Separacja czysta amerykańska

Kontekst historyczny Różnorodność Kolonie angielskie model p. wyznaniowego (Wirginia, Nowy Jork, Massachusetts) Filozofia prawa naturalnego Równe prawa obywateli bez względu na wyznanie

Kolonia Rhode Island Karta Praw i Wolności Obywatelskich 1636 „żadna władza świecka nie ma prawa do uprzywilejowania jednego wyznania” rozdział władzy państwowej i duchowej gwarancja wolności sumienia dla wszystkich

Deklaracja Praw Wirginii 1776 „wszyscy są zobowiązani do okazywania wdzięczności Bogu jako kreatorowi porządku wszechświata, szanowania i przestrzegania chrześcijańskich przykazań miłości, tolerancji, szlachetności” - Wolność religijna jako prawo nieodwolywalne

Pozostałe konstytucje stanów założycielskich Zasada wolności religijnej (wolność od przymusu wyznawania i praktykowania) Niektóre stany subwencjonowały kościoły z funduszy państwowych W 9 stanach utrzymano obowiązek składania przed objęciem urzędu przysięgi o wierze w Boga (Maryland – formuła ślubowania na wypadek, gdy kandydat jest niewierzący)

Konstytucja USA 17.09.1787 art. 6 „żadne wyznanie wiary nigdy nie będzie wymagane, jako kwalifikacja potrzebna do objęcia jakiegokolwiek urzędu lub funkcji publicznej”

I POPRAWKA 21.09.1789 KLAUZULA USTANOWIENIA (Establishment clause) Zakaz ustanowienia religii oficjalnej KLAUZULA SWOBODY PRAKTYK (Free Exercise of Religion Clause) Zakaz ograniczania swobody wykonywania praktyk religijnych

Orzecznictwo SN USA 1802 sprawa Kościoła Baptystów Chcieli ustanowić dzień modlitwy i postu w państwie SN prawo ma eliminować wszelką ingerencję państwa w sprawy wewnętrzne kościołów 1879 sprawa Reynolds Praktyka małżeństw poligamicznych wśród Mormonów SN państwo się sprzeciwia małżeństwom poligamicznym, bo stanowią zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa publicznego

Sprawa Lemon v. Kurtzman Rhode Island - przepisy o wynagrodzeniu nauczycieli przewidywały dofinansowanie do pensji dla nauczycieli w szkołach prywatnych wyznaniowych 95% uczniów uczęszczało do prywatnych szkół katolickich, zaś nauczyciele otrzymywali wynagrodzenie Niezgodność z Konstytucją!

TEST LEMONA W celu stwierdzenia zgodności prawa z I Poprawką 1. Cel legislacyjny ma być świecki 2. Główny efekt jest neutralny (nie ma wsparcia ani dyskryminacji) 3. Nie sprzyja nadmiernemu powiązaniu państwa z religią

Sprawa County of Allegheny v. American Civil Liberties Union 1989 Władze County wydały zezwolenie na ustanowienie w klatce schodowej sądu tzw. Szopki Bożonarodzeniowej. Nad szopką znajdował się anioł trzymający szarfę z napisem „gloria in Excelsis Deo”, przy ekspozycji znajdował się napis: „Ekspozycja została sfinansowana przez Towarzystwo Imienia Świętego Jerzego” SN niekonstytucyjność szopki, bo brak przy niej jakichkolwiek elementów wskazujących na świecki cel

Umieszczenie ekspozycji w budynku władz miasta polegała na usytuowaniu obok Menory, choinki oraz napisu „w okresie Świąt Miasto Pittsburgh oddaje honory wolności. Niech te świąteczne światła przypominają, że jesteśmy dzierżycielami płomienia wolności i naszego dziedzictwa” SN szopka tego rodzaju nie służy poparciu religii, jest wyrazem dla idei wolności przy okazji świąt Hanuki i Bożego Narodzenia

Sprawa Lynch v. Donelly Urządzenie przez władze miasta Pawtucket ekspozycji z szopką, scena narodzenia Dzieciątka, czemu towarzyszyły figurki Św. Mikołaja, renifera, słonia, władze miejskie zapłaciły za zakup i zainstalowanie szopki. Ekspozycja zlokalizowano na prywatnym terenie należącym do organizacji non-profit w centrum miasta. SN zgodność z konstytucją

Wyraźnie religijny charakter szopki nie łamie I poprawki, gdyż są w niej zawarte elementy świeckie Klauzule wyznaniowe wykluczają wrogość państwa względem religii i nakazują uwzględnienie religijnych potrzeb obywateli poprzez dostosowanie się do ich zachowań

Doktryna orzecznicza SN akomodacjonizm Doktryna ta zakłada, że w praktyce obecność symboli świeckich w kontekście treści religijnych przesądza konstytucyjność np. szopki w miejscach publicznych Ta doktryna nazywa się również „kryterium plastikowego renifera” z racji tego, że np. w szopce Bożonarodzeniowej wystarczy umieścić „Dziadka Mroza”, czy też renifera, aby sąd uznał ekspozycję za zgodną z Konstytucją

Religia obywatelska Obecność aktów religijnych w życiu publicznym Przysięga na Biblię, modlitwa kapelanów w Kongresie, szkole banknoty „In God We Trust”, God Bless America Religia chrześcijańska jako dziedzictwo narodu (łączy, a nie dzieli)

Brak regulacji prawnej dotyczącej relacji Państwo-Kościół Wall of separation Brak regulacji prawnej dotyczącej relacji Państwo-Kościół

Wall of separation Zakaz ustanawiania takich praw, które by świadczyły pomoc jednej religii lub wszystkim albo wpływały na osobę, aby ta przynależała bądź nie do określonego wyznania Praktyka władz publicznych