Umiejętność obserwacji. Umiejętności terapeuty
Obserwacja Umiejętność obserwacji pozwala od pierwszego do ostatniego spotkania na optymalne wykorzystanie wiedzy i doświadczenia. Pozwala na gromadzenie informacji potrzebnych do zrozumienia klienta i jego problemów oraz znalezienie sposobów wyjścia z trudnej sytuacji.. Nasz sukces czy porażka zależą od tego jak sprawnie potrafimy przetwarzać informacje pozyskiwane za pośrednictwem oczu i uszu. Obserwując, czynimy pewne założenia, które mogą pomagać albo wprowadzają w błąd, jeśli zawężają perspektywę.
Obserwując rzeczywistość należy wziąć pod uwagę cztery zasadnicze czynniki: Przekaz niewerbalny /wygląd, wyraz twarzy, kontakt wzrokowy, łzy, mowa ciała, przestrzeń sobista/. Ekspresja werbalna /sposób mówienia, płynność, znaczenie i dobór słów, śmiech, krótkie przerwy i chwile milczenia/. Zależność między przekazem werbalnym a mową ciała /niezgodność, sygnały zmiany, harmonia ruchów, inne interpretacje/. Reakcje terapeuty. Szukamy potwierdzenia tego w co wierzymy, taka postawa ma wpływ na to, co widzimy.
cd. Przeciwprzeniesienie „wpływ pacjenta na nieświadomość terapeuty”. Osobiste reakcje terapeuty mogą albo przeszkadzać w terapii, albo działać leczniczo. Nasza przeszłość i klient maja wpływ .Musimy rozumieć, jakie są nasze wrażenia i jak oddziałują one na decyzje podejmowane w terapii. Głównym celem terapii jest pomóc klientowi, dlatego zwracamy uwagę na to czy: - Problem, z którym zwrócił się klient, nam sprawia w kontakcie z nim sporą trudność. Klient nas irytuje. Klient nas pociąga. Jesteśmy znudzeni, zmęczeni albo chce nam się spać. Czujemy zaniepokojenie.
cd. Osobiste filtry: - wyznawane teorie kierują naszą uwagę na konkretne zjawiska. Mogą stać się wskazówką, ale mogą stać się źródłem pomyłek „jeśli mamy w ręce młotek, wszystko będzie przypominało gwóźdź”. - obowiązki zawodowe. Skutki naszych zachowań.
Podstawowe założenia i oceny. Podczas każdej sesji musimy być przygotowani do oceny i do sformułowania założeń w następujących sferach: Aktualne problemy klienta. Stan psychiczny klienta. Ewentualne zażywanie narkotyków, Zagrożenie, jakie klient stanowi dla siebie i dla innych. Podstawowym zadaniem terapeuty jest praca z klientem w celu rozwiązania problemu, z którym klient się zgłosił. Jak rozumie on swoje problemy oraz jak je ocenia po kolejnych sesjach i jakie widzi postępy.
Aktualne problemy Dlaczego teraz?” Co kieruje jego psychiczną i emocjonalną energią. Co go martwi, co absorbuje jego uwagę i porusza emocje. „Co sprawiło, że akurat teraz zdecydowałeś się na terapię?” Przyczyną zgłoszenia się na terapię nie musi być to, co stanowi problem. Musimy starać się zrozumieć, jak problemy klienta wpływają na jego umiejętności radzenia sobie z codziennymi obowiązkami.
cd. Jakie są objawy? - Jaki mają wpływ na codzienne życie W jaki sposób problem daje o sobie znać, Co się dzieje, kiedy problemy klienta mu nie dokuczają, Nad czym klient chce pracować. Gotowość klienta na zmiany. W jakim etapie zmiany się znajduje.
Pomocne pytania. W jaki sposób problem dokucza ci teraz? Jak się z tym czujesz? Jak opisałbyś te uczucia? Czy ten problem przeszkadza ci w codziennym życiu? W jaki sposób? Jak ten problem objawia się w codziennych sytuacjach? Czym się martwisz? Czy zdarza ci się płakać? Jak często? Czy cierpisz na zaburzenia snu? Jakiego rodzaju?
Etapy zmiany J.Prochaska, C.Di Clemente Pierwsze myśli- zaczyna myśleć o zmianie. Możliwe,że problemu nie nazwałby jeszcze problemem.Musimy ocenić , czy klient widzi problem, który dla nas jest oczywist. Klient może sobie nie uświadamiać, że ma problem, któremu powinien stawić czolo Rozmyślanie- czy warto się zmienić. Przygotowanie. Działanie. Utrzymanie zmian. Gotowość do wprowadzenia zmian może być różna, w zależności od problemu.