We wtorek łącznie w 25 osób (oraz nasza opiekunka pani Anna Poprawska) wyruszyliśmy do Leśnego Banku Genów, który znajduje się w Kostrzycy. Jest tam także arboretum, które z chęcią zwiedzaliśmy. Na zewnątrz ośrodka jak i również w nim dowiedzieliśmy się wielu ciekawych rzeczy na temat zwierząt i roślin w Polsce, a o wszystkim tym zaraz opowiem.

Po pierwsze. Co to jest arboretum? „Arbor” to z łaciny „drzewo”. Natomiast arboretum jest to miejsce gdzie sadzi się drzewa i rośliny żeby chronić zagrożone gatunki, zachować różnorodność genetyczną, prowadzić badania naukowe oraz pokazywać ich piękno odwiedzającym. W całym arboretum jest ok. 3,5 tys. Roślin. Arboretum w Kostrzycy, które odwiedziliśmy zostało założone w 1997 roku. Pomysł i projekt tego arboretum powstał i został zrealizowany przez panią doktor inżynier Urszulę Nawrocką -Grześkowiak (Instytut Dendrologii PAN Kórnik) oraz pana doktora inżyniera Kazimierza Toka (pierwszego dyrektora Leśnego Banku Genów w Kostrzycy). Arboretum znajduje się na wysokości 420 m n.p.m. Przy licznych tablicach edukacyjnych, wyznaczonych ścieżkach odbywają się zajęcia i warsztaty (takie jak nasze). To są fragmenty arboretum. Zdjęcia są z prezentacji LBG Kostrzyca.

Po drugie: co to jest leśny bank genów i czym zajmuje się Leśny Bank Genów w Kostrzycy? Idea leśnych banków genów polega na zabezpieczaniu, przechowywaniu i sadzeniu rzadkich, chronionych roślin. Chroni się je przed wymarciem spowodowanym warunkami atmosferycznymi (globalne ocieplenie) oraz negatywną ingerencją człowieka w środowisko. Taka klęska, która spowodowała wymarcie wielu drzew zdarzyła się w latach i spowodowała hektarów leśnych zniszczeń. Właśnie takim klęskom mają zapobiegać leśne banki genów. Natomiast LBG w Kostrzycy jako jedyny taki obiekt w Polsce otwarto roku. Pracownicy LBG zbierają z pomocą leśników najcenniejsze gatunki drzew, roślin zielnych, krzewów i przewożą ich nasiona do banku genów, aby były bezpieczne. Widok z góry na LBG w Kostrzycy (zdjęcie z prezentacji LBG Kostrzyca)

ARBORETUMLAS Dzieło człowiekaNaturalny (lub sadzony po wycince drzew) Brak zwierzątŻyjące dziko zwierzęta Wyznaczony terenW zależności od zabudowań i wycinki lasów. Ludzka opieka nad roślinamiDziko rosnący Z arboretum nie wycina się drzew (w sensie opału i desek) Dużo terenów leśnych poddawanych wycince W arboretum nie można zbierać np. grzybów… … a w lesie można Arboretum to m.in. Miejsce służące edukacji (jest tam dużo tablic informacyjnych itp..) W lesie tylko na niektórych szlakach są tablice informacyjne (chociaż teraz już coraz częściej) i las to nie jest typowo edukacyjna placówka

Najpierw pani nas oprowadziła i wszystko wyjaśniła. Następnie dostaliśmy karty pracy i w nich znaleźliśmy zadania dotyczące naszej wycieczki po arboretum. „ Las inspiruje - odkrywamy tajemnice Arboretum LBG Kostrzyca ” Karty pracy – Gimnazjum Tak wyglądają okładki kart pracy, które otrzymaliśmy. A to są symbole Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, oraz Lasów Państwowych

Kiedy otworzyliśmy karty pracy zobaczyliśmy zadania do wykonania Zadania w rozdziale I : Wyjaśnij pojęcie arboretum. Wymień zadania Arboretum LBG Kostrzyca. W poleceniu trzecim było już trudniej. Musieliśmy wyjść na dwór i rozpocząć zwiedzanie arboretum uwzględniając jego trzy główne części i rośliny dla nich charakterystyczne. Zadania w rozdziale II: Na podstawie mini – przewodnika zawartego w karcie pracy musieliśmy rozpoznawać drzewa. Na początku wszyscy podeszli do tego trochę niemrawo, ale na końcu ćwiczenia wszyscy przekrzykiwali się w odpowiedziach. Potem notowaliśmy w naszych kartach nazwę danego drzewa, jego rodzinę (np. sosnowate), rodzaj (liściaste/iglaste) oraz cechy charakterystyczne. Zadanie drugie polegało na połączeniu podpisanych liści drzew z jego owocami. Zadania w rozdziale III : Na terenie arboretum należało odnaleźć pięć podstawowych gatunków roślin w Sudetach, zapisać ich nazwy oraz nazwy łacińskie. Krótko scharakteryzować pięć chronionych gatunków w Sudetach czyli napisać ich nazwę polską i łacińską, napisać czy to gatunek …

…drzewiasty czy zielny i napisać jego cechy charakterystyczne, tak aby można je było bez problemu rozpoznać. W następnym poleceniu wymienione było pięć roślin chronionych. Należało stwierdzić jaką ustawą chroniona jest ta roślina: Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną lub Ustawą o Ochronie Przyrody) i zaznaczyć prawidłową odpowiedź symbolem „x” W zadaniu trzecim trzeba było znaleźć w Arboretum pięć chronionych roślin, a następnie wypisać ich nazwy polskie i łacińskie Zadania w rozdziale IV : Należało wymienić co najmniej 5 form ochrony przyrody (z dziesięciu) Następnie trzeba było dokończyć definicję programu Natura 2000 Potem musieliśmy uzupełnić tekst Rozdział V : W rozdziale V znaleźliśmy „zielony dekalog”, czyli co robić żeby chronić środowisko : w domu, w szkole, w sklepie oraz wokół domu (ogród itp.)

Rozdział VI Dotyczy on archiwum klonów. Polecenie pierwsze polegało na uzupełnieniu tekstu o klonach i o archiwach klonów Następnie należało zapisać jakie są cele zakładania archiwum klonów Potem trzeba było napisać w tabeli dla jakich gatunków klonów zostało utworzone archiwum klonów w LBG Kostrzyca Następny rozdział dotyczył czegoś, czego nikt z nas nigdy jeszcze nie widział…

Poszliśmy do oczyszczalni hydrobiologicznej i bardzo się zdziwiliśmy, bo nie było tam żadnych maszyn. W wodzie rosły tylko wierzby wiciowe. Pani opowiedziała nam o oczyszczaniu wody z udziałem tylko tych roślin. Okazało się, że to mikroorganizmy filtrują wodę i usuwają z niej wszystkie szkodliwe substancje. Cały proces filtracji odbywa się pod powierzchnią wody, a tlenu do tej operacji dostarcza właśnie system korzeniowy wierzby wiciowej! Po wszystkich procesach filtracji i oczyszczania woda jest w 98% oczyszczona ze szkodliwych substancji.

Zadania polegały na odczytaniu wartości pH w wodzie z oczyszczalni, oznaczeniu stężenia azotanów NO3 oraz oznaczaniu wartości żelaza Fe. Podzieliliśmy się na czteroosobowe grupki i każda z nich otrzymała zestaw małego ekologa, w którym było mnóstwo płynów, proszków, kropidełek i fiolek. Wszyscy byli bardzo podekscytowani, w końcu coś nowego! Z zapałem wzięliśmy nasze fiolki i podbiegliśmy do pani żeby nalała nam do nich wody. Potem zaczęliśmy wkrapiać płyny żeby sprawdzić pH, stężenie azotanów oraz wartość żelaza. Moja grupa we wszystkich doświadczeniach miała poprawne wyniki, bo ważne było to żeby się nie spieszyć, co robiło większość osób. Chyba wszyscy zgodnie możemy powiedzieć, że stwierdzanie czystości wody w hydrobiologicznej oczyszczalni, w której wszędzie są wierzby wiciowe było dla nas zupełnie nowe i bardzo ciekawe.

Na warsztatach spędziliśmy miło i ciekawie czas. Dowiedzieliśmy się wielu interesujących rzeczy i nauczyliśmy się rozpoznawać drzewa po liściach, owocach oraz korze. Mamy nadzieję że ta wiedza zostanie nam w głowach na długo. Będziemy mile wspominać arboretum gdzie oglądaliśmy drzewa, krzewy i rośliny zielne. Będziemy pamiętać, że leśny bank genów służy do utrzymywania zagrożonych gatunków i kolekcjonowaniu cennych okazów. I będziemy pamiętać, że dzięki wierzbą wiciowym woda może być czysta. Dziękujemy za tą wiedzę, miłe przyjęcie i możliwość dowiedzenia się czegoś o naszych lasach i roślinach.