Dr Marta Jaroszewicz wrzesień 2014 Prognozy przepływów migracyjnych pomiędzy UE, V4 i Europą Wschodnią: wpływ zniesienia wiz

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Finansowanie: Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, Ośrodek Studiów Wschodnichwww.visegradfund.org Koordynacja : Ośrodek Studiów Wschodnich Partnerzy projektu: Fundacja Ośrodek Badań nad Migracjami (Warszawa), Geograficzne Centrum Migracyjne Uniwersytetu Karola (Praga), Centrum Badawcze Słowackiego Towarzystwa Polityki Zagranicznej (Bratysława), Węgierski Instytut Spraw Międzynarodowych (Budapeszt), Instytut Badań Gospodarczych i Konsultingu Politycznego (Kijów), Białoruski Instytut Studiów Strategicznych (Kiszyniów), Instytut Rozwoju i Socjalnych Inicjatyw „Viitorul” (Kiszyniów) Partner instytucjonalny: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Strona projektu: www: migration-between-eu-v4-and-eastern-europe- impact-visa-abolition

Forecasting migration between the EU, V4 and Eastern Europe: impact of visa abolition

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Główne obszary badawcze: Możliwa przyszłość trendów migracyjnych pomiędzy Europą Wschodnią a UE, V4 oraz Europa Wschodnią, jakie są przewagi/niedostatki krajów V4 w porównaniu do innych państw UE Charakterystyka ilościowa i jakościowa obecnych strumieni migracyjnych z Europy Wschodniej w UE i V4; znaczenie nieuregulowanych migracji; główne czynniki przyciągające/wypychające Polityka migracyjna (emigracyjna/imigracyjna) krajów Grupy Wyszegradzkiej Wreszcie, jakie znaczenie dla migracji ma funkcjonowanie barier dla mobilności, a dokładniej wiz krótkoterminowych (na podróże do 90 dni) Jakie mogą być konsekwencje zniesienia reżimu wizowego dla Ukrainy, Białorusi i Mołdawii (nie funkcjonuje od kwietnia 2014)?

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Metody badawcze: Tzw. badanie delfickie nt. trendów migracyjnych pomiędzy EU/V4 i Europą Wschodnią (badanie panelowe) wśród 118 ekspertów migracyjnych reprezentujących cztery kategorie (administracja państwowa, środowisko badawcze, organizacje pozarządowe, organizacje międzynarodowe) w siedmiu badanych państwach Model ekonometryczny (human capital approach, które zakłada, że ludzie kierują się oczekiwaniami co do przyszłych zarobków w kraju docelowym i porównują je z zarobkami w kraju pochodzenia)

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Metody badawcze: Model ekonometryczny c.d., projekcja przyszłych zasobów migracyjnych z krajów Europy Wschodniej w UE (na podstawie danych Eurostatu) Ekstrapolacja trendu; badanie konsekwencji poprzednich fal liberalizacji wizowych w Europie i ich porównanie z przepływami migracyjnymi z Europy Wschodniej

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Kilka zastrzeżeń: Staraliśmy się zbadać perspektywę V4 ale cudzoziemcy mogą się w miarę swobodnie poruszać wewnątrz UE Na potrzeby badania Europa Wschodnia to Ukraina, Mołdawia i Białoruś Prognozy pokazują co może się wydarzyć, lecz to nie musi się koniecznie ziścić; wpływu ukraińskiego kryzysu politycznego i konfliktu zbrojnego na wschodzie nie się przewidzieć, tu możemy raczej mówić o scenariuszach Badanie zakończone w kwietniu/maju br. Niedostatki statystyczne

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Główne wyniki: Obecny zasób migracyjnych z Europy Wschodniej w UE można ocenić na: ok. 1 mln w przypadku obywateli Ukrainy, 200, ,000 tys. w przypadku obywateli Mołdawii, 100, ,000 tys. w przypadku obywateli Białorusi Szacowane liczby w krajach Grupy Wyszehradzkiej: 250, ,000 ogółem W Rosji – 2-2,5 mln, przy czym więcej migrantów nieuregulowanych Dwa głowne kraje w V4: Polska i Czechy, Węgry tylko migracja etniczna

Total Ukrainian resident stocks scenarios, 27 EU countries and Norway, impact of visa abolition in 2015

Total Moldavian resident stocks scenarios, 27 EU countries and Norway, impact of visa abolition in 2015

Total Belarusian resident stocks scenarios, 27 EU countries and Norway, impact of visa abolition in 2015

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Przewidywania z modelu: ok. 50 tysięczny wzrost wydanych zezwoleń na pobyt w przypadku Mołdawii, to samo Białorusi i tysięczny wzrost w przypadku Ukrainy w perspektywie dwóch lat po wprowadzeniu swobodnego przepływu osób

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Nie należy się spodziewać masowego napływu migrantów zarobkowych z Ukrainy, Mołdawii i Białorusi w przypadku zniesienia przez EU wiz krótkoterminowych do UE. Możliwe (na podstawie Delphi): umiarkowany wzrost dynamiki imigracji do krajów V4 i UE, więcej migracji długoterminowej, regularyzacja obecnie znajdujących się w UE migrantów o nieuregulowanym statusie, łączenie rodzin, możliwy wzrost w nielegalnym zatrudnieniu, ogólna zwiększona dynamika przekroczeń granicy

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Kiedy UE zniosła reżim wizowy dla obywateli Bałkanów Zachodnich liczba wniosków o pobyt (imigracja także) z tych krajów w UE nie zwiększyła się, a zmniejszyła Gdyby efekty dla obywateli krajów EW miałyby być takie same jak wcześnie wówczas: liczba wydanych zezwoleń na pobyt powinna się zmniejszyć, liczba obywateli tych państwach żyjących w krajach UE powinna rosnąc wolnej niż wcześniej a liczba osób starających się o status uchodźcy wzrosnąć

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Jeśli sytuacja bezpieczeństwa i gospodarcza na Ukrainie będzie się pogarszać, możemy się spodziewać wzrostu migracji zarobkowej (jeśli będą dostępne miejsca racy w UE). W szczególności wzrost migracji cyrkulacyjnej, migracji osiedleńczej (łączenie rodzin, migracja edukacyjna) wzrost liczby wniosków o ochronę

Prognozy przepływów migracyjnych: wpływ zniesienia wiz Opinia publiczna ani elita polityczna w krajach V4 oraz Europy Wschodniej nie są zbyt przychylne wzrostowi skali imigracji/emigracji z Europy Wschodniej; Kraje V4 nie są gotowe na zmiany w swoich raczej homogenicznych społeczeństwach; kraje EW postrzegają migrację zarobkową w charakterze zagrożenia (eksploatacja, handel ludźmi) Jednak większość badanych ekspertów z wszystkich siedmiu opowiedziała się za większą liberalizacją polityki w zakresie mobilności i wiz, zwłaszcza za poprawą w zakresie praw migrantów i dostępu do rynku pracy, V4 most feasible and desirable recocommendation: to open the educational system for foreign students

Dziękuje za uwagę Marta Jaroszewicz June 2014