Prawo wyznaniowe Dr Michał Zawiślak

Pojęcie prawa wyznaniowego Zespół norm, który w języku polskim nazywany jest „prawem wyznaniowym” w wielu innych językach określany jest jako „prawo kościelne” Etymologia bierze swój początek od łacińskiego rzeczownika ecclesia (kościół) ius ecclesiasticum, diritto ecclesiastico ecclesiastical law Prawo wyznaniowe to nie jest prawo wewnętrzne wspólnot wyznaniowych, a w szczególności to nie jest prawo kanoniczne, czyli prawo wewnętrzne Kościoła katolickiego (ius canonicum, diritto canonico, droit canonique, Kanonischrecht itp.)

Pojęcie prawa wyznaniowego W języku codziennym, a niekiedy nawet w opracowaniach naukowych, używana jest zamiennie nazwa „prawo kościelne”, zamiast prawo wyznaniowe Oba te zastosowania posiadają swoje uzasadnienie Należy precyzyjnie posługiwać się określeniem prawo wyznaniowe

Prawo wyznaniowe w Europie Diritto ecclesiastico (Włochy) Droit des religions (Francja) Church state-law (law on religion) USA, Anglia

Co to jest prawo wyznaniowe??? polskie prawo wyznaniowe można określić jako zespół norm prawnych, odnoszących się do osoby ludzkiej i wspólnot religijnych w zakresie wolności sumienia i religii. (art. 53 ust. 1 Konstytucji) Zakres przedmiotowy prawa wyznaniowego to regulacje prawne odnoszące się do sytuacji prawnej poszczególnych ludzi, jak i całych grup religijnych

Co to jest prawo wyznaniowe??c.d. Prawo wyznaniowe to zespół norm prawnych zawartych w źródłach prawa powszechnie obowiązującego! - Konstytucji, umowach międzynarodowych, ustawach, rozporządzeniach, a także wynikających z orzecznictwa sądów powszechnych i europejskich

Co to jest prawo wyznaniowe??c.d. odrębną dyscypliną naukową i dydaktyczną, koncentrującą się na unormowaniach związanych z wolnością sumienia i religii, wchodzących w zakres różnych gałęzi prawa: prawo administracyjne (regulacje dotyczące zrzeszania się, kompetencje i struktura administracji wyznaniowej, przepisy o zbiórkach publicznych itp.) prawo cywilne (wyznaniowa forma zawierania małżeństwa cywilnego, sposób reprezentacji osób prawnych Kościoła Katolickiego, nieważność czynności prawnej zdziałanej przez kościelną osobę prawną) prawo karne (art. 196 k.k. obraza uczuć religijnych - sprawa Nergala, Dody, Kuba W.) prawo podatkowe (opodatkowania kościelnych osób prawnych oraz osób duchownych) prawo finansów publicznych (Fundusz Kościelny)

Czy warto uczyć się prawa wyznaniowego? TAK

Dlaczego warto uczyć się prawa wyznaniowego? Nabycie umiejętności analitycznego myślenia Praca na aktach prawnych i znanych medialnie sprawach – orzecznictwo Ciekawość tematyki Zdobycie bardzo specjalistycznej wiedzy Interdyscyplinarność przedmiotu

Podstawowe pojęcia Kościół, związek wyznaniowy, sekta Prawo polskie powszechnie posługuje się sformułowaniem „kościoły i inne związki wyznaniowe” (art. 25 ust. 1 Konstytucji RP) W sensie prawnym to rozróżnienie nie niesie żadnych konsekwencji prawnych Brak konsekwencji w stosowaniu kościoły i inne związki wyznaniowe Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, art. 2 ust. 2 „Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej ( …) Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi” W sensie prawnym poprawnym sformułowaniem jest związek wyznaniowy, tym bardziej, że w systemie prawa wyznaniowego mamy jego definicje legalną

Kościół, związek wyznaniowy Nazwa „kościół” stosowana jest zazwyczaj przez te związki wyznaniowe, które opierają się na doktrynie chrześcijańskiej (np. Kościół Katolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Chrześcijan Baptystów) Zdarzają się jednak również takie grupy religijne, w których nazwie znajduje się słowo „kościół”, chociaż nie odwołują się do chrześcijaństwa (np. Polski Kościół Słowiański, Rodzimy Kościół Polski).

sekta Prawnego charakteru nie ma określenie „sekta”. Nie jest ono używane w przepisach polskiego prawa (brak definicji legalnej) Z socjologicznego punktu widzenia za sektę „należy uważać wspólnotę o charakterze religijnym, mającą własny, indywidualny światopogląd, działającą w pewnych ramach organizacyjnych, izolującą się od reszty społeczeństwa oraz silnie akcentującą rolę przywódcy” (M. Guzik, Prawne aspekty działalności sekt religijnych w Polsce, PiP 2000, nr 3, s. 47). sekty przybierają różne nazwy i działają z wykorzystaniem różnorodnych form organizacyjnych, nie tylko jako związki wyznaniowe, ale również jako stowarzyszenia, spółki prawa handlowego, itd. Wiele sekt funkcjonuje wyłącznie jako grupy nieformalne.

sekta Pejoratywny wydźwięk określenia „sekta” może skutkować naruszeniem dóbr osobistych sekty lub jej poszczególnych członków Sekta- grupa religijna, która oderwała się od Kościoła i przyjęła własne zasady organizacyjne; odłam wyznaniowy w obrębie danej religii Max Weber stwierdził, że kościoły mają strukturę biurokratyczną, zaś sekty charyzmatyczną!

PRAWNE FORMY DZIAŁALNOŚCI SEKT Stowarzyszenie (Kościół Scjentologiczny – Centrum Dianetyki) Wrocław, Kraków, Wawa, Gdańsk, Lublin Spółki prawa handlowego Zbór Chrześcijański leczenia duchem bożym (sekta Niebo) Sp.zo.o. „Leczenie duchem bożym w imieniu Jezusa Chrystusa przez nakładanie rąk” Związek wyznaniowy!!??!!

Ochrona prawna działalności sekty k.c. Ruch Hare Kryszna wytoczył proces przeciwko Ośrodkowi Studiów nad Kulturą Masową w Łodzi (przeproszenie) Instytut Wiedzy o Tożsamości „Misja Czaitanii” przeciwko Ruch Obrony Rodziny i Jednostki (sprostowanie nieprawdziwych informacji) Związek Buddyjski „Karma Kagyu” przeciwko Civitas Christiana („destrukcyjna sekta uprawiająca molestowanie seksualne i psychomanipulację”) sąd orzekł, że twierdzenia nie mają pokrycia w faktach i nałożył zakaz rozpowszechniania książki „Sekty-ekspansja zła”, gdzie był zamieszczony artykuł

Judykatura uznaje, że termin sekta w sensie obiektywnym nie ma pejoratywnego znaczenia, można go używać wobec nowych związków wyznaniowych Sekty (bez względu na formę organizacyjną pozostają pod ochroną prawa np. art. 23 k.c.) Pejoratywne znaczenie terminu sekta może skutkować naruszeniem dóbr osobistych

k.k. Działania z zakresu ochrony zdrowia dobrowolne poddawanie się praktykom medycznym np. odchudzanie, złe odżywianie, odrzucanie pomocy lekarskiej Zerwanie kontaktów ze światem zewnętrzym (osoby niepełnoletnie)

Zerwanie kontaktów ze światem zewnętrznym (osoby niepełnoletnie) Pod opieką prawnych opiekunów nie bezpośrednich środków prawnych, aby ograniczyć prawa rodzicielskie z tego powodu, że rodzice i dziecko należą do sekty Bez opieki (zgody) prawnych opiekunów wystarczy uprawdopodobnić zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka, aby sąd rodzinny nakazał opuszczenie sekty

Stosowanie technik psychomanipulacyjnych Brak penalizacji technik psychomanipulacyjnych w k.k. Franc. K.k. przestępstwo zmuszania, które znamiona określone są jako nadużycie stanu niewiedzy lub słabości intelektualnej małoletniego lub osoby szczególnie wrażliwej z powodu wieku, choroby, słabości

Związek wyznaniowy Def. legalna „wspólnota religijna założona w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej, posiadającą własny ustrój, doktrynę i obrzędy kultowe” (art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania) Rejestracja w trybie w/w ustawy - tryb administracyjny (decyzja w świetle k.p.a.)

Sekta=związek wyznaniowy Podstawa prawna do wydania decyzji o odmowie zarejestrowania związku wyznaniowego „wspólnota religijna założona w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej, posiadającą własny ustrój, doktrynę i obrzędy kultowe” Zakon Wtajemniczonego Rycerstwa Linii Spiralnego Pierścienia decyzja o odmowie „brak cech religii – stowarzyszenie paranaukowe”

Sekta=związek wyznaniowy Polski Ruch Realiański „brak cech religii” „ludzkość to eksperyment inżynierii genetycznej przeprowadzony na innej planecie, Jezus jest synem kosmity i Ziemanki, zaś demokracja winna być zastąpiona geniokracją, czyli rządami ludzi mądrych, (…)majątek wyznawców na rzecz Ruchu, gdyż do szerzenia wiary potrzebne są pieniądze, (…) odrzucenie więzi rodzinnych”

Kościół Latającego Potwora Spaghetti W lipcu 2012 roku, polscy pastafarianie spełnili wszystkie formalne wymogi i rozpoczęli procedurę rejestracji swojego kościoła składając w tym celu wniosek w MAiC, które rozpatrując sprawę, powołało biegłych religioznawców Opinia/ekspertyza prof. dr hab. Kazimierza Banka oraz dr Piotra Czarneckiego z Instytutu Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego „nie można dać jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: czy ruch można zaliczyć do systemu wierzeń jakim jest religia, ze względu na to że w religioznawstwie istnieje wiele jej definicji” „może być uznany za wspólnotę religijną w zakresie indywidualnym i prywatnym, natomiast nie może zostać uznany za wspólnotę religijną w zakresie urzędowym” Ekspertyza nie jest wiążąca dla Ministerstwa W marcu 2013 Minister Administracji i Cyfryzacji, odmówił wpisu do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych Kościoła Latającego Potwora Spaghetti. W uzasadnieniu decyzji minister stwierdził, że Kościół Latającego Potwora Spaghetti nie został stworzony w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej i tym samym nie spełnia wymogów ustawy.