Lorenc Dorota Rudzka Emilia Temat 16: Porównanie możliwości inwestowania w ryzykowne formy lokowania oszczędności: giełdowe instrumenty terminowe, towary giełdowe, nieruchomości, i fundusze zamknięte. Lorenc Dorota Rudzka Emilia WNE UW, Instrumenty finansowe 27.11.2014, godz. 11:30

RYZYKO „możliwość, że coś się nie uda; przedsięwzięcie, którego wynik jest niepewny” [sjp.pwn.pl] Im wyższy przewidywany zysk z inwestycji, tym wyższe jest ryzyko inwestowania, ale... tym wyższe prawdopodobieństwo poniesienia straty. Im wyższe ryzyko jesteś gotów zaakceptować, tym wyższy możesz osiągnąć zysk – wyższe jednak staje się również prawdopodobieństwo poniesienia straty. Każdy doświadczony inwestor wie o tym aż nadto dobrze. Ryzyko finansowe zależy od Twojego potencjału ryzyka (okoliczności finansowych i celów inwestycyjnych), a także od postawy wobec ryzyka (Twoich aspektów psychologicznych). ryzyko inwestycyjne - ryzyko związane z dokonywaniem inwestycji; prawdopodobieństwo uzyskania określonej stopy zwrotu z danej inwestycji, przewidywane głównie na podstawie wyboru polityki inwestycyjnej) i/lub amplitudy okresowych wahań wartości środków; niskie (niższe) r.i. - rodzaj r.i., cechujący się wysokim prawdopodobieństwem osiągnięcia przypisywanej stopy zwrotu z danej inwestycji i/lub niewielkich okresowych wahań wartości środków; wysokie (wyższe) r.i. - rodzaj r.i., cechujący się znacznym prawdopodobieństwem tak przekroczenia, jak nieosiągnięcia przypisywanej stopy zwrotu z danej inwestycji, i/lub większych okresowych wahań wartości środków. [http://www.fi.com.pl/slownik ]

FUNDUSZE ZAMKNIĘTE (FIZ) Fundusz inwestycyjny zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne na zasadach określonych w ustawie o funduszach inwestycyjnych. Ograniczone możliwości wyjścia z inwestycji Niska płynność inwestycji Omylność zarządzających FUNDUSZ INWESTYCYJNY ZAMKNIĘTY (FIZ) emituje certyfikaty inwestycyjne, charakteryzujący się ograniczonym dostępem inwestorów (możliwość przystąpienia istnieje w okresie subskrypcji certyfikatów oraz w późniejszym okresie jedynie poprzez nabycie certyfikatów na rynku wtórnym) oraz ograniczoną możliwością "wyjścia" (fundusz inwestycyjny zamknięty wykupuje certyfikaty inwestycyjne jedynie w przypadkach wskazanych w statucie, np. raz na miesiąc). Charakteryzuje się szerokim katalogiem dopuszczalnych lokat. [http://bossafund.pl/edukacja/slownik/-/dict/73089/fundusz-inwestycyjny-zamkniety-fiz] Fundusze zamknięte mogą dokonywać lokat w mniej płynne aktywa i nie muszą utrzymywać płynnych rezerw, co podnosi potencjalną efektywność zarządzania portfelem. (http://www.izfa.pl/pl/poradnik.php?number=2) Fundusze inwestycyjne zamknięte emitują certyfikaty inwestycyjne, których liczba jest stała, określona w kolejnych emisjach. Liczba certyfikatów może zwiększyć się wyłącznie w drodze nowej emisji. Inaczej niż w przypadku FIO, gdzie jednostki uczestnictwa można umorzyć w dowolnym momencie, certyfikaty mogą być zgłaszane do umorzenia, tylko w terminach wyznaczonych przez fundusz (np. raz na miesiąc, lub raz na kwartał). Można je sprzedać na rynku wtórnym, jeśli notowane są na giełdzie, ale często z uwagi na brak płynności może to być problem. Swoje aktywa fundusze inwestują głównie w (Art. 145 Ustawy): papiery wartościowe; wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności wobec osób trzecich; udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością; waluty; instrumenty pochodne, w tym niewystandaryzowane instrumenty pochodne; prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń, dopuszczone do obrotu na giełdach towarowych; instrumenty rynku pieniężnego - pod warunkiem, że są zbywalne. Certyfikaty można kupić albo w publicznej subskrypcji, albo po wprowadzeniu ich do obrotu publicznego. W przeciwieństwie do zmieniającej się liczby jednostek uczestnictwa funduszy otwartych, liczba certyfikatów inwestycyjnych jest stała i może zwiększyć się wyłącznie w drodze nowej emisji. ------------------------------------------------------------------------- Niska płynność inwestycji Utrudnieniem są ograniczone możliwości wyjścia z inwestycji. Fundusz zamknięty emituje bowiem certyfikaty inwestycyjne, które pod względem konstrukcji zdecydowanie bardziej przypominają akcje niż jednostki uczestnictwa funduszy otwartych. Te ostatnie można nabyć i umorzyć w dowolnym momencie, a każda z tych operacji nie trwa dłużej niż dwa, trzy dni. Certyfikat inwestycyjny jest zdecydowanie trudniej spieniężyć. Każdy fundusz oczywiście na żądanie inwestora odkupuje certyfikaty, ale czyni to nie każdego dnia roboczego, tylko o wiele rzadziej, np. raz na kwartał. Drugą opcją jest sprzedanie certyfikatu na giełdzie (większość z nich jest wprowadzana do obrotu). Jednak na naszym rynku w większości przypadków płynność tych papierów nie jest zadowalająca, co może spowodować, że sprzedaż większej ich liczby po satysfakcjonującej nas cenie może być mocno utrudniona, o ile w ogóle możliwa. Ilustracją może tu być przykład Arka BZ WBK Rynku Nieruchomości. Zgodnie ze statutem, jeśli posiadacz certyfikatu przedstawi takie żądanie, fundusz powinien go od niego wykupić. Ostatni termin wykupu wypadał 31 stycznia. Następny będzie pod koniec kwietnia, za kolejne trzy miesiące następny, itd. Pod koniec grudnia fundusz poinformował jednak, że zgodnie ze statutem podjęto decyzję o nieprzeprowadzeniu wykupu przewidzianego na koniec stycznia. Zatem kolejna taka możliwość pojawi się dopiero za trzy miesiące. Jeśli właścicielowi certyfikatu bardzo zależy na spieniężeniu inwestycje, pozostaje mu sprzedaż na giełdzie. Tu jednak musi się liczyć ze sporym rozczarowaniem, bowiem wartość aktywów netto funduszu przypadająca na jeden certyfikat, jaką fundusz podaje co kwartał, na koniec stycznia wynosiła niecałe 90 zł, zaś notowania giełdowe w tym czasie nie przekraczały 60 zł. Godzenie się na taką cenę sprzedaży oznaczałoby ponad 30-proc. stratę. Omylność zarządzających Pomimo posiadanej wiedzy i umiejętności czasami zdarza się, że zarządzający funduszem podejmie niewłaściwą decyzję inwestycyjną. Największe ryzyko związane jest z inw w fundusze akcji (znaczne wahania kursów, zmienność rynku). Szczególnie w przypadku niedostatecznego stopnia dywersyfikacji portfela lub inwestowaniu w spółki jednej branży można zostać narażonym na straty.

RYZYKOWNE TYPY FUNDUSZY fundusze akcji (inwestują co najmniej 2/3 środków w udziałowe papiery wartościowe notowane na giełdzie), fundusze aktywów niepublicznych (inwestują m.in. w udziałowe papiery wartościowe oraz papiery dłużne spółek nienotowanych na giełdzie), fundusze surowcowe (inwestują co najmniej 2/3 środków w instrumenty finansowe powiązane z rynkami surowcowymi) fundusze absolutnej stopy zwrotu (ich celem jest osiągnięcie zysków niezależnie od trendów rynkowych za pomocą spekulacyjnych technik). http://bankomania.pkobp.pl/moja-firma/inwestuj-i-zarabiaj/jak-wybrac-fundusz-inwestycyjny/

FIZ – roczne stopy zwrotu – przykład Fundusze zamknięte charakteryzują się tym, że istnieje duża rozpiętość wyników, stąd też mówimy w tym przypadku o ryzyku. Jeśli chodzi o wyniki, zrobiona przez nas analiza pokazuje, że przeciętne stopy zwrotu funduszy zamkniętych i otwartych są zbliżone. Na przykład w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy fundusze zamknięte absolutnej stopy zwrotu wypracowały średnio prawie 8 proc. zysku, natomiast inwestujące podobnie fundusze otwarte niewiele więcej, bo około 9 proc. Gdy jednak weźmiemy pod uwagę najlepsze i najsłabsze wyniki (patrz wykresy), widać ogromne dysproporcje. Najefektywniejszy fundusz zamknięty, Acer Aggressive z grupy Quercus TFI, zarobił prawie 50 proc., podczas gdy najlepszy fundusz otwarty, Agio-Multistrategia – tylko 22 proc. Z drugiej jednak strony fundusz zamknięty Opera zanotował stratę przekraczającą 22 proc., a najsłabszy fundusz otwarty absolutnej stopy zwrotu stracił tylko nieco ponad 1 proc. Bardzo duża jest też rozpiętość między stopami zwrotu najlepszego i najgorszego funduszu zamkniętego, wynosi ponad 70 punktów proc. Potwierdza to tezę, że fundusze zamknięte są zdecydowanie bardziej ryzykowne w porównaniu z otwartymi. [http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/706666,1088593.html] Acer Aggressive Fundusze zamknięte absolutnej stopy zwrotu; wycena z 12.02.2014 Adamczyk C.: Czy warto zapisywać się na certyfikaty. Rzeczpospolita 2014-02-20 http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/706666,1088593.html

Stopy zwrotu mies. – 2 fundusze z segmentu akcji PL uniwersalnych http://www.analizy.pl/fundusze/fundusze-inwestycyjne/profil-funduszu/stopy-zwrotu/KAH10/Legg-Mason-Akcji-Skoncentrowany-FIZ.html Porównanie dwóch funduszy z segmentu akcji polskich uniwersalnych. Stopy zwrotu miesięczne, okres za ostatnie 6 miesięcy: od 24.05.2015 do 25.11.2014 http://www.analizy.pl/fundusze/fundusze-inwestycyjne/profil-funduszu/stopy-zwrotu/SOV11/SATURN-Agresywny-FIZ.html

Legg Mason Akcji Skoncentrowany FIZ (1) Stopy zwrotu miesięczne; 31-07-2009 - 25.11.2014 Zysk od początku działania funduszu, ale Strata w ciągu ostatniego roku -23,13%. Zasięg geograficzny inwestycji Polska, fundusz kierowany do: bez ograniczeń. Data startu: 31.07.2009 Do deklarowanej polityki jeszcze: Statut przewiduje możliwość inwestycji na rynkach zagranicznych jednak planowo będą głównie koncentrować się na GPW. Towarzystwo: Legg Mason Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Wycena: ostatnia środa miesiąca, jeżeli nie jest to dzień sesji na GPW, to najbliższy następny dzień regularnej sesji Polityka: Średnio 98%, ale ≥ 60% aktywów funduszu inwestowane jest w akcje. Niska dywersyfikacja: w skład portfela z reguły wchodzi 10-20 spółek. Max limit inwestycji w jedną spółkę to 20%. Pozostałe aktywa lokowane są w papiery dłużne, instrumenty rynku pieniężnego, depozyty, instrumenty pochodne, waluty i listy zastawne. http://www.analizy.pl/fundusze/fundusze-inwestycyjne/profil-funduszu/stopy-zwrotu/KAH10/Legg-Mason-Akcji-Skoncentrowany-FIZ.html

Legg Mason Akcji Skoncentrowany FIZ (2) Średnio 98%, ale nie mniej niż 60% aktywów funduszu inwestowane jest w akcje. Fundusz charakteryzuje się niską dywersyfikacją: w skład portfela z reguły wchodzi 10-20 spółek. Max limit inwestycji w jedną spółkę to 20%. Pozostałe aktywa lokowane są w papiery dłużne, instrumenty rynku pieniężnego, depozyty, instrumenty pochodne, waluty i listy zastawne. Statut przewiduje możliwość inwestycji na rynkach zagranicznych jednak planowo będą głównie koncentrować się na GPW. http://www.analizy.pl/fundusze/fundusze-inwestycyjne/profil-funduszu/stopy-zwrotu/KAH10/Legg-Mason-Akcji-Skoncentrowany-FIZ.html

Mapa zysk/ryzyko funduszu na tle gr. akcji PL uniwersalne http://www.analizy.pl/ Legg Mason Akcji Skoncentrowany FIZ Ryzyko: 13,53% Zysk: 0,24% Dane na dzień 31.10.2014 dla 3-mies. okresu w oparciu o średnią dla gr. przy miesięcznej częstotliwości danych.

TOWARY GIEŁDOWE Prawo majątkowe – rynek Spot Energia elektryczna – rynek Spot i Forward Gaz – rynek Spot i Forward

PRZYKŁADY INWESTOWANIA W GAZ VelocityShares 3x Natural Gas ETN Założyciel Funduszy – Credit Suise Symbol – UGAZ na NYSE Fundusz oferuje ekspozycję na wzrosty cen gazu naturalnego z 3-krotnym lewarem Minus – wysoka prowizja za zarządzanie (jak na ETF) w wysokości 1,65% rocznie

PRZYKŁADY INWESTOWANIA W GAZ VelocityShares 3x Natural Gas ETN

PRZYKŁADY INWESTOWANIA W GAZ ProShares Ultra Bloomberg Natural Gas Symbol – BOIL na NYSE Fundusz oferuje ekspozycję na wzrosty cen gazu naturalnego z 2-krotnym lewarem Opłata za zarządzanie – 0,95%

PRZYKŁADY INWESTOWANIA W GAZ ProShares Ultra Bloomberg Natural Gas

PRZYKŁAD ZŁEGO ZAINWESTOWANIA W GAZ United States Natural Gas Fund Fundusz inwestuje w kontrakty terminowe na gaz Henry Hub (najbardziej popularne) Od czasu powstania (połowa 2007 roku) fundusz wygenerował stratę rzędu 93% W tym samym czasie cena gazu spała o 50% Dlaczego? Aby wykupić dany kontrakt fundusz korzystał z kredytu, który miał za duży koszt

NIERUCHOMOŚCI Ryzyko o źródłach zewnętrznych Ryzyko związane z pozyskaniem nieruchomości Ryzyko związane ze sprzedażą i najmem nieruchomości

PRZYKŁAD INWESTOWANIA W NIERUCHOMOŚCI AIB - Allied Irish Banks W 2012r. Przejął 60 nieruchomości, których właściciele nie byli w stanie spłacić kredytów. 17 z nich wystawił na licytację – i stracił 4 mln euro Największe straty bank poniósł na nieruchomościach kupowanych pod wynajem: odzyskał jedynie 25 proc. ich wartości; w przypadku domów prywatnych odzyskał połowę.

PRZYKŁAD INWESTOWANIA W NIERUCHOMOŚCI Morgan Stanley Poniósł większe od spodziewanych straty sięgające 177 mln USD za pierwszy kwartał '09 Zanotował stratę wynoszącą 57 centów na każdej akcji, podczas gdy w analogicznym okresie roku poprzedniego zaksięgował zysk wynoszący 1,26 USD za akcję. Analitycy przewidywali jedynie 8 centów straty, w związku z czym kurs akcji banku zniżkował rano o 2,5 proc Skutkiem strat jest obcięcie dywidendy o 80 proc. z 27 do 5 centów za akcję - pozwoli to na oszczędność rzędu 1 mld USD

WŁASNA FIRMA CD Projekt Założona w maju 1994r. przez Marcina Iwińskiego i Michała Kicińskiego Początkowo - dostarczanie oprogramowania na płytach CD importowanych ze Stanów Zjednoczonych W 1996 r., jako pierwszy na krajowym rynku zaczął wydawać gry z polskimi instrukcjami i w polskich pudełkach

PRZYKŁAD INWESTOWANIA WE WŁASNĄ FIRMĘ CD Projekt W tym roku, aby trafić na listę najbogatszych Polaków według magazynu Forbes, należało udowodnić, że dysponuje się aktywami biznesowymi o wartości co najmniej 210 milionów złotych Marcin Iwiński – miejsce 96 – 225 mln złotych Michał Kiciński – miejsce 98 – 220 mln złotych

GIEŁDOWE INSTRUMENTY TERMINOWE „to operacje finansowe z terminem wykonania w przyszłości, po cenie i na warunkach z góry ustalonych w momencie zawarcia transakcji” [Kudła J.: Instrumenty finansowe i ich zastosowania] Obarczone znacznie większym ryzykiem niż instrumenty kasowe – istnienie dźwigni finansowej Kontrakty terminowe Pewnego rodzaju instrumentem finansowym są kontrakty terminowe. Są one rodzajem umowy polegające na zleceniu które ma być wykonane w przyszłości. Cena sprzedaży produktu jest ustalana już w momencie podpisania umowy. Jeśli na przykład zawieramy umowę kontraktu terminowego na określoną wartość indeksu giełdowego to jeśli na zakończenie umowy indeks ten przekroczy tą wartość – to zarabiamy pieniądze. W przeciwnym razie musimy do inwestycji dopłacić. Ogólnie rzecz biorąc kontrakty terminowe są dużo bardziej ryzykowne od inwestycji w akcje jednak ich potencjalna zyskowność jest dużo wyższa. Jeśli interesuje nas wyższe ryzyko i chcemy się dokształcać – kontrakty terminowe mogą być ciekawym dopełnieniem naszego portfela inwestycyjnego. Instrumenty kasowe: Akcje, Prawa do akcji, Prawa poboru, Obligacje, Certyfikaty inwestycyjne, Warranty, ETF-y. Efekt dźwigni finansowej umożliwia Inwestorom osiąganie bardzo wysokich stóp zwrotu z inwestycji. Obowiązkowy wkład własny w postaci depozytu zabezpieczającego ustalany jest zazwyczaj na poziomie 5-15 %. Inwestując w instrumenty terminowe Inwestor nie jest więc zobowiązany do pokrycia całkowitej wartości inwestycji, lecz jedynie niewielkiej jej części. Za sprawą działania efektu dźwigni możliwe jest więc osiąganie ponadprzeciętnych zysków, gdyż mała kwota środków własnych może wygenerować bardzo duży zwrot z inwestycji. Czyni to inwestycje w instrumenty terminowe wyjątkowo atrakcyjnymi. Należy jednak pamiętać, iż działanie efektu dźwigni jest równie silne również w przypadku niekorzystnego przebiegu inwestycji, co może prowadzić do powstania znaczących strat. W związku z tym należy być wyjątkowo ostrożnym dokonując inwestycji w instrumenty terminowe – ten typ inwestycji powinien być rozważany tylko przez doświadczonych Inwestorów. Straty mogą być wyższe niż pierwotna inwestycja. https://r-brokers.pl/documents/10162/1716283/Instrumenty_kasowe_i_terminowe.pdf

Kontrakty futures – GPW Nabywca/sprzedawca zobowiązuje się do kupna/sprzedaży w określonym momencie w przyszłości danego instrumentu bazowego po z góry określonej cenie. Siewiera S.: ABC indeksowych kontraktów terminowych. GPW Grupa Kontraktów Instrument bazowy Data rozpoczęcia notowania Kontrakty na indeksy WIG20 (kontrakty z mnożnikiem 20 zł)  23.09.2013  mWIG40 18.02.2002 Kontrakty na akcje   22.10.2001 Kontrakty na kursy walut  USD/PLN 25.09.1998  EUR/PLN 31.05.1999  CHF/PLN 30.09.2008 Kontrakty na WIBOR  1, 3 i 6M WIBOR 18.10.2013 Kontrakty na obligacje  Krótko, średnio  i długoterminowe obligacje SP  18.10.2013 Kontrakty terminowe notowane na rynkach giełdowych nazywa się kontraktami futures Najczęściej występującymi kontraktami terminowymi na rynkach giełdowych (a w Polsce wyłącznie takimi) są kontrakty, których wykonanie nie następuje przez dostawę instrumentu bazowego, ale przez wypłacenie kwoty rozliczenia. Jeżeli cena rozliczeniowa kontraktu w dniu jego wygaśnięcia (ostateczna cena rozliczeniowa) jest wyższa od ceny, po której transakcja na kontrakcie została zawarta, wówczas płatność na rzecz nabywcy kontraktu dokonuje jego wystawca. Jeżeli natomiast cena, po której transakcja na kontrakcie została zawarta, w terminie wykonania jest niższa od ostatecznej ceny rozliczeniowej, wówczas płatność na rzecz wystawcy kontraktu dokonuje jego nabywca. Futures (kontrakt terminowy) - to instrument finansowy, będący rodzajem umowy, zawartej pomiędzy kupującym/sprzedającym a giełdą lub izbą rozliczeniową, w której kupujący/sprzedający zobowiązuje się sprzedać/odkupić określony instrument bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym terminie. Cena, według której strony przeprowadzą transakcje w przyszłości, zwana jest ceną terminową (ang. futures price), zaś dzień, w którym strony zobowiązane są przeprowadzić transakcję, to data rozliczenia (ang. settlement date) lub data dostawy (ang. delivery date). [http://www.parkiet.com/temat/71.html], Handel kontraktami terminowymi na WIG20, mWIG40, waluty oraz akcje spółek odbywa się w systemie notowań ciągłych w godz. 8.45 - 17.05. Na otwarcie i zamknięcie notowań odbywa się fixing, podobnie jak w przypadku innych instrumentów notowanych w systemie ciągłym.  Handel kontraktami terminowymi na stawki referencyjne WIBOR oraz obligacje skarbowe będzie odbywał się w godz. 9:00 – 17:00 (wyłącznie notowanie ciągłe – brak fixingu na zamknięcie).  http://www.gpw.pl/kontrakty_terminowe_instrumenty

Kontrakty futures - przykład Założenie: brak opłat z tytułu zawieranych transakcji. Kontrakt terminowy wystawiony na walutę euro (opiewa na 10.000 euro). Cena kontraktu to 400 zł (kurs kontraktu podawany jest za 100 euro). Termin wygaśnięcia kontraktu przypada za miesiąc. kurs euro 420 zł (420 zł – 400 zł) x 100 euro =2000 zł kurs euro 390 zł (400 zł – 390 zł) x 100 euro = 1000 zł kurs euro 400 zł Kurs euro czyli kurs kontraktu; mnożnik to 100 euro. Wartość kontraktu: 10000=400zł/4 (zł/euro)*100 euro = kurs kontraktu * mnożnik Wykres: Kurs euro wynosi 420 zł, co oznacza, że wystawca kontraktu płaci jego nabywcy kwotę 2.000 zł Kurs euro wynosi 390 zł, co oznacza, że nabywca kontraktu płaci jego wystawcy kwotę 1.000 zł Kurs euro wynosi 400 zł, co oznacza, że żadna ze stron nie dokonuje płatności. Gdy kurs euro rośnie ponad kurs, przy którym kontrakt został wystawiony, rośnie również dochód osiągany przez nabywcę kontraktu, natomiast maleje dochód jego wystawcy. W przypadku kursu euro spadającego poniżej kursu, przy którym kontrakt został wystawiony, to dochód wystawcy kontraktu rośnie, a nabywca kontraktu ponosi stratę. Linia ciągła: zależność dochodu wystawcy kontraktu od kursu euro w dniu jego wykonania Przerywana: zależność dochodu nabywcy kontraktu od kursu euro w dniu jego wykonania Thiel S.: Rynek kapitałowy i terminowy. Fundacja Edukacji Rynku Kapitałowego. KNF Warszawa 2007.

Kontrakt futures na WIG20 (1) Z mnożnikiem 20zł. OSOBA1 (kupujący) wierzy, że indeks WIG20 pójdzie w górę. OSOBA2 (sprzedający) wierzy, że WIG20 będzie spadał. (2.550-2.500) x 20 zł = 1.000 zł Koniec dnia: 2.550 pkt Kontrakt naśladuje cenę instrumentu bazowego – indeksu WIG 20. Mnożnik 20 zł oznacza, że jeśli indeks będzie rósł to OSOBA1 za każdy punkt indeksu w górę otrzyma od OSOBY2 20 zł. Kupujący zajmuje POZYCJĘ DŁUGĄ licząc na wzrosty. Aby zamknąć pozycję długą należy SPRZEDAĆ taką samą liczbę kontraktów. Sprzedający zajmuje POZYCJĘ KRÓTKĄ licząc na spadki. Aby zamknąć pozycję należy KUPIĆ taką samą liczbę kontraktów . Zysk jednego inwestora jest stratą drugiego. Dla kontraktów na indeks WIG20 mamy w obrocie 4 serie (terminy) kontraktów z cyklu kwartalnego: czerwień, wrzesień, grudzień, marzec. Ale kontrakty terminowe można kupić/sprzedać w każdej chwili. Nie trzeba czekać do dnia wygaśnięcia. Początek dnia: 2.500 pkt → OSOBA1 zarobi 1000 zł Siewiera S.: ABC indeksowych kontraktów terminowych. GPW.

Kontrakt futures na WIG20 (2) •Chcemy kupić kontrakt FW20M1420 po kursie 2.500 wartość kontraktu: 2500 pkt. x 20 zł = 50 000 zł •Wstępny depozyt zabezpieczający = 8% •Musimy mieć na rachunku 4 000 zł oraz środki na prowizję maklerską Depozyty zabezpieczające Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/sprzedającego. Wartość depozytu w złotych liczona jest od ostatniego kursu rozliczeniowego. F= futures W20= nazwa instrumentu bazowego: WIG20 M=miesiąc wygaśnięcia; M to czerwiec 14 to rok wykonania, 2014 20 to mnożnik; 20 zł. Siewiera S.: ABC indeksowych kontraktów terminowych. GPW.

Kontrakt futures na WIG20 (3) Pozycja długa – kupujący. Liczy na wzrosty. Siewiera S.: ABC indeksowych kontraktów terminowych. GPW.

ŹRÓDŁA INFORMACJI 8 ryzykownych, ale potencjalnie zyskownych sposobów inwestowania http://www.informacjakredytowa.com/ (odczyt 25.11.2014) Adamczyk C.: Czy warto zapisywać się na certyfikaty. Rzeczpospolita 2014-02-20 http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/706666,1088593.html (odczyt 25.11.2014) Analizy Online S.A. 2014 http://www.analizy.pl/ Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami. Poradnik http://www.izfa.pl/pl/poradnik.php?number=2 (odczyt 25.11.2014) Portal PKO BP http://bankomania.pkobp.pl/moja-firma/inwestuj-i-zarabiaj/jak-wybrac-fundusz-inwestycyjny/ (odczyt 25.11.2014) Portal bankier.pl Inwestowanie w nieruchomości to też ryzyko www.cdprojekt.com Portal Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie http://www.gpw.pl/instrumenty http://www.gpw.pl/kontrakty_terminowe_instrumenty (odczyt 25.11.2014) Portal bossa.pl „Towary giełdowe” Portal http://independenttrader.pl/ „Jak inwestować w gaz naturalny” Raiffeisen Brokers. Instrumenty kasowe a instrumenty terminowe https://r-brokers.pl/documents/10162/1716283/Instrumenty_kasowe_i_terminowe.pdf (odczyt 25.11.2014) Siewiera S.: ABC indeksowych kontraktów terminowych. GPW. Słownik Języka Polskiego PWN sjp.pwn.pl Thiel S.: Rynek kapitałowy i terminowy. Fundacja Edukacji Rynku Kapitałowego. KNF Warszawa 2007.

Możliwości inwestowania w ryzykowne formy lokowania oszczędności Michał Kierepka Michał Badurowicz

Plan prezentacji Nieruchomości Giełdowe kontrakty terminowe Towary giełdowe Fundusze zamknięte

Nieruchomości Bezpośrednie inwestycje w nieruchomości Inwestycje w instrumenty finansowe rynku nieruchomości : Instrumenty udziałowe rynku nieruchomości Instrumenty dłużne rynku nieruchomości

Bezpośrednie inwestycje w nieruchomości Wysoka kapitałochłonność inwestycji Wysoki udział kapitału obcego Mała płynność nieruchomości i wysokie koszty transakcji Długi okres użytkowania

Instrumenty udziałowe rynku nieruchomości Udziały w funduszach inwestycyjnych Akcje spółek : Globe Trade Center SA POLNORD SA Echo Investment SA

Ceny mieszkań za m2

Ceny akcji Polnordu

Instrumenty dłużne Instrumenty te pozwalają inwestować w nieruchomość podmiotom, które nie mają wystarczającego kapitału własnego do sfinansowania inwestycji. Ich obecność zasadniczo wpływa na rynek nieruchomości ułatwiając transfer kapitału, bez którego wiele inwestycji nie mogłoby być zrealizowanych. Zabezpieczone są najczęściej hipotecznie nieruchomościami. 

Giełdowe kontrakty terminowe charakterystyka Pozycja długa Pozycja krótka Rynek kasowy Realizacja zysku lub straty Zobowiązania do wykupu w przyszłości

Rodzaje kontraktów terminowych Kontrakty terminowe na indeksy WIG20 i mWIG40 Kontrakty terminowe na akcje Kontrakty terminowe na waluty USD, EURO i CHF Kontrakty terminowe na obligacje Kontrakty terminowe na WIBOR

Przykład kontraktu terminowego na indeks Inwestor działa na rynku kontraktów terminowych GPW. Inwestor posiada 10000 zł na rachunku. Dom Maklerski pobiera prowizję 120% wartości depozytu, wymaganego przez KDPW. Inwestor płaci prowizję 9.9 PLN za jeden kontrakt zarówno przy zamykaniu i otwieraniu pozycji.

Inwestor spodziewa się zwyżki, kupuje jeden kontrakt na WIG20 po kursie 2490. Ostatni kurs rozliczeniowy z poprzedniej sesji wynosi 2500. Wstępny DZ = 1 x 2500 x 20PLN x 8,8% =4400 Prowizja=9.9 PLN Założenie sprawdza się i inwestor sprzedaje kontrakt za 2535. Biuro Maklerskie nie pobiera wstępnego DZ. Zysk= (1 x 2525 x 20PLN)-(1 x 2490 x 20 PLN) = 900 PLN Saldo = 10000PLN + 900 PLN – 2 x 9.9 PLN= 10880,20 PLN

Fundusz inwestycyjny Podmiot utworzony zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, którego majątek podzielony jest na jednostki uczestnictwa, tworzony jest przez uczestników funduszu wpłat oraz w drodze nabywania przez fundusz środków w trakcie prowadzonej przez siebie działalności. Celem funduszy inwestycyjnych jest jak najkorzystniejsze lokowanie, przede wszystkim w papiery wartościowe, środków wpłaconych przez uczestników funduszu.

Rodzaje funduszy inwestycyjnych Rodzaj funduszu Opis Fundusze inwestycyjne otwarte (FIO) Są najbardziej popularnymi funduszami, gdyż kierowane są właściwie do każdego inwestora. Wpłacając pieniądze do tego rodzaju funduszu, inwestor dostaje w zamian tytuł uczestnictwa zwany jednostką uczestnictwa. Fundusz otwarty zbywa jednostki uczestnictwa (stanowiące prawo udziału w aktywach netto funduszu) i dokonuje ich odkupienia zawsze na żądanie uczestnika funduszu. Uczestnikiem funduszu otwartego może zostać każdy. Aktywa lokują zgodnie z art. 93 ustawy. Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO) Jest specyficznym rodzajem funduszu otwartego. Podstawowa różnica między SFIO i FIO polega na tym, że statut funduszu SFIO ściśle określa kto może być jego uczestnikiem (np. wyłącznie osoby prawne), a także może wprowadzić dodatkowe warunki, na jakich uczestnik może żądać odkupienia jednostek uczestnictwa (np. dotyczące terminu odkupienia). Aktywa lokują zgodnie z art. 113 ustawy. Fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ) Fundusze inwestycyjne zamknięte emitują certyfikaty inwestycyjne, których liczba jest stała, określona w kolejnych emisjach. Liczba certyfikatów może zwiększyć się wyłącznie w drodze nowej emisji. Inaczej niż w przypadku FIO, gdzie jednostki uczestnictwa można umorzyć w dowolnym momencie, certyfikaty mogą być zgłaszane do umorzenia, tylko w terminach wyznaczonych przez fundusz (np. raz na miesiąc, lub raz na kwartał). W przeciwieństwie do zmieniającej się liczby jednostek uczestnictwa funduszy otwartych, liczba certyfikatów inwestycyjnych jest stała i może zwiększyć się wyłącznie w drodze nowej emisji. Aktywa lokują zgodnie z art. 145 ustawy.

Fundusze inwestycyjne zamknięte W zależności od sposobu oferowania certyfikatów (wskazanego w statucie funduszu) rozróżniamy: fundusze inwestycyjne zamknięte publiczne emitujące certyfikaty dopuszczone do obrotu publicznego fundusze inwestycyjne zamknięte niepubliczne emitujące certyfikaty niedopuszczone do obrotu publicznego.

Fundusze inwestycyjne zamknięte Fundusz inwestycyjny zamknięty, zgodnie z art. 145 ustawy o funduszach inwestycyjnych, swoje aktywa może zainwestować w: papiery wartościowe; wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności wobec osób trzecich; udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością; waluty; instrumenty pochodne, w tym niewystandaryzowane instrumenty pochodne; prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń, dopuszczone do obrotu na giełdach towarowych; instrumenty rynku pieniężnego- pod warunkiem, że są zbywalne.

Tworzenie funduszu inwestycyjnego zamkniętego Fundusz inwestycyjny może zostać utworzony wyłącznie przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, po uprzednim uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Utworzenie funduszu inwestycyjnego wymaga: nadania funduszowi inwestycyjnemu statutu przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych; zawarcia przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych umowy z depozytariuszem o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego; wydania zezwolenia przez Komisję Nadzoru Finansowego; zebrania wpłat do funduszu inwestycyjnego w wysokości określonej w jego statucie; wpisania funduszu inwestycyjnego do rejestru funduszy inwestycyjnych.

Emisje certyfikatów Organizacja publicznej emisji certyfikatów inwestycyjnych podlega prawom i obowiązkom wynikającym z przepisów o publicznym obrocie. Fundusz w ramach publicznej emisji certyfikatów oferuje je do nabycia nieograniczonej liczbie Klientów, przy czym liczba Klientów, którzy skorzystają z oferty jest ograniczona liczbą oferowanych certyfikatów. W przypadku niepublicznej emisji certyfikatów propozycja nabycia certyfikatów nie może być skierowana do większej liczby Klientów niż ściśle określona przepisami prawa. W roku 2013 liczba ta została podniesiona do 149 Klientów. Certyfikaty publicznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego są wprowadzone do obrotu na rynku regulowanym tj. na giełdę papierów wartościowych, gdzie stają się przedmiotem obrotu publicznego pomiędzy uczestnikami rynku.

Wycena i płynność FIZów Analogicznie jak w przypadku FIO, fundusz inwestycyjny zamknięty dokonuje wyceny aktywów z tą różnicą że przelicza je na wartość certyfikatu inwestycyjnego. Częstotliwość dokonywanej wyceny może być znacznie rzadsza niż w przypadku funduszy inwestycyjnych otwartych ale nie rzadsza niż co 3 miesiące. Terminy wycen certyfikatów przekładają się bezpośrednio na terminy wykupu certyfikatów, co czyni inwestycję w fundusze zamknięte znacznie mniej płynną niż w przypadku inwestycji w fundusze inwestycyjne otwarte. Niewątpliwym atutem funduszy zamkniętych kompensującym mniejszą płynność jest znacznie szersze spektrum inwestycji oraz strategii.

Wyniki funduszy inwestycyjnych zamkniętych

Giełdy towarowe Towarowe giełdy terminowe tworzą wielki rynek, gdzie przeprowadzane są transakcje na różnorodnych towarach z wykorzystaniem instrumentów pochodnych (kontraktów terminowych i opcji). New York Mercantile Exchange (NYMEX) Handluje się tam energetycznymi towarami i metalami Intercontinental Exchange (ICE) – towary energetyczne, a w szczególności mniej popularne na rynkach rolnych, takie jak kakao London Metal Exchange (LME) – giełda metali na świecie. COMEX – New York Commodity Exchange jest obecnie częścią CME - obrót metalami szlachetnymi. Chicago Mercantile Exchange (CME) to synteza pierwotnej giełdy CME z NYMEX oraz Chicago Board of Trade (CBOT) LIFFE – London International Financial Futures and Options Exchange

Inwestowanie w towary giełdowe Instrumenty służące do inwestowania w towary giełdowe: Tytuły uczestnictwa Instrumenty oparte na towarach Instrumenty pochodne (opcje i kontrakty terminowe) Akcje spółek funkcjonujących w sektorze surowcowym

Fundusze inwestycyjne i hedgingowe – tytuły uczestnictwa Fundusze inwestycyjne pozwalają powierzyć zarządzanie specjalistom od rynków towarowych. Ta wygodna forma inwestowania zyskuje na popularności w ostatnich latach. Wiele z nich specjalizuje się w inwestycjach na określonym towarze lub grupie kilku towarów. Coraz szerszy strumień takich funduszy płynie do nas z zagranicy. Zaletą tej formy inwestowania jest przeniesienie czynności związanych z zarządzaniem portfelem na zespoły specjalistów będących w stanie zbudować najbardziej optymalne portfele aktywów opartych na towarach. Fundusz hedgingowy jest spółką inwestycyjną, która przy zastosowaniu dźwigni finansowej zarządza skoncentrowanym portfelem papierów wartościowych dostępnych w ofertach publicznych, jak również instrumentów pochodnych opiewających na te instrumenty. Zajmuje zarówno pozycje długie, jak i krótkie. Nie może jednak pozyskiwać środków za pomocą ofert publicznych. Fundusze hedgingowe coraz wyraźniej zaznaczają swoje miejsce na rynku towarowym. Przypisuje się im znaczny wpływ na fluktuacje cen surowców.

Instrumenty oparte na towarach Wchodzą w koszyk produktów strukturyzowanych. Rynek towarów jest coraz częściej wykorzystywany przez finansistów tworzących produkty strukturyzowane. Wiele z nich zapewnia zwrot zainwestowanego kapitału i pozwala czerpać korzyści z inwestycji w instrumenty finansowe oparte na ropie naftowej, żelazie, miedzi itp.

Niebieski-notowania certyfikatu RCCORAOPEN (kukurydza) Czarny- notowania WIG20 (2010)

Akcje spółek funkcjonujących w sektorze surowcowym Wzrosty cen surowców przekładają się na wzrost sprzedaży spółek surowcowych i ich zysków, co powoduje aprecjację kursów giełdowych oraz zapewnia wypłaty wysokich dywidend dla akcjonariuszy. Inwestując w akcje takich spółek mamy możliwość zarabiania na wzrostach ich kursów oraz otrzymywania dywidend. Lokowanie oszczędności w akcje niczym się nie różni od innych inwestycji na rynku kapitałowym. Inwestując w spółki funkcjonujące w sektorze surowcowym, należy zdawać sobie sprawę, że ostateczny wynik inwestycji jest również uzależniony od jakości zarządzania takim przedsiębiorstwem. Stanowi to dodatkowy czynnik ryzyka.

Stopy zwrotu – sektor surowcowy