi racjami społecznymi, jest przedstawiona jako aprobowana społecznie, jest pokazana realistycznie i atrakcyjnie (można ją naśladować).   Media obniżają poziom empatii, współczucia u dzieci dla ofiar oraz podwyższają próg tolerancji wobec przemocy, szczególnie gdy: nie pokazują cierpienia, krzywdy ofiary przemocy, nie ukazują negatywnych skutków przemocy.

Rodzaje zachowań agresywnych i przemocowych Agresja i przemoc fizyczna Agresja i przemoc psychiczna Agresja i przemoc słowna Autoagresja

Agresja i przemoc fizyczna Wszelkiego rodzaju działania, zachowania wobec drugiej osoby powodujące nieprzypadkowe urazy. Przykłady: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucanie kogoś w niebezpiecznej okolicy, nieudzielanie koniecznej pomocy.

Agresja i przemoc psychiczna Rozmyślne, nie zawierające aktów przemocy fizycznej, zachowanie dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka, w tym zaburzenia osobowości. Przykłady: wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie poprzez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna(kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia.

Agresja i przemoc słowna Wyrażanie negatywnych uczuć zarówno formą jak i treścią wypowiedzi. Przykłady: przekleństwa, sprzeczki, krzyki, ale również podniesiony ton głosu, wyśmiewanie, przesadne wyolbrzymianie porażek, poniżanie (również w żartach, stosowanie określeń niekoniecznie wulgarnych, acz uwłaczających np. jełopku, niezdaro.

Autoagresja Autoagresja to działanie lub szereg działań mających na celu spowodowanie psychicznej albo fizycznej szkody, jest to agresja skierowana "do wewnątrz". Przykłady: pocięte, pokłute ciało, szereg oparzeń, połykanie ostrych przedmiotów, anoreksja, bulimia, celowe powodowanie chorób.

Skutki agresji i przemocy Ofiary agresji i przemocy przeżywają poczucie poniżenia i upokorzenia, lęk, rozpacz i smutek. Czują się osamotnione, bezradne i bezsilne. Wstydzą się i czują się winne, że nie potrafią sobie poradzić. Długotrwałe pozostawanie w takiej sytuacji może prowadzić do zaburzeń somatycznych, często poważnych schorzeń, ale przede wszystkim pozostawia przeważnie trwały uraz psychiczny.

Skutki agresji i przemocy Sprawcy przemocy utrwalają sposób agresywnych zachowań na przyszłość, co prowadzi do obniżania się poczucia odpowiedzialności za własne działania, skłonność zachowań aspołecznych oraz łatwe wchodzenie w konflikty z prawem.

Skutki agresji i przemocy Świadkowie przemocy, którzy nie potrafili się jej skutecznie przeciwstawiać, przeżywają dezorientację, poczucie winy, niezadowolenie oraz pretensje do siebie. Uczą się bierności, bezradności i braku reagowania w trudnych sytuacjach.

Sposób walki z agresją Ważne abyś: Wykazał zrozumienie Był zainteresowany Dał wsparcie Akceptował Miał nieprzebrane pokłady cierpliwości Był pomocny Okazał empatię Otoczył opieką Był czuły Darzył życzliwością Był konsekwentny

Dziękuję za uwagę Małgorzata Zagożdżon