Agnieszka Barczuk Natalia Stępień Uwarunkowane i bezwarunkowe operacje interwencyjne na rynku pieniężnym i walutowym w przypadku zwykłym oraz w okresie kryzysu płynności Agnieszka Barczuk Natalia Stępień

Operacje otwartego rynku Transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Narodowy Bank Polski przeprowadza operacje otwartego rynku emitując własne papiery dłużne- siedmiodniowe bony pieniężne, których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej (obecnie 2%).

Podział operacji otwartego rynku BEZWARUNKOWE Outrighty Sprzedaż bonów pieniężnych UWARUNKOWANE REPO REVERSE REPO Swap walutowy SELL-BUY-BACK BUY-SELL-BACK

Rodzaje operacji otwartego rynku PODSTAWOWE DOSTARAJAJĄCE STRUKTURALNE

Bony pieniężne NBP Krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane od 1 do 364 dni (7, 14, 28, 91, 182, 273 i 364) o nominale 10.000 PLN emitentem jest Narodowy Bank Polski sprzedawane na rynku pierwotnym z dyskontem

Emisja bonów pięniężnych NBP Regulowanie płynności sektora bankowego Kształtowanie stóp procentowych na rynku pieniądza

Sprzedaż bonów pieniężnych Przetargi Dealerzy rynku pieniężnego Min. 1 mln PLN Rynek wtórny- tylko banki

Dealerzy Rynku Pieniężnego Powszechna Kasa Oszczędności BP S. A. Bank Handlowy w Warszawie S. A. ING Bank Śląski S. A. Bank BPH S. A. Bank Zachodni WBK S. A. Bank Gospodarstwa Krajowego BRE Bank S. A. Bank Millenium S. A. Bank Polska Kasa Opieki S. A. Kredyt Bank S. A. Raiffeisen Bank Polska S. A. Societe Generale S. A. Oddział w Polsce Deutsche Bank Polska S. A. Bank Gospodarki Żywnościowej S. A. BNP Paribas S. A. Oddział w Polsce Źródło: nbp.pl

Pakiet zaufania - cele Umożliwienie bankom pozyskiwania środków złotowych na okresy dłuższe niż jeden dzień. Umożliwienie bankom pozyskiwania środków walutowych. Zwiększenie możliwości pozyskiwania płynności złotowej przez banki poprzez rozszerzenie zabezpieczeń operacji z NBP.

Popyt i podaż na przetargach na bony pieniężne NBP w 2008 r. Źródło: NBP

REPO (repurchase agreement) Operacje warunkowego zakupu polegające na warunkowym zakupie przez bank centralny papierów wartościowych od banków komercyjnych. Repo jest operacją zbliżoną do udzielenia przez bank krótkoterminowego kredytu pod zastaw papierów wartościowych. Pobudza to aktywność gospodarczą, ponieważ banki komercyjne otrzymują na pewien czas rezerwy pieniężne, co prowadzi do wzrostu ich płynności.

REPO w Polsce w okresie kryzysu (2008) 17 października 2008 r. - pierwsza dostrajająca operacja z terminem zapadalności 6 dni. 21 października 2008 r. - druga dostrajająca operacja z terminem zapadalności 14 dni. 4 i 12 listopada oraz 9 grudnia 2008 r. – operacje z terminem zapadalności 91 dni. 16 grudnia 2008 r. – operacja dostrajająca z terminem zapadalności 28 dni. Sektor bankowy został zasilony w płynność o łącznej wysokości 34329,2 mln zł. W 2009 r. stosowane terminy zapadalności to: 91 i 182 dni. Średni poziom operacji REPO zwiększających płynność złotówkową w 2008 r. wynosił 2 135 mln zł, w 2009 r. - 11 456 mln zł, w 2010 r. - 5 097 mln zł.

Zmiany krótkoterminowej płynności przez operacje REPO (w mln zł) Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów rocznych NBP (2008, 2009, 2010).

SELL-BUY-BACK Odpowiednik REPO, ale mamy tu do czynienia z dwiema umowami: Sprzedaż papierów wartościowych na rynku kasowym; Odkupienie tych samych papierów na rynku terminowym po określonej cenie.

REVERSE REPO Transakcja warunkowej sprzedaży. Bank Centralny sprzedaje papiery wartościowe bankom komercyjnym, pod warunkiem odsprzedaży w określonym czasie i w wyznaczonym terminie . Oprocentowanie jest różnicą ceny sprzedaży i ceny, po której Bank Centralny odkupuje papiery. W Polsce ma charakter lokaty w bony skarbowe lub bony pieniężne NBP.

REVERSE REPO - FED FED ściąga pieniądze z rynku, z zastrzeżeniem ich oddania po określonym czasie i stopie procentowej. 18 października 2013 r. od 9 oferentów zebrał 4,2 miliarda dolarów przy stopie procentowej 0,01 %. 21-22 października 2013 r. zebrał 4,87 miliardów dolarów przy stopie procentowej 0,02 % od 14 oferentów Przy podwojonej stopie procentowej, kwota nieznacznie się różni, co oznacza, że brak jest strony popytowej do uczestnictwa w tych operacjach

REVERSE REPO - FED Źródło: Domestic open market operations during 2008

BUY-SELL-BACK Odpowiednik REVERSE REPO, ale mamy do czynienia z dwiema umowami: Kupno papierów wartościowych na rynku kasowym; Sprzedaż tych samych papierów na rynku terminowym po określonej cenie.

SWAP WALUTOWY Jest umową dwóch stron, dotyczącą wymiany na określony czas między sobą pewnej kwotę waluty na równowartość w innej walucie. Kurs wymiany powrotnej jest ustalany przy zawieraniu transakcji, w oparciu o różnicę oprocentowania tych walut. Sprzedaż/ Kupno waluty po kursie kasowym i dokonanie odwrotnej umowy terminowej.

SWAP walutowy w Polsce w okresie kryzysu Od drugiej połowy października 2008 r. operacje te były oferowane w EUR/PLN i USD/PLN. 21 października 2008 r. – pierwsza transakcja tego typu. 17 listopada 2008 r. – NBP zaczął przeprowadzać SWAP walutowy w CHF/PLN. Operacje z 7-dniowym terminie zapadalności były przeprowadzane raz w tygodniu. 19 listopada, 3 i 17 grudzień 2008 r. – operacje z terminem zapadalności 84 dni. SWAP walutowy ograniczył płynność w październiku o 75 mln zł, w listopadzie o 476 mln zł, a w grudniu o 1410 mln zł. W zestawieniu średniorocznym w 2008 r. nastąpiło ograniczenie płynności na poziomie 162 mln zł, a w 2009 r. -1076 mln zł.

Udział średniego poziomu operacji SWAPA walutowego w absorpcji płynności (w mln zł) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Raportów Rocznych NBP 2008 i 2009

Bibliografia Kudła J. Instrumenty finansowe i ich zastosowania, Warszawa 2009 www.nbp.pl Raport roczny 2010. Płynność́ sektora bankowego Instrumenty polityki pieniężnej NBP. Raport roczny 2009. Płynność́ sektora bankowego Instrumenty polityki pieniężnej NBP. Raport roczny 2008. Płynność́ sektora bankowego Instrumenty polityki pieniężnej NBP. Domestic open market operations during 2008, FED raport.