Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie łódzkim Dariusz Chrastina Departament Klienta Biznesowego Łódź, 19 kwietnia 2013

1 Już po raz trzeci na początku roku Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm  Dostarczenie unikalnej wiedzy o mikro i małych firmach, które odgrywają znaczącą rolę w gospodarce (1,7 mln firm, 4,5 mln zatrudnionych, 37% PKB),  Reprezentatywne wyniki na poziomie krajowym i lokalnym na bazie 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm,  Lepsze rozumienie potrzeb mikro i małych firm oraz poznanie problemów i barier związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej,  Temat specjalny – e-gospodarka, czyli wykorzystanie technologii informacyjnych w mikro i małych firmach,  Jak co roku - 16 konferencji regionalnych (w każdym województwie w marcu-kwietniu 2013 roku),  Raport w wersji polskiej i angielskiej udostępniony na stronie Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

2 Obniżenie Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Mikro i Małych Firm spowodowane głównie przez znaczący spadek oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji branży Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej” 8 obszarów wchodzących w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Poprzednie 12 miesięcy Następne 12 miesięcy +~4 -7,6 -4,5 -1,4 -0,9 -0,8 -0,2 -1,0 -0,7 R/R

3 Firmy dużo lepiej oceniają obszary, na które mają wpływ. W porównaniu z ostatnim badaniem, gorsze perspektywy na kolejny rok. Zdecydowanie najniższa ocena - oba czynniki poza zasięgiem wpływu firmy Dużo lepsza ocena. Ostatnie 12 miesięcy ocenione wyżej niż rok temu Najwyższa ocena i najmniejsze zmiany w stosunku do ubiegłorocznych badań Odniesienie do ubiegłorocznego badania

4 Najbardziej stabilna sytuacja firm produkcyjnych, widoczne pogorszenie koniunktury w budownictwie  Produkcja - stabilnie, dostosowywanie się do sytuacji rynkowej, innowacyjność, rozwój eksportu,  Usługi – najwyższy poziom wskaźnika, chociaż spowolnienie ma wpływ na nastroje przedsiębiorców,  Handel – najniższy poziom wskaźnika, często firmy lokalne – wyzwaniem konkurencja dużych firm,  Budownictwo – zmniejszanie się portfela zamówień, wzrost opóźnień w terminowym ściąganiu należności Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

5 Najbardziej obniżył się wskaźnik dla firm lokalnych o długim stażu, najwyższy poziom optymizmu mają „młode firmy” Obszar działania firmyCzas istnienia Lokalizacja siedziby firmy Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm Zmiana wskaźnika YoY  Ocena zwiększa się wraz z rozwojem i poszerzaniem obszaru działania firmy  Najwyższy i najbardziej stabilny poziom wskaźnika wśród młodych firm działających do 3 lat.  Po raz pierwszy mierzono poziom wskaźnika w zależności od lokalizacji w mieście lub na obszarach wiejskich i nie odnotowano istotnej różnicy w poziomie wskaźnika

6 Województwo łódzkie– trochę oficjalnej statystyki Liczba mikro i małych firm Aktywne mikro firmy (6,7%) Aktywne małe firmy (6,8%) Aktywne mikro i małe firmy na 1000 mieszkańców 45,3 (Polska 44,7) Zatrudnienie Mikro firmy (6,8%) Małe firmy (6,8%) Inwestycje Średnie nakłady (tys. PLN) mikro firmy 11,0 (Polska 15,0) Średnie nakłady inwestycyjne (tys. PLN) małe firmy 240,9 (Polska 320,9) Przychody Średnie przychody (tys. PLN) mikro firmy 391 (Polska 435) Średnie przychody (mln PLN) małe firmy 6,8 (Polska 8,5) Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w roku 2010, Główny Urząd Statystyczny

7 Łódzkie: Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm Łódzkie:  Słabsza niż w kraju ocena minionych 12 miesięcy jak i perspektyw  Wskaźnik koniunktury we wszystkich podregionach poniżej średniej krajowej Podregiony  Najlepsza ocena minionych 12 miesięcy w podregionie skierniewickim  Najlepsze prognozy w m.Łodzi  Najsłabsza ocena zarówno przeszłości jak i perspektyw w podregionie łódzkim

8 Ocena sytuacji w poprzednich 12 miesiącach – firmy z Łódzkiego o wiele słabiej oceniły przychody swoich firm, sytuację branży, wynik finansowy -1,5 -2,4 -2,5 -2,3 -1,2 -1,9 Łódzkie vs Polska - 3,1 - 3,5 - 2,8

9 Łódzkie – słabsze prognozy niż populacja krajowa, spowodowane gł. słabszą oceną przychodów firm, sytuacja firm i sytuacją całej gospodarki -1,0 -0,8 -0,9 -0,6 Łódzkie vs Polska -1,8 - 1,1 -0,4 - 1,2 -0,9

10  Stopniowo zwiększa się wykorzystanie zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji  Skłonność do korzystania ze źródeł zewnętrznych rośnie wraz z wielkością firmy (co piąta firma mikro oraz co druga firma mała korzysta z finansowania zewnętrznego) Polska: rosnący udział zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Finansowanie inwestycji* *Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź Finansowanie działalności bieżącej +2 p.p.

11 Polska: przyczyny niekorzystania z finansowania zewnętrznego wynikają przede wszystkim z polityki firm  Dostępność do finansowania zewnętrznego nie jest problemem – poziom korzystania z kredytu wynika z polityki samych firm,  Potencjał do dalszego wzmocnienia rozwoju polskich przedsiębiorstw poprzez większe wykorzystanie finansowania zewnętrznego,  Planowane zmiany w sposobie dystrybucji środków unijnych dla firm (zwrotne instrumenty finansowe), powinny zwiększyć zainteresowanie finansowaniem zewnętrznym

12 Łódzkie: korzystanie z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności powyżej średniej krajowej  W woj. łódzkim z finansowania zewnętrznego korzystało zdecydowanie więcej firm, relatywnie najwięcej w podregionie łódzkim (34%),skierniewickim ( 32%), sieradzkim (31%)  Pojawiające się znaki zapytania ad potrzeb finansowania bieżącego w perspektywie 12 miesięcy w m.Łodzi  Firmy z sieradzkiego sygnalizują większe zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne +3 -5%

13 Łódzkie: Inwestycje mikro i małych przedsiębiorstw poniżej średniej, z wyraźną tendencję spadkową ( z 41% do 29%)  W 3 podregionach (skierniewickim, m.Łodzi, sieradzkim) wskaźniki inwestycji w 2012 powyżej ogólnokrajowych  Malejący odsetek firm w łódzkiem deklarujących inwestycje, szczególnie widoczny w skierniewickim( z 49% do 28%), m.Łodzi ( z 44% do 29%), najniżej w piotrkowskim ( 24%)  Jest szansa, że poziomy nie będą tak niskie ( w ub.r.deklaracje pesymistyczne nie sprawdziły nsie w tak dużym stopniu)

14 Łódzkie: Źródła finansowania inwestycji w roku 2013…..  Zapowiedź większego wykorzystania kredytów ( z 23 do 28%)oraz dotacji unijnych ( z 4 do10%) w finansowaniu inwestycji  Kredyt podstawowym źródłem zewnętrznego finansowania inwestycji w podregionach ( od 27% w łódzkim do 32% w piotrkowskim)  Oczekiwanie na wsparcie dotacjami( skierniewickie 15%,7%), łódzkie ( 12%, 8%) Kredyt Dotacje

15 Polska: Rosnące znaczenie eksportu mikro i małych firm Odsetek mikro i małych eksporterów Wyniki badania dla firm eksportujących +3 p.p.  Stopniowy wzrost działalności eksportowej mikro i małych firm (wzrost o + 3 p.p. w okresie 2 lat)  Już blisko 200 tysięcy firm deklaruje eksport (12% spośród wszystkich mikro i małych firm),  Wyraźnie lepsza ocena sytuacji firmy i przychodów wśród firm eksportowych w porównaniu z pozostałymi przedsiębiorstwami,  Przychody z eksportu to jedyny w całym badaniu wskaźnik, którego wartość w roku 2012 przekroczyła poziom z roku 2010.

16 Łódzkie: Eksport mikro i małych firm  Średni wskaźnik eksporterów w łódzkiem na poziomie krajowym  Duże zróżnicowanie w podregionach (od 5% w łodzkim do 19% w m.Łodzi )  Symptomy impulsu eksportowego w podregionie piotrkowskim ( 9%+5%) +2 (+5%)

17 Łódzkie: Pozytywna cena jakości usług świadczonych przedsiębiorcom przez lokalną administrację…. Łódzkie:  Wysoka ocena podobnie jak średnio w Polsce Podregiony  Wzrost ocen w podregionie sieradzkim, piotrkowskim  Najwyższa ocena w M.Łodzi

18 Łódzkie: Innowacyjność mikro i małych firm LIDERZY

19 Bariery rozwoju według mikro i małych firm  Po raz pierwszy w ankiecie pytanie o bariery rozwojowe,  Największe bariery dla mikro i małych firm są związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami prowadzenia działalności gospodarczej,  Łódzkie – bariery wymieniane częściej niż średnio w Polsce:  Popyt na produkty/usługi firmy  Dostęp do programów pomocowych  Szara strefa  Przepisy prawne  Konkurencja innych firm, Rzadziej:  Kwalifikacje pracowników  Korupcja  Sadownictwo gospodarcze Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

20 E-gospodarka tematem specjalnym raportu – jak mikro i małe firmy korzystają z technologii informacyjnych?  87% firm wykorzystuje komputery w działalności biznesowej,  Chociaż prawie każda mikro i mała firma ma dostęp do Internetu, nie jest on w pełni wykorzystywany w działalności biznesowej.

21 Wykorzystanie Internetu przez firmy z Łódzkiego Działania reklamowe z wykorzystaniem Internetu Posiadanie strony internetowej  Firmy z m.Łodzi i sieradzkiego w największym stopniu obecne w Internecie ( strony + reklama)  Znacznie słabiej wykorzystywany potencjał Internetu w podregionie piotrkowskim i skierniewickim  Słaby wskaźnik zastosowań Internetu do komunikacji z administracją w podregionie łódzkim Wykorzystanie internetu do kontaktu z administracją LIDERZYLIDERZY

22 Praktyczne kwestie wykorzystania technologii informacyjnych w mikro i małych firmach – 6 analiz w Raporcie  Nowe technologie informacyjne w zarządzaniu mikro i małymi firmami (Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii)  Rynek IT w Polsce i perspektywy jego rozwoju (Bank Pekao SA)  Aspekty prawne prowadzenia sprzedaży i promocji w Internecie (dLK Korus Okoń Radcowie Prawni sp.p.)  Tworzenie i zarządzanie stroną internetową (home.pl)  Promocja mikro i małej firmy w Internecie (Google Polska)  Bankowość elektroniczna dla firm (Bank Pekao SA)

23 Łódzkie: podsumowanie  Ocena sytuacji firm województwa łódzkiego niższa niż w Polsce,  Wskaźnik koniunktury we wszystkich podregionach poniżej średniej krajowej  Firmy z Łódzkiego o wiele słabiej oceniły w 2012 r. przychody swoich firm, sytuację branży, wynik finansowy  Słabsze prognozy niż populacja krajowa spowodowane gł. słabszą oceną przychodów firm, ogólną sytuacją firm i sytuacją całej gospodarki  Malejący odsetek firm deklarujących inwestycje, szczególnie widoczny w skierniewickim( z 49% do 28%), m.Łodzi ( z 44% do 29%), najniżej w piotrkowskim ( 24%)  Zapowiedź większego wykorzystania kredytów ( z 23 do 28%)oraz dotacji unijnych ( z 4 do10%) w finansowaniu inwestycji  Średni wskaźnik eksporterów na poziomie krajowym, wyróżnia się Łódź ( 19%)  Odsetek firm deklarujących innowacje niższy niż w kraju  Firmy z m.Łodzi i sieradzkiego w największym stopniu obecne w Internecie ( strony + reklama

24 Raport w polskiej i angielskiej wersji językowej jest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SA pod adresem: Dziękuję za uwagę!