Turcja

Informacje Turcja (Türkiye) – państwo położone w Azji na półwyspie Azja Mniejsza, częściowo również w Europie, ze stolicą w Ankarze. Część europejska – Tracja – stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od części azjatyckiej morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i Dardanele. Turcję od północy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i morze Marmara, a od południa Morze Śródziemne (nazywane w języku tureckim Morzem Białym). Największe miasta: Stambuł, Ankara, Izmir, Bursa, Adana, Gaziantep, Konya Najwyższy punkt: Ararat 5165 m n.p.m. Podział administracyjny: 81 prowincji Turcja graniczy z 8 państwami. Całkowita długość granic wynosi 2627 km z czego na poszczególne kraje przypada: Armenia – 268 km Azerbejdżan (Nachiczewan) – 9 km Bułgaria – 240 km Gruzja – 252 km Grecja – 206 km Iran – 499 km Irak – 331 km Syria – 822 km Prezydent Turcji: Abdullah Gul

Co Warto Zobaczyć ? ANKARA ISTAMBUŁ Antalya Stambuł jest największym miastem Turcji, czasem błędnie branym za stolicę kraju. Dziś Stambuł jest głównym ośrodkiem kulturalnym Turcji i całego świata orientu. Stambuł wyróżnia przede wszystkim jego nietypowa lokalizacja na dwóch kontynentach, przedzielonych Cieśniną Bosfor. Antalya to kurort wybrzeża Morza Śródziemnego Turcji. W Antalyi znajdziemy wszystko, czego tylko zapragnie nasza turystyczna dusza: malownicze zakątki starówki, rozległe, spalone słońcem plaże, bulwary pełne sklepów i klimatyczne restauracyjki ze specjałami tureckiej kuchni. Ankara – stolica i drugie co do wielkości miasto Turcji, kojarzone głównie z pięknymi zabytkami oraz pamiątkami po wybitnym tureckim polityku, Mustafie Kemalu Atatürku. Ponieważ Ankara leży w środkowej części Anatolii, występuje tu specyficzna odmiana klimatu z upalnym, suchym latem i chłodną zimą.

Co Warto Zobaczyć ? PAMUKKALE KAPADOCJA BURSA Kapadocja to fantastyczna skalna kraina w środkowo-wschodniej Anatolii. Niesamowite wytwory natury sąsiadują tu z wzniesionymi ludzka ręką skalnymi miastami i świątyniami. Wulkaniczne formacje skalne Kapadocji przybierają przeróżne kształty: grzybów, stożków czy głów ubranych w kapelusze. Samą nazwę „Pamukkale” tłumaczy się jako: „Bawełniany Zamek”. W rzeczywistości za niesamowity wygląd tarasów odpowiedzialny jest węglan wapnia. Niegdyś znajdowało się tu starożytne miasto i słynne kąpielisko cesarzy – Hierapolis, z którego pamiątki gromadzi lokalne muzeum. Bursa słynie między innymi z obecności leczniczych źródeł, których wodą zasilane są miejskie łaźnie i fontanny. Nad miejskimi zabudowaniami górują dwa zabytkowe meczety: Wielki Meczet i Zielony Meczet, a pośród malowniczych ulic starówki, kryją się osmańskie zabytki.

HISTORIA TURCJI W PIGUŁCE Kolebką ludów tureckich są okolice gór Ałtaj w Azji Środkowej. Na przestrzeni dziejów niektóre spośród tych ludów, w tym słynni Hunowie, ruszyły na zachód. Lud Oguzów to dalecy przodkowie dzisiejszych Turków. Osiedlili się na terenach dzisiejszego Uzbekistanu i tam przyjęli islam. Pochodzący od nich Seldżukowie objęli wkrótce władzę w kalifacie arabskim, a w 1071 r. wkroczyli po raz pierwszy do Anatolii, pokonując Bizancjum. Zajęli także Ziemię Świętą, co stało się pretekstem do ogłoszenia w Europie pierwszej krucjaty. Państwo Seldżuków osłabło po najeździe mongolskim w XIII w., a upadło na początku XIV w., kiedy to plemię Karaman zajęło jego stolicę, Konyę. Wówczas jednak rodziła się już potęga Osmanów. Protoplastą sułtanów, którzy rządzili Turcją przez ponad 600 lat, był Osman, syn lokalnego wojownika. Osman zbuntował się przeciwko Seldżukom i ok. 1300 r. utworzył własne państwo. Jeszcze za życia Osmana jego syn Orhan zdobył Bursę (pierwszą stolicę Imperium Osmańskiego), a wkrótce potem także pierwszą fortecę w Europie. Za rządów Murada I państwo powiększyło się o Trację i Serbię. Politykę podbojów kontynuował jego syn, Bajazyt I, który zdobył Bułgarię i część wschodniej Anatolii, a następnie przygotowywał się do oblężenia Konstantynopola.Plany te pokrzyżował mi jednak w 1402 r. Tamerlan, który rozbił wojska tureckie i wziął sułtana do niewoli. Po tym ciosie państwo osmańskie potrzebowało kilkunastu lat na odrodzenie. Odbudowę państwa rozpoczął Mehmet I, a kontynuował ją jego syn, Murat. To on pokonał pod Warną Władysława Jagiellończyka i jego węgierską armię oraz odzyskał posiadłości na Bałkanach. W historii najgłośniej zapisał się jednak jego syn, Mehmet II, zdobywca Konstantynopola.Turcja była imperium wielokulturowym. W Stambule i zachodniej Anatolii żyli m.in. liczni Grecy.

HISTORIA TURCJI W PIGUŁCE Wiek XVI to okres rozrostu państwa. Turcy zdobywają Egipt i Palestynę, kontrolują Algier i Tunis, roztaczają opiekę nad Mekką i Medyną.Jest to też czas rozkwitu kultury. Działa Sinan, twórca takich pereł architektury, jak meczet Selima w Edirne czy meczet Sulejmana w Stambule.Sam Sulejman, wielki zdobywca i mecenas kultury, zapisał się w historii tureckiej jako Prawodawca, w europejskiej jako Sulejman Wspaniały, a w polskiej – jako małżonek Roksolany, porwanej przez Tatarów w Lehistanie.Od końca XVI wieku państwo tureckie przeżywa trudności. Ostatni wielki wysiłek to oblężenie Wiednia w 1683 r., zakończone Odsieczą i klęską wojsk wezyra Kara Mustafy. Po Sulejmanie Wspaniałym rządy w państwie często sprawują raczej wielcy wezyrowie i sułtanki-matki niż sami władcy. Wybuchają bunty janczarów, a kraje Europy Zachodniej coraz częściej traktują Stambuł jak własne podwórko. Polacy wspominają XVIII-wieczną Turcję jako kraj, który udzielił schronienia emigrantom popowstaniowym. Niektórzy wiązali z nią plany niepodległościowe, powtarzając sobie, iż państwo osmańskie nie uznało rozbiorów i wciąż czeka na posła z Lehistanu.Turcja osmańska, która tak bała się podzielić los Polski, sama stała się ofiarą rozbioru po I wojnie światowej. Swój obecny kształt zawdzięcza zwycięskiej wojnie o niepodległość, z której po obaleniu sułtanatu i przeniesieniu stolicy do Ankary wyszła już jako republika.

OKO PROROKA Oko Proroka, spotykane w Turcji na każdym kroku, stało się jednym z najbardziej charakterystycznych symboli tego kraju. Występuje w ilościach nieprzebranych na różnego rodzaju pamiątkach dla turystów. Na potrzeby turystyki wykonuje się oczy w przeróżnych kolorach, jednak oryginalny nazar boncuğu powinien być niebieski. Muzułmanie w różnych krajach wierzą w nazar, czyli „złe oko”. Jest to urok, rzucany świadomie lub nieświadomie poprzez spojrzenie. Można rzucić urok na człowieka, zwierzę, przedmiot, dom itd. Szczególnie silne uroki potrafią rzucać osoby o niebieskich oczach. Specyfiką turecką jest ochrona przed złym okiem za pomocą Oka Proroka, którego zadaniem jest „przechwycenie” złego spojrzenia zanim wyrządzi ono krzywdę. Oko nie powinno być ukryte – należy je nosić lub zawieszać w widocznym miejscu, wówczas działa skutecznie.. Turcy nazywają ten amulet nazar boncuğu (czyli koralik na nazar). Jest on okrągły lub kulisty, wykonany z niebieskiego szkła, z namalowanymi w środku koncentrycznymi kręgami, białym i jasnoniebieskim, oraz czarną „źrenicą” w centrum.

WIRUJĄCY DERWISZE Chociaż byli tylko jednym z wielu bractw, to właśnie oni stali się najbardziej znanym w świecie muzułmańskim zakonem mistycznym. Wszystko dzięki sposobowi, w jaki mewlewici (znani potocznie jako tańczący bądź wirujący derwisze) oddają cześć Bogu. Ich słynny taniec jest dzisiaj wykonywany podczas specjalnych pokazów w różnych miastach Turcji.

KUCHNIA TURECKA Kuchnia turecka jest niezwykle bogata i oferuje rozmaite rodzaje dań. Jej korzenie leżą w kuchni osmańskiej, która czerpała z kuchni różnych regionów Imperium i połączyła wpływy tradycyjnej, środowo-azjatyckiej kuchni dawnych Turków oraz kuchnie bliskowschodnie i bałkańskie. Współczesna kuchnia turecka jest bogata w różnego rodzaju potrawy warzywne, pilawy (potrawy z ryżem lub kaszą), nabiał (przede wszystkim jogurt) oraz dania przygotowywane na bazie ciasta. Turcy do większości dań jedzą chleb. Jednak w krajach Europy najczęściej spożywanym daniem tureckim jest „kebab”.Choć zwykle kojarzymy słowo „kebab” z döner kebabem podawanym w bułce, w języku tureckim wyraz ten określa różne rodzaje grillowanego lub mielonego mięsa, podawanego z różnymi dodatkami. W Turcji znajdziemy bardzo wiele typów kebabu, ale niektóre z nich są bardziej popularne niż inne.