Związki matematyki z przedmiotami humanistycznymi

Związki matematyki z językiem polskim Wiersz Sylabotonizm – system numeryczny wiersza oparty na zgodności liczby oraz układu sylab akcentowanych i nieakcentowanych w odpowiadających sobie wersach. Przykład: Dwuna-stu bra-ci, wie-rząc w sny, zbada-ło mur - od ma-rzeń stro-ny,

Przykład:Ser – ce roś – nie pa – trząc na te cza – sy (10) Wiersz Sylabizm – najstarszy system numeryczny wiersza, wywodzący się ze średniowiecznego wiersza intonacyjno-zdaniowego. Przykład:Ser – ce roś – nie pa – trząc na te cza – sy (10) Ma – ło przed tym go – łe by – ły la – sy, (10) Śnieg na zie – mi wys -szej ło – kcia le – żał, (10) A po rze – kach wóz naj – cię – ższy zbie – żal. (10)

Wiersz Tonizm – system numeryczny wiersza, charakteryzujący się występowaniem tej samej liczby zestrojów akcentowych (sylab pod jednym akcentem) w jednym wersie. Przykład: Lubię, gdy z tego dzbana 7 zgł. - 3 zestroje Podlewasz kwiaty na grzędzie, 8 zgł. - 3 zestroje Marząca lub głośno mówiąca 9 zgł. - 3 zestroje Jaka to rozkosz z nich będzie! 8 zgł. - 3 zestroje

Filozofowie wspólni dla tych dziedzin nauki Pitagoras - (ok. 570-497 p.n.e) grecki matematyk i filozof; założyciel szkoły pitagorejskiej w Krotonie w pd. Italii; badał własności liczb i figur geometrycznych (twierdzenie o bokach trójkącie prostokątnym).

Arystoteles – (384-322 p.n.e) najwszechstronniejszy uczony i filozof starożytności; uczeń Platona, założyciel szkoły perypatentyków, nauczyciel i doradca Aleksandra Wielkiego; twierdził , że istnieją konkretne byty, składające się z materii i formy.

Eratostenes - żył ok. 276-196 p. n. e Eratostenes - żył ok. 276-196 p.n.e. Był znakomitym uczonym - filozofem, astronomem, matematykiem, geografem i literatem. Kierował słynną Biblioteką Aleksandryjską. Fakt, że Ziemia jest kulą był znany Grekom "od zawsze".  Co więcej, potrafili nieźle oszacować wielkość tej kuli.

Liczebniki porządkowe – pierwszy, setny, tysięczny Liczebnik – część mowy określająca liczbę, ilość, liczebność, wielokrotność lub kolejność. Niektóre liczebniki (np. główne, porządkowe) odmieniają się przez przypadki i rodzaje. Liczebniki główne – jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem, osiem, dziewięć, dziesięć, sto, tysiąc, milion Liczebniki porządkowe – pierwszy, setny, tysięczny

mnożne – podwójny, potrójny, poczwórny Liczebniki: ułamkowe – ćwierć, pół, półtora, jedna druga, trzy czwarte, cztery piąte zbiorowe – dwoje, troje, czworo, pięcioro, sześcioro, siedmioro, ośmioro, dziewięcioro, dziesięcioro mnożne – podwójny, potrójny, poczwórny

wielorakie – dwojaki, trojaki wielokrotne – trzykroć, dwakroć Liczebniki: nieokreślone – niewiele, kilka, kilkadziesiąt, kilkaset, wiele, trochę, dużo, mało wielorakie – dwojaki, trojaki wielokrotne – trzykroć, dwakroć wielowyrazowe – dwadzieścia dwa, sto dziewięćdziesiąt dwa

Cyfry Arabskie - właściwie cyfry indyjskie europeizowane – cyfry stosowane obecnie powszechnie na całym świecie do zapisywania liczb. Rzymskie - pochodzą od starożytnych Rzymian, którzy przejęli je od Etrusków i zmienili. Cyfr rzymskich używa się czasami do oznaczania miesięcy, wieków, godzin na cyferblatach zegarów np.: dwudziesty wiek to XX, grudzień to XII

Zapisywanie dat Data – umowne oznaczenie dnia, miesiąca i roku, służy do zapisu kolejnych dni (dób) w kalendarzu, a przez to m.in. do oznaczania ważnych wydarzeń historycznych. W języku polskim poszczególne składniki daty podaje się w kolejności od najwyższego do najniższego rzędu, tj. najpierw dzień miesiąca, następnie miesiąc i jako ostatni – rok. Rok lub miesiąc i rok można pominąć, jeśli wynikają z kontekstu lub nie są istotne. Przykład: 12 lipca 1235 roku, 12-06-1918r.

starożytni matematycy Daty związane z dziełami, których dokonali poszczególni starożytni matematycy VI w.p.n.e- sformułowanie zasady proporcjonalności odcinków VI w.p.n.e- stworzenie podstawowego podręcznika do matematyki używanego w wielu krajach VI w.p.n.e- opracowanie twierdzenia o długości boków trójkąta prostokątnego

Starożytni filozofowie ważni dla matematyki i historii Tales z Miletu - uznaje się go za ojca astronomii i matematyki. Filozof wykazał, że średnica dzieli koło na pół i sformułował zasadę proporcjonalności odcinków, nazwaną twierdzeniem Talesa. Dzięki tym ustaleniom obliczył wysokości piramid na podstawie długości ich cienia.

Starożytni filozofowie ważni dla matematyki i historii Pitagoras - opracował twierdzenie o długości boków trójkąta prostokątnego, którego zostało nazwane jego imieniem. Ponadto założył w Krotonie słynną szkołę pitagorejczyków, zajmującą się badaniami z zakresu matematyki i nauk przyrodniczych.

Starożytni filozofowie ważni dla matematyki i historii Euklides - spisał większość osiągnięć greckich matematyków opisanych w dziele ,,Elementy’’. Stało się ono podstawowym podręcznikiem do matematyki w wielu krajach aż do XIX w.

Odkrycia, które wpłynęły na matematykę Odkrycie zastosowania geometrii u prehistorycznych ludów Paleontologowie odkryli ochrowe skały w południowoafrykańskiej jaskini, ozdobione wydrapanymi motywami geometrycznymi sprzed 70 tysięcy lat. Także prehistoryczne artefakty odkryte w Afryce (sprzed 35 tysięcy lat) i we Francji (sprzed 20 tysięcy lat) wskazują na próby ilościowego określania czasu.

Odkrycia, które wpłynęły na matematykę Odkrycie pierwszych przyrządów matematycznych Odkryto także ciekawe przyrządy, takie jak dokładna linijka z dwupoziomową dziesiętną podziałką, instrument z muszli, działający jako kątomierz w zakresie od 40 do 360 stopni, inną muszlę, która pozwalała podzielić horyzont i niebo na 8-12 równych sekcji i przyrząd nawigacyjny do mierzenia pozycji gwiazd.

Odkrycia, które wpłynęły na matematykę Znajomość liczby π Niektórzy historycy interpretują pewne znaleziska archeologiczne jako dowody znajomości ósemkowego systemu liczbowego i liczby π. W geometrii euklidesowej π jest równe stosunkowi długości obwodu koła do długości jego średnicy. Można też zdefiniować π na inne sposoby, na przykład jako pole koła o promieniu równym 1 albo jako najmniejszą dodatnią wartość x, dla której funkcja sinus przyjmuje wartość 0.

System dwunastkowy obecny w historii i matematyce Kupcy sumeryjscy dokonywali obliczeń, korzystając z systemu dwunastkowego. Liczono na palcach, a dzięki odpowiednim gestom handel można było prowadzić nawet z ludźmi nie znającymi języka sumeryjskiego. W dwunastkowym systemie liczenia występowało 12, a nie 10 cyfr. Był on znacznie wygodniejszy od obecnie stosowanego systemu dziesiątkowego. Dwunastkę bowiem można podzielić bez reszty na 2, 3 lub 4 części. Do dziś system ten zachował się w rachubie godzin i miesięcy.

Źródła informacji i ilustracji: Internet Książki Strony internetowe- Wikipedia (wolna encyklopedia), Poewiki

KONIEC Wykonał Mateusz Kędzior kl. I b gim