Mowa ciała w pracy nauczyciela Opracowanie : Ewa Boniecka, Agnieszka Stańczak Wołomin, 27.01.2014 r.

Mowa ciała to zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu (…).

Zwracamy uwagę przede wszystkim na: Dlaczego jest tak ważne pierwsze wrażenie w przypadku nowopoznanego ucznia, nowopoznanego nauczyciela ? W trakcie pierwszych 10 sekund , bez użycia słów, wyczytujemy w drugiej osobie wszystkie informacje zawarte w sygnałach niewerbalnych, jakie ta osoba w sobie zakodowała. Za pośrednictwem mowy ciała następuje weryfikacja i ocena, a wrażanie które w nas zostało będzie najprawdopodobniej towarzyszyć nam w dalszych kontaktach. Zwracamy uwagę przede wszystkim na: sylwetkę , co daje nam podgląd na poziom pewności siebie oczy, informują o autentyczności i szczerości dłonie, odczytujemy zdenerwowanie ( zakłopotanie )

Komunikaty niewerbalne to : mimika (wyraz twarzy); stany emocjonalne, postawy pantomimika (gesty); ilustracje wypowiedzi, ujawnianie zaangażowania w rozmowę tzw.ekspresja pantomimiczna: emblematy – można zastąpić terminem werbalnym (na przykład pokazanie środkowego palca) regulatory – towarzyszą wypowiedzi (np. podanie ręki) ilustratory – ilustrują wypowiedź (np. "taaaki duży") adaptory – pomagające przystosować się do sytuacji (opanowanie emocji, przebywanie z ludźmi, zaspokojenie potrzeb - dotykanie warg, drapanie się po karku, pocieranie nosa, poprawianie okularów itp.) zachowania przestrzenne i relacje przestrzenne– sympatia/niechęć, pozycja społeczna. Dystans interakcji strefa intymna (do 0,5 m) strefa osobista (do 1,2 m) strefa społeczna (do 3,5 m) strefa publiczna (do 7,5 m i więcej)

czynniki paralingwistyczne (ton głosu, tempo mowy, intonacja, przerwy, chrząknięcia, eeee, mmmm...) - stan emocjonalny powierzchowność (rodzaj ubrania, zegarki, kolczyki, makijaż, komórka, sygnety, buty itp.) – status, zawód, samowyobrażenie stany fizjologiczne (zapach, rumieńce, łzawienie oczu) - stan emocjonalny budowa ciała - np. szerokie plecy, mała głowa, silne nogi, biodra wypięte do przodu, duże kości itp. - cechy temperamentu i styl charakteru postawa ciała (jak ciało stoi, siedzi itp.) – relacje interpersonalne oczy (ruchy oczu, odruch źreniczny i wielkość źrenic, częstość mrugania, kierunek patrzenia, kontakt wzrokowy, wielkość oczu itp.) - ukierunkowanie uwagi, rodzaj wyobraźni (wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk), stan emocjonalny, przykrość-przyjemność, lubienie-nielubienie

Jak odczytać osobowość człowieka na podstawie mowy ciała ? Obserwacje grupy brytyjskich psychologów (Dickinson, Aurey, Robson) dowodzą, że po tym jaki układ nóg przyjmujemy podczas siedzenia można uzyskać wiele cennych informacji o naszej naturze Zadanie dla grupy: Proszę sprawdzić (bez poruszania się) w jakiej pozycji są teraz ułożone nogi każdego z nas.

Stopy na zewnątrz: osoba dynamiczna, zdecydowana, otwarta, czasami mówiąca zbyt dużo

Stopy do środka : osoba sumienna, punktualna, ale bez inicjatywy, nie wychodzi poza utarte schematy myślenia i działania

Noga na nogę: osoba ambitna przyjazna dla innych, dbająca o swoje sprawy materialne

Stopy złączone: osoba skromna, skora do refleksji, bywa sztywna w towarzystwie

Mowa otwartej i zamkniętej postawy ciała

Jak odczytać postawę bezpieczeństwa u ucznia względem nauczyciela na podstawie mowy ciała ? Otwarta postawa ciała Dobry kontakt wzrokowy Niewielkie napięcie mięśni, Rozluźniona postawa ciała Swobodne ramiona Umiarkowane lub niskie natężenie ruchów Mniejsza ilość gestykulacji Rozpięcie bluzy lub jej ściągnięcie (chłopcy) Nogi swobodnie oparte o ziemię Ręce luźno oparte o poręcze Spokojny głos

Postawa zamknięta nauczyciela względem ucznia : Postawa zamknięta  powstaje wtedy, gdy tworzymy między sobą a rozmówca jakąś barierę. Jej elementem może być jakiś przedmiot. Nauczyciel może np. zasłaniać się trzymanym przed sobą dziennikiem, książką. Jednak podstawowym sposobem tworzenia bariery (zamykania postawy ciała) jest założenie rąk i nóg.

Kiedy ciało sygnalizuje lęk lub wrogość?

Ręce splecione na piersi: zarówno u ucznia jak i u nauczyciela sugerują frustrację, negatywne nastawienie psychiczne. Przykład: Nauczyciel proszący ucznia o wyjaśnienie nieodpowiedniego zachowania. Rada: Należy dać się wypowiedzieć osobie, nie przerywać jej toku myślenia, taka pozycja grozi „wybuchem” jeszcze większych negatywnych emocji.

Typowa mowa ciała wiążąca się z napięciem, niepewnością i poczuciem braku bezpieczeństwa u ucznia: Zamknięta postawa ciała (bariery z rąk lub nóg) Odchylenie do tyłu Wycofanie się, odsuwanie się od drugiej osoby Unikanie kontaktu wzrokowego Napięte mięśnie Niewygodna postawa ciała Spięte ramiona Szybkie, nerwowe ruchy Duża ilość gestykulacji Ściąga usta Duża ilość adaptatorów (np. głaskanie się po ramionach, zagryzanie palców, sprawdzanie czy naszyjnik jest na miejscu, itp.)

Typowa mowa ciała wiążąca się z lękiem Częste mruganie powiekami Zwilżanie warg (np. poprzez oblizywanie) Wiercenie się na krześle Drganie nóg Zagryzanie palców Zagryzanie warg Zagryza końce włosów lub palce Skubie dłonie Ściskanie, wykręcanie dłoni Chrząkanie, przeczyszczanie krtani Załamania głosu Ciężki, szybki oddech

Jak rozpoznać, że uczeń (nauczyciel) kłamie  Jak rozpoznać, że uczeń (nauczyciel) kłamie  ? Jeśli mówisz, a rozmówca zakrywa usta, oznacza to że uważa że mówisz nieprawdę. Kłamstwo można wykryć też, gdy, odwracamy wzrok, dotykamy szyi.

Jak nauczyciel może budować autorytet, korzystając z komunikatów płynących z ciała ? Doskonałe przygotowanie do każdej lekcji Pewność siebie Otwarta postawa ciała Trzymanie się ustalonych zasad Pilnowanie terytorium

mgr Agnieszka Stańczak Dziękujemy za uwagę! mgr Ewa Boniecka mgr Agnieszka Stańczak