Malarstwo 1. połowy XX wieku Dowiemy się co to: Fowizm Ekspresjonizm Kubizm Impast Deformacja Antyestetyzm Kolaż Formizm Abstrakcjonizm Suprematyzm Unizm Surrealizm Dowiemy się paru rzeczy o: Pablo Picasso Stanisław Ignacy Witkiewicz

Fowizm W 1905 roku powstał nowy kierunek w malarstwie francuskim.; cechą obrazów fowistycznych jest uproszczona forma oraz abstrakcyjny kolor. Fowizm oznaczał „dzikie zwierzę ‘’ , „bestia’’. Fowistom nie chodziło bowiem o wierne rejestrowanie wyglądu świata rzeczywistego, lecz o dawanie wyrazu swoim doznaniom powstającym w kontakcie z przedstawionym motywem, o tworzenie obrazów, które ukazując wprawdzie jakiś rzeczywisty fragment natury byłyby same w sobie niezależnymi światami form i kolorów. Za świadectwo „ dzikości omawianych malarzy publiczność oglądająca ich obrazy mogła uznać także sposób kładzenia farb na płótnie często nie pędzlem, lecz szpachelką, palcami, a nawet przez wyciskanie jej na płótno bezpośrednio z tuby.

Obraz przedstawia tytułowy czerwony pokój i kobietę układającą owoce na parterze. Otwarte okno ukazuje rozległy pejzaż z zieloną łąką i kwitnącymi biało drzewami. Rozległa płaszczyzna ściany pokrytej jaskrawą, czerwoną tapetą z błękitnym ornamentem i koszami kwiatów, stapia się z przykrywającym stół obrusem o identycznym wzorze. Henri Matisse, Czerwony pokój, 1908

Ekspresjonizm Innym ważnym kierunkiem w sztuce XX wieku był ekspresjonizm, czyli malarstwo wzmożonego wyrazu. Związek pomiędzy ekspresjonizmem, a omówionym wyżej fowizmem był bardzo bliski w sposobie malowania. Zarówno fowiści, jak i ekspresjoniści posługiwali się uproszczeniem przedstawianych postaci i przedmiotów, jedni i drudzy stosowali silne, wyraziste kontrasty kolorystyczne, jedni i drudzy lubili malować „tłusto’’ tzn. gęstą farbą, nie rozprowadzaną gładko na płótnie, lecz kładzioną dość grubymi warstwami (tzw. impastami), na których często pozostawały ślady pędzla. Różnica między nimi jest jedna, ale bardzo istotna. Fowistów, podobnie jak impresjonistów, interesował jedynie artystyczny wynik ich pracy: jeśli uznali obraz za udany, ich zadanie było spełnione. Ekspresjoniści natomiast powierzali swoim obrazom rolę społeczną, a opisane środki artystyczne służyły im do tego, aby owe społeczne treści, bardziej przekonywująco przemówiły do widza. Jeśli zaś malowali wizerunki ludzi, starali się przez deformację wydobyć prawdę ich wewnętrznych przeżyć, ukazać trud życia lub cierpienie.

Deformacja- w sztuce świadoma zmiana naturalnego kształtu przedstawionych w obrazie, rzeźbie lub grafice postaci i przedmiotów dla uzyskania większej wyrazistości, czyli ekspresji dzieła Ernst Ludwig Kirchner Malarz i modelka, 1906 Bardzo intensywna kolorystyka tego obrazu, oparta na silnych kontrastach barw dopełniających, szybki, szkicowy sposób malowania, upraszczający formy zgrupowane w obrazie – to wszystko zbliża płótno Kirchnera do obrazów fowistycznych. Obraz rozróżnia się zaś od nich, i to bardzo wyraźnie, tematyką i nastrojem.

Kubizm Bardzo intensywna kolorystyka tego obrazu, oparta na silnych kontrastach barw dopełniających, szybki, szkicowy sposób malowania, upraszczający formy zgrupowane w obrazie – to wszystko zbliża płótno Kirchnera do obrazów fowistycznych. Obraz rozróżnia się zaś od nich, i to bardzo wyraźnie, tematyką i nastrojem. Kubizm – kierunek artystyczny zapoczątkowany w malarstwie francuskim w 1906, polegający na odrzuceniu trójwymiarowej perspektywy zbieżnej i sprowadzeniu kształtu przedstawianych przedmiotów do form i brył geometrycznych.

Cała powierzchnia płótna podzielona jest odcinkami kresek tworzących niedomknięte figury geometryczne rozmaitego kształtu i wielkości, przenikające się pod różnymi katami. Jednak patrząc na dzieło bardzo uważnie, możemy z pewnym trudem rozpoznać, że przedstawia ono gitarzystę przygrywającego uczestnikom balu. Kolaż – technika plastyczna polegająca na naklejaniu na płaszczyznę wycinków różnych materiałów w zamierzoną kompozycję; wprowadzona przez kubistów Georges Braque Portugalczyk, 1911

Pablo Picasso (1881-1973) Był Hiszpanem. Urodził się w mieście Malaga nad Morzem Śródziemnym. Pierwsze obrazy tworzył gdy przekroczył 20 rok życia. Są to wizerunki prostych ludzi, malowanie w wąskiej gamie barw z przewagą niebieskiej ( to tzw. „okres błękitny” w twórczości artysty). W roku 1904 przybył do Paryża, gdzie miał pozostać już na zawsze. W latach 1905 i 1906 namalował serię obrazów z przewagą barw ciepłych („okres różowy”), ich tematem był przede wszystkim świat cyrku. Potem przyszły lata kubizmu – pierwsze próby, współpraca z Georges’em Brakiem, fazy analityczna i syntetyczna, a po nich okres różnorodnych poszukiwań artystycznych – od kompozycji klasycznych o pięknym czystym rysunku, po silne deformacje, szczególnie w przedstawieniach postaci człowieka

Pablo Picasso Guernica, 1937 Niełatwo ten obraz opisać – chaos zgromadzonych postaci i rzeczy odzwierciedla grozę zniszczenia i śmierci . Mężczyzna krzyczy z rękami uniesionymi w geście wołania o pomoc, matka z zabitym dzieckiem na ręku rozpacza, widzimy też oszalałego konia i stwora o głowie byka, jakby przywołanego z greckiego mitu o Minotaurze.

Formizm Polskim echem francuskiego kubizmu i niemieckiego ekspresjonizmu był formizm. Kierunek ten narodził się w Krakowie, w 1917 roku. Formizm – kierunek w malarstwie polskim polegający na połączeniu doświadczeń kubizmu i ekspresjonizmu, nawiązujący też do sztuki ludowej; formiści głosili pierwszeństwo formy, która miała być odbiciem wewnętrznych przeżyć artysty, wyrażonych przez układ brył, linii i plam barwnych.

Cała kompozycja obrazu została podzielona na segmenty geometryczne, które budują zarówno postać, określając szczegóły stroju oraz rysy twarzy, jak i pejzaż z drzewami i szczytami skalistych turni. Tytus Czyżewski Zbójnik, 1918

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) Przyszedł na świat w rodzinie znanego malarza, krytyka sztuki i budowniczego, twórcy tzw. stylu zakopiańskiego – Stanisława Witkiewicza. Stanisław Ignacy kształcił się pod okiem ojca, potem krótko studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Entuzjazmował się wówczas twórczością postimpresjonistów. Obraz jakby wyjęty z gorączkowo niespokojnego snu albo z okrutnej baśni. Na płótnie kłębią się potwory o cechach na pół ludzkich, na pół zwierzęcych, rysowane niespokojną, zawitą kreską i malowane kolorami: czerwienią, błękitem i czernią. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Kompozycja, 1922

Abstrakcjonizm W roku 1910, gdy ekspresjonizm i kubizm emocjonowały krytykę i bywalców wystaw artystycznych, pojawił się nowy kierunek, zainicjowany przez malarza Wassilego Kandinskiego – abstrakcjonizm. Łacińskie słowo abstractio oznacza dosłownie „odciągnięcie, odłączenie”. W sztukach plastycznych abstrakcjonizm oznacza odłączenie się, a lepiej oderwanie od przedstawień rzeczywistego, znanego nam światła na rzecz czystej gry formą, kolorem, bryłą albo układem brył. Na białym prostokącie kartki papieru szybkimi artysta szybkimi ruchami rozrzucił smużki i plamy w barwach: niebieskiej, granatowej, czerwonej, brunatnej, pomarańczowej, złocistej, zielonej. Unoszą się one swobodnie, niby konstelacja gwiezdna albo drobne twory roślinne i zwierzęce podwodnego świata. Naprawdę jednak nie naśladują one niczego – są w pełni abstrakcyjne. Wassily Kandinsky Akwarela abstrakcyjna, 1910

Geometryczne elementy tego obrazu – w formie prostokątów o różnych wielkościach i proporcjach boków – dzięki skośnemu usytuowaniu zdają się ulatywać ku górze. Zasady suprematyzmu sformułował w 1915 roku rosyjski malarz pochodzenia polskiego. Kazimierz Malewicz Kompozycja suprematyczna, 1916 Suprematyzm – odmiana abstrakcjonizmu geometrycznego stworzona w 1915 przez Kazimierza Malewicza, polegająca na komponowaniu obrazów z regularnych czworokątów w układach dynamicznych

Unizm Unizm – teoria w malarstwie abstrakcyjnym stworzona przez polskiego malarza Władysława Strzemińskiego w latach 1923-1928, poparta tylko kilkunastoma obrazami, głosząca całkowitą jedność formalną obrazu przez wyeliminowanie zeń wszelkich kontrastów. Kompozycja otwarta, sprawiająca wrażenie, że jej „ciąg dalszy” wykracza poza płaszczyzną obrazu. Ideę unizmu sformułował w 1928 roku. Nazwa kierunku pochodzi od łacińskiego liczebnika unus – „jeden”, w znaczeniu jednorodności wszystkich elementów dzieła. Władysław Strzemiński Kompozycja unistyczna, 1934

Surrealizm W 1925 pojawił się kierunek artystyczny, który znów skupił swoją uwagę na podejmowanej tematyce. Był to surrealizm. Ośrodkiem tego kierunku był Paryż, ale jego reprezentanci pochodzili nie tylko z Francji, lecz także z Belgii, Niemiec, Hiszpanii, Włoch. Wszystkich łączyła ogromna wyobraźnia, upodobanie do niezwykłych skojarzeń, wywodzących się z podświadomości człowieka. Salvador Dali Trwałość pamięci, 1931 W świecie jakby dawno wymarłym z rozległa połacią lądu na pierwszym planie, a dalej rozlewiskiem wodnym, z którego wynurza się zimny masyw skalny, artysta umieścił zegary o kształcie rozwałkowanego ciasta, przewieszone przez kant graniastego bloku, przez gałąź uschłego drzewka i przez obiekt przypominający kształtem przedpotopowego stwora.

Koniec Autor: Michał Nalepa kl. I a gim.