ZAŚWIATY I ŻYCIE POŚMIERTNE W MITOLOGII GRECKIEJ.

TARTAR Świat podziemi, nazywany początkowo Tartarem, a później Hadesem, jest krainą położoną za rzeką Styks. Przewoźnik Charon, którego opłacano kładzioną pod język zmarłego monetą, pomaga duszom przeprawić się do świata podziemi. Charon przybija z nimi na swej zbutwiałej łódce do bramy piekła, której strzeże pies Cerber z trzema, a według innej wersji z pięćdziesięcioma głowami. Za rzeką rozciągają się ponure łąki asfodelowe, po których błądzą bez celu dusze bohaterów i innych mniej znaczących zmarłych. Za tymi łąkami leży Ereb, najciemniejsza część podziemnego świata cieni, z pałacem Hadesa i Persefony, władców podziemi. Dusze mogą pić wodę z rzeki Lete, by zapomnieć. Dusze wybranych unikają jednak tej wody i chętniej piją z rzeki wspomnień. Niedaleko stąd, na rozstajnych drogach, jest miejsce sądu. Dopiero w późniejszych czasach Grecy zaczęli uważać, że po śmierci odprawiany jest sąd nad duszami. Najwyższym sędzią jest Minos, jego ławnikami są Radamantys i Ajakos - wyróżnieni królowie, którzy za życia odznaczali się niezwykłą odwagą i sprawiedliwością. Radamantys sądzi Azjatów, Ajakos Europejczyków, a bardziej skomplikowane przypadki przedstawiają Minosowi. Po ogłoszeniu wyroku każda dusza prowadzona jest po jednej z trzech dróg. Jeśli dusza nie jest ani dobra, ani zła, wraca na łąki asfodelowe; jeżeli jest zła, musi wyruszyć w ciemności Tartaru; jeżeli zaś jest dobra, udaje się na Pola Elizejskie.

Powstanie świata,a Tartar. Najstarszy bóg grecki Uranos, mąż Gai, miał liczne potomstwo (tytanów, cyklopów, sturękich), ale tak bardzo nie lubił dzieci, że zaraz po urodzeniu kazał je zamykać w najgłębszych czeluściach Podziemi, w Tartarze. Zebrał później zasianą nienawiść: jego syn Kronos, wspomagany przez siostry, braci i matkę, która dostarczyła mu sierp, okaleczył go i pozbawił władzy.

CHARON spływa po piersi, oczy goreją ogniem, z ramion zwisa zabłocona „Charon – plugawy, brudny, zmierzwiona, siwa broda mu spływa po piersi, oczy goreją ogniem, z ramion zwisa zabłocona opończa, grubym sznurem przewiązana. Sam popycha łódź żerdzią, kieruje żaglami i na swej burej barce przewozi ciała. Stary jest, lecz to starość boga, jara, pełna krzepy.” Tak pisze o Charonie Wergiliusz w „Eneidzie”. „Charon ich zaraz płomiennym dostrzeże okiem, i wiosłem powolnych okłada, aż ich tak wszystkich do siebie zabierze. Jako jesienią liść za liściem spada, aż w końcu gałąź pozostaje czarną, oddawszy plon swój ziemi, choć nie rada podobnie tutaj złe Adama ziarno rzuca się z brzegu, jedno drugie goni, jak ptaki co się do odlotu garną.”

Charon (gr. Χάρων Chárōn, łac. Charon, etr Charon (gr. Χάρων Chárōn, łac. Charon, etr. Charun) – w mitologii greckiej przewoźnik dusz przez rzekę Acheron (lub Styks); w mitologii etruskiej „demon śmierci”. W mitologii greckiej: duch świata podziemnego, syn Erebu i Nyks. Był przewoźnikiem dusz zmarłych przez mityczną rzekę Styks (w innych wersjach mitu Styks nazywa się Acheron i czasem jest jeziorem lub bagnem, co wynika z tego, że poszczególne państwa-miasta starożytnej Grecji różniły się nieco kulturą). Był to posępny starzec, bezwzględny i bezlitosny. Nikt żywy nie miał wstępu do jego łodzi (kilka razy zdarzyło się odstępstwo od tej zasady, ale zawsze ponosił za to karę, np. Herakles za przewiezienie musiał spędzić rok zakuty w łańcuchy), podczas podróży dusze zmarłych musiały wiosłować, a Charon sterował łodzią. Za swe usługi pobierał opłatę – monetę o wartości 1 obola, dlatego zgodnie ze zwyczajem obowiązkiem rodziny było umieszczanie monety w ustach zmarłego. W sztuce przedstawia się Charona jako brodatego, siwego, szpetnego starca ubranego w strój niewolnika (z jednym rękawem) i okrągły kapelusz podróżny. Często stoi w łodzi z wiosłem.

Charon-przewozacy dusze zmarlych przez Styks.

Charon i Psyche

Pola Elizejskie. Elizjum (także Pola Elizejskie) – w mitologii greckiej część Hadesu – podziemnego świata, przeznaczona dla dusz dobrych ludzi. Częściej jednak przedstawiana jako kraina nad Oceanem, na zachodnich krańcach świata – miejsce wiecznej szczęśliwości i wiecznej wiosny. Panował tam Kronos, syn Gai (Matki Ziemi) i Uranosa (Pana Niebios), a jednocześnie ojciec Demeter, Hestii, Hery, Hadesa,Posejdona i Zeusa. Starożytni Grecy wyobrażali sobie życie po śmierci jako mniej ciekawe niż na Ziemi. Dusza zmarłego po przepłynięciu rzeki Styks w łodzi starca Charona, stawała przed trybunałem trzech sędziów. Tam dusza była sądzona, następnie szła w jedno z trzech miejsc spoczynku wiecznego; m.in. na Elizje. Sprawiedliwi kierowali się na prawo do rzeki zapomnienia –Lete. Napiwszy się z niej wody, zapominali o ziemskim życiu. Dalej czekały już na nich Pola Elizejskie – kraj wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, gdzie dusze wyzbyte od wszelkich cierpień i pragnień przechadzają się po bladych łąkach, ogarnięte muzyką niewidzialnych lir. Na polach tych rosnąć miały topole i asfodele. W chrześcijaństwie Elizjum ma swój odpowiednik w Rajskim Ogrodzie.

Pola Elizejskie według Leona Baksta,1906r.

ELIZJUM

CERBER W mitologii greckiej trzygłowy pies strzegący wyjścia do świata zmarłych. Wg. innych tradycji posiadał 50, a nawet 100 głów. Witał przyjaźnie zmarłych wchodzących do podziemi, ale rzucał się na tych, którzy usiłowali wydostać się z Hadesu. Rodzeństwem Cebera były między innymi potwory : Hydra Lernejska i Lew Nemejski

Hades Hades to mityczny syn Koronosa i Rei, brat Zeusa i Posejdona, władca podziemnego świata zmarłych, mąż Persefony. Wyobrażano go sobie bezlitosnego starca, siedzącego na tronie, z berłem w dłoni i Cerberem u stóp. Jako patrona bogactw naturalnych ziemi nazywano go także Plutonem (bogaty) i przedstawiano z rogiem obfitości w ręku. Cyprys i narcyz były poświęconymi mu roślinami; siedzibą Hadesa był Ereb - nazwa podziemnego świata zmarłych, którego wejście strzegł Cerber. Hades opływały rzeki: Lete - zapomnienia, Acheron - smutku, Kokytos - płaczu i jęków, Pyriflegoton (lub Flegeton) - ziejąca ogniem i Styks - trwogi. Zmarli, których Charon przewoził łodzią przez Styks, po wypiciu wody z rzeki Zapomnienia wchodzili do podziemia. Sąd nad nimi sprawowało 4 sędziów (Minos, Radamantys, Ajakos i Triptolemos). Zmarli, którzy za życia nie spełnili żadnego czyny dobrego ani złego pozostawali w Hadesie, najwięksi zbrodniarze szli do najniższej części Tartaru. Cnotliwi przechodzili do Elizjum.

Ereb Ereb w mitologii greckiej był to Bóg ciemności, syn Chaosu, brat Nocy, strącony przez Zeusa do Tartaru w czasie walk z tytanami. To także nazwa państwa podziemnego, gdzie przebywały dusze zmarłych . Najciemniejsza część podziemnego świata cieni, z pałacem Hadesa i Persefony, władców podziemi. - Według jednej wersji Ereb obejmuje ten sam świat, co Hades i dzieli się na Tartar, gdzie przebywały dusze ludzi złych, zakazanych na pośmiertne męki, i na Elizjum, gdzie pozostawały dusze szczęśliwe. - Według innej jest odpowiednikiem tylko Tartaru.

PORWANIE PERSEFONY

PERSEFONA-KRÓLOWA PODZIEMIA Persefona zwana także Korą Córka Zeusa i Demeter. W pięknej dziewczynie zakochał się Hades. Gdy raz zbierała kwiaty na łące, na Sycylii, rozwarła się ziemia i Hades porwał Persefonę do podziemi. Krzyk dziewczyny usłyszała matka i rozpoczęła poszukiwania po całym świecie. Na prośby zrozpaczonej Demeter Zeus rozkazał Persefonie wrócić do matki, lecz Hades dał jej przy pożegnaniu jabłko granatu, z którego zjadła kilka ziaren, co ja związało na zawszę z kraina zmarłych. Odtąd co roku musiała przez kilka miesięcy przebywać z mężem, a pozostałe spędzała z Demeter. Gdy wracała wiosną do matki, przyroda rozkwitała, gdy schodziła jesienią do pod ziemia życie zamierało. Persefonę przedstawiano razem z matka jako piękną młodą dziewczynę, a najczęściej jako władczynię podziemi siedzącą na tronie obok Hadesa z wieńcem narcyzów na głowie i z pękiem maków lub rogiem obfitości w ręku. Atrybutami Persefony były kłosy, maki, narcyzy i jabłko granatu. Rzymianie utożsamili z nią Prozerpinę

Eleusis W Eleusis wtajemniczeni poznawali historie ludzi, którzy swoimi grzechami wzbudzili gniew bogini podziemia Persefony.Wykluczono ich z dalszego wtajemniczenia; jeśli mimo to brali w nim udział, ściągali ostateczne nieszczęście na własną duszę.Po śmierci nie było żadnego sądu ani szczególnych kar. Wielu niewtajemniczonych żyło bez bólu w otchłani Hadesu, a duszesprawiedliwych naznaczonych pieczęcią Eleusis, prowadzone były przez królową świata podziemi na pokryte kwiatami piękneniwy, gdzie orzeźwiający wiatr szeleści drżącym listowiem topól. Tutaj rządzi Kronos. Wejście leży nad jeziorem wspomnień, zaktórym króluje niekończący się nigdy dzień, o takiej samej łagodnej aurze. Przy wtórze harmonijnej muzyki dusze oddają sięw miłym otoczeniu grom i żartom.

koniec Prezentację wykonały: Joanna Mazurek Katarzyna Siemczyk