Profilaktyka wybranych chorób zakaźnych i cywilizacyjnych wśród młodzieży 1

Działania edukacyjne PIS dotyczą: promocji zbilansowanej diety promocji aktywności fizycznej unikania nałogów (główny obszar działań dotyczył edukacji antynikotynowej i profilaktyki palenia tytoniu) umiejętności korzystania z badań profilaktycznych profilaktyki HIV/AIDS możliwości zapobiegania chorobom zakaźnym wynikającym z sytuacji epidemiologicznej, potrzeb lokalnych i środowiskowych (grypa, wścieklizna, zatrucia pokarmowe, zakażenia WZW typu B i C, choroba meningokokowa) Ustawa 2 2 2

Promocja zdrowia jest to proces umożliwiający ludziom: zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem (identyfikacja własnych problemów zdrowotnych), poprawę zdrowia - poprzez podejmowanie wyborów i decyzji sprzyjających zdrowiu, kształtowanie potrzeby i kompetencji w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych i zwiększaniu potencjału zdrowia.

Promocja zdrowia obejmuje pięć obszarów działań: budowanie zdrowotnej polityki publicznej, tworzenie środowiska życia i pracy sprzyjającego zdrowiu, zachęcanie całego społeczeństwa do działań na rzecz zdrowia, rozwijanie indywidualnych umiejętności służących zdrowiu, reorientacja służby zdrowia na profilaktykę.

Inwazyjna choroba meningokokowa Sytuacja epidemiologiczna w województwie pomorskim

Inwazyjna choroba meningokokowa Inwazyjna choroba meningokokowa wywoływana jest przez bakterie Gram(-) z gatunku Neisseria meningitidis (meningokoki).

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych posocznica (5-20%) zapalenie płuc Epidemiologia zakażeń meningokokowych Postacie kliniczne inwazyjnej choroby meningokokowej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych posocznica (5-20%) zapalenie płuc ropne zapalenie stawów zapalenie osierdzia zapalenie kości, szpiku kostnego zapalenie ucha środkowego, gardła, spojówek

Inwazyjna choroba meningokokowa Meningokoki bytują w jamie nosowo-gardłowej i są przenoszone drogą kropelkową podczas kichania lub kaszlu, bezpośredni kontakt (pocałunek) lub także pośredni kontakt z osobą zakażoną (picie ze wspólnego naczynia, palenie jednego papierosa, jedzenie wspólnej kanapki).

Inwazyjna choroba meningokokowa Meningokoki: nie przeżywają poza organizmem człowieka wykazują dużą wrażliwość na wysychanie i niższą temperaturę szybko giną pod wpływem powszechnie używanych do mycia detergentów zakażenia mogą być trudne do rozpoznania w pierwszej fazie choroby objawy występujące przy zapaleniu opon mózgowo- rdzeniowych i posocznicy meningokokowej różnią się w przypadku niemowląt, starszych dzieci i osób dorosłych.

Inwazyjna choroba meningokokowa Objawy występujące u dorosłych i starszych dzieci: wymioty, gorączka, gól głowy, sztywność karku, światłowstręt, senność, bóle stawów, drgawki, mogą występować także: zimne dłonie i stopy przy jednoczesnej wysokiej gorączce oraz wybroczyny na skórze (wysypka krwotoczna).

Inwazyjna choroba meningokokowa Wysypka krwotoczna

Epidemiologia zakażeń meningokokowych Okres wylęgania: 2-10 dni, na ogół 3-4 dni Śmiertelność 9 -12% (posocznica: 20-80%) Zachorowania wywołane przez meningokoki występują najczęściej zimą i wiosną W około 10 – 50 % przypadków występuje wysypka krwotoczna – głównie na skórze tułowia, kończyn, rzadziej na twarzy, dłoniach lub podeszwach (wykwity utrzymują się kilka dni) Choroba może mieć przebieg piorunujący prowadzący w ciągu kilku godzin do zgonu W Polsce u ok. 6 -13 % osób po przebyciu choroby pozostają trwałe uszkodzenia (m.in. powikłania neurologiczne, głuchota)

Epidemiologia zakażeń meningokokowych Dzieci w wieku od 3 miesięcy do 5 lat są w porównaniu do innych grup wiekowych narażone najbardziej Drugi szczyt zachorowań jest notowany u młodzieży między 14 a 19 rokiem życia Ryzyko infekcji wzrasta w zbiorowiskach ludzkich, ogniska epidemiczne dotyczą zazwyczaj środowisk zamkniętych tj. szkoły, przedszkola, domy dziecka, akademiki, koszary, więzienia

Liczba zachorowań w Polsce, w zależności od wieku i płci, w 2008 roku

Liczba zachorowań w wybranych województwach w latach 2005, 2006, 2007, 2008

Profilaktyka zakażeń meningokokowych

Nie można: wspólnie jeść tej samej kanapki, wafelka itp. pić z jednego naczynia jeść z jednego talerza palić tego samego papierosa pożyczać sobie kosmetyków (szminka) przekrzykiwać się (zakażenia drogą kropelkową)

Należy: Dbać o higienę Używać jednorazowych chusteczek higienicznych Unikać osób kaszlących i kichających

Immunoprofilaktyka Podawana: w ramach zalecanych szczepień ochronnych, szczególnie w grupach ryzyka oraz ze wskazań lekarskich w wybranych rejonach - samorządowe programy profilaktyczne w przypadku wystąpienia ogniska (koszary, internaty itp.) lub epidemii

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) To choroba wywoływana przez jeden z kilku obecnie znanych wirusów hepatotropowych czyli wirusów wyspecjalizowanych w atakowaniu komórek wątroby - hepatocytów. Najczęściej spotykamy się z WZW typu A, B, C.

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C

WZW typu C Choroba definiowana jako wirusowe zapalenie wątroby typu C spowodowana jest przez wirus zapalenia wątroby typu C (HCV - Hepatitis C Virus), który wykryto dopiero w roku 1989. Wirusowe zapalenie wątroby typu C zwane jest także WZW C lub potocznie żółtaczką C.

Objawy 70 – 80% przypadków ma przebieg bezobjawowy Objawy niecharakterystyczne takie jak: spadek kondycji fizycznej i nieuzasadniona męczliwość, częste zaburzenia gastryczne takie jak wzdęcia, bóle brzucha, niestrawność, biegunki,

Do zakażenia może dojść: w wyniku przetoczenia zakażonej krwi, w wyniku bezpośredniego kontaktu uszkodzonej skóry lub śluzówek z zakażoną krwią (używanie tych samych maszynek do golenia, nożyczek, szczoteczek do zębów lub poprzez materiały sanitarne oraz zakrwawioną odzież),

Do zakażenia może dojść: cd. w sytuacjach pozamedycznych i medycznych, w których stosowany jest niewłaściwie wysterylizowany (wyjałowiony) sprzęt, jak np: a) zabiegi upiększające takie jak: manicure, pedicure, kolczykowanie, wykonywanie tatuaży, b) używanie wspólnych igieł i strzykawek przez narkomanów,

Do zakażenia może dojść: cd. c) zabiegi stosowane w leczeniu stomatologicznym, d) używanie skażonych igieł lub innego sprzętu podczas wykonywania zabiegów,

Do zakażenia może dojść: cd. podczas kontaktów seksualnych tzw. wysokiego ryzyka (często, z wieloma partnerami), które mogą powodować krwawienie, przeniesienie wirusa z matki na dziecko w okresie okołoporodowym (rzadko). W wielu przypadkach sposób zakażenia pozostaje nieznany.

Nie można zarazić się poprzez: kichanie, kaszel, używanie tych samych sztućców i talerzy, korzystanie z tej samej łazienki lub toalety, Osoba zakażona przestrzegająca podstawowych zasad higieny nie stanowi zagrożenia zakażeniem wirusem typu C.

Profilaktyka Unikać źle prowadzonych: zakładów opieki medycznej, gabinetów dentystycznych, gabinetów kosmetycznych, zakładów fryzjerskich.

Profilaktyka c.d. Unikać kontaktu z krwią innych ludzi. 3. Zaszczepić się przeciwko WZW typu B (brak szczepionki przeciwko WZW typu C).

Zwalczanie AIDS i zapobieganie zakażeniom HIV Program: Zwalczanie AIDS i zapobieganie zakażeniom HIV

Profilaktyka HIV /AIDS Sytuacja epidemiologiczna w Polsce na koniec 2009 r. Pierwszy przypadek zakażenia HIV został wykryty w Polsce w roku 1985, natomiast pierwsze zachorowanie na AIDS zdiagnozowano rok później. Od początku epidemii HIV/AIDS w Polsce do końca 2009 roku, łącznie stwierdzono zakażenie HIV u 12 757 obywateli polskich, odnotowano 2 516 zachorowań na AIDS, a 1 010 osoby zmarły z przyczyn związanych z AIDS. W 2009 roku zgłoszono w Polsce 689 nowych zakażeń HIV, w tym 539 mężczyzn (78%) i 127 kobiet (18%). W przypadku 23 osób występuje brak danych. Jednocześnie rozpoznano AIDS u 124 osób, w tym 96 mężczyzn (77%) i 28 kobiet (23%). 33 33

Średnia roczna liczba nowo wykrywanych zakażeń HIV w latach 2002-2006, według województw województwo dolnośląskie (4,1); województwo warmińsko-mazurskie (2,4); województwo pomorskie, łódzkie, (1,9); województwo zachodnio- pomorskie,(1,8); województwo śląskie , kujawsko- pomorskie, mazowieckie, opolskie, lubuskie(1,2); województwo podlaskie (0,9) województwo wielkopolskie, (0,8); województwo lubelskie, podkarpackie, małopolskie (0,7); województwo świętokrzyskie(0,5). 34

Zestawienie zachorowalności w Polsce na HIV, AIDS i zgony

Zestawienie zapadalności na HIV w zależności od wieku w roku 2004, 2006, 2008

Promowanie zdrowego stylu życia Program: Trzymaj Formę

Promowanie zdrowego stylu życia Zasady zdrowego stylu życia 1. Prawidłowe żywienie (zbilansowana dieta). 2. Aktywność fizyczna. 3. Umiejętność radzenia sobie ze stresem. 4. Unikanie nałogów. 5. Umiejętność korzystania z profilaktycznej opieki zdrowotnej. 38 38 38

Częstość występowania nadwagi i otyłości wśród młodzieży w Polsce i innych krajach 39

Zajęcia sedentaryjne w czasie wolnym 40 40

Profilaktyka nowotworowa Program: Wybierz życie – Pierwszy Krok

Profilaktyka nowotworowa W Polsce rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem narządów płciowych u kobiet do 45 roku życia. Co roku około 3500 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera, bo zgłosiła się do lekarza zbyt późno. Oznacza to, że z dziesięciu kobiet, u których codziennie wykrywa się w Polsce ten nowotwór, pięć umiera.

Ponieważ szczepionki przeciw HPV są najbardziej skuteczne u kobiet, które nie zetknęły się jeszcze z wirusem, programy szczepień powinny być skierowane przede wszystkim do dziewczynek w wieku od 9-10 do 13 lat. W 2010 roku na terenie powiatu wejherowskiego w dwóch miastach Rumi i w Redzie prowadzone są bezpłatne szczepienia dziewcząt urodzonych w 1997 r. Całość wydatków z tytułu realizacji programu szczepień pokrywają gminy.

W roku szkolnym 2010/2011 do realizacji programu edukacyjnego „Wybierz życie – Pierwszy Krok” przystąpiło 7 szkół ponadgimnazjalnych z powiatu wejherowskiego. 9 kwietnia 2010 w PSSE w Wejherowie odbyło się inauguracja programu oraz szkolenie dla szkolnych koordynatorów i realizatorów. Odbył się wykład medyczny na temat profilaktyki raka szyjki macicy, omówiono metodykę programu, przedstawiono pakiety edukacyjne.

Zaproszenie Serdecznie zapraszam na „Dzień Otwarty” Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Wejherowie, który odbędzie się w siedzibie stacji 22 października 2010 roku w godzinach od 9.00 do 14.00

W programie między innymi: Prezentacja multimedialna na temat zakresu działalności stacji. Możliwość uzyskania informacji z zakresu działalności poszczególnych sekcji, w szczególności, z zakresu: dezynfekcji i sterylizacji zagrożeń zdrowotnych XXI wieku szczepień ochronnych Warsztaty laboratoryjne: techniki badań z zakresu diagnostyki zatruć pokarmowych badanie mikrobiologiczne wody

Dziękuję za uwagę