„Zdrowa i bezpieczna żywność” Katarzyna Wojnar kl. IITA Literatura: „Technika w praktyce” – zajęcia żywieniowe; K.Wilczek, E Uljasz

Jak rozpoznać zdrową żywność? Wszyscy producenci żywności w Polsce muszą spełniać odpowiednie wymogi sanitarno-higieniczne, organizacyjne i techniczne, określane przez standardy dobrej praktyki produkcyjnej-GMP oraz dobrej praktyki higienicznej-GHP. Wszystkie przedsiębiorstwa związane z żywnością i żywieniem zobowiązane są do opracowania i wdrożenia systemu HACCP. Na swoich stronach internetowych producenci żywności podają ponadto uzyskane certyfikaty jakości i zgodności, oznaczone np. symbolami ISO, PN, EN.

Dodatki do żywności Producenci żywności chcą sprzedać jak najwięcej swoich produktów , dlatego starają się aby produkty na sklepowych półkach wyglądały zachęcająco. Dla tego przy ich produkcji dodaje się różne konserwanty przedłużające świeżość produktów (np. E200-E299), a także barwniki (E100-E199), przeciwutleniacze, regulatory kwasowe (E300-E399), wzmacniacze smaku (E600-E699), skrobie modyfikowane (E400-E499) i wiele innych. W Polsce maksymalną ilość dodatków określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18 września 2008r.

Dodatki dla zdrowia Wzbogacenie produktów w witaminy i pierwiastki śladowe nazywamy suplementacją żywności. Suplementacja ma na celu uzupełnienie ewentualnych niedoborów tych składników w diecie. Dodatki do żywności różnią się od suplementów tym, że dodatki nie są niezbędnymi składnikami pożywienia. Można ich w ogóle nie jadać. Nie oznacza to, że musimy jeść żywność suplementowaną- w dobrze skomponowanym jadłospisie nie zabraknie witamin oraz mikro- i makroelementów.

Substancje antyodżywcze- czego nie jeść Substancje antyodżywcze- szkodliwe,ograniczające lub uniemożliwiające wykorzystanie składników odżywczych w pożywieniu np. amigdalina, awidyna, kwas erukowy, kwas szczawiowy, solanina. Poza substancjami antyodżywczymi groźne są dla nas grzyby (pleśnie) oraz bakterie (np. listeria, salmonella). Wytwarzają one silne trucizny-toksyny, takie jak np. jad kiełbasiany czy mykotoksyny.

AMIGDALINA Występuje w gorzkich migdałach, pestkach wiśni, śliwek, brzoskwiń, moreli. Jej spożycie może prowadzić do poważnych zatruć cyjanowodorem. Nie rozłupuj takich pestek i nie wyjadaj ich zawartości, rób przetwory tylko z drylowanych owoców pestkowych!!!

AWIDYNA Występuje w surowym białku jaj (zanika po ugotowaniu lub usmażeniu). Jej spożycie ogranicza wchłanianie witaminy H, co prowadzi do poważnych zmian skórnych. Unikaj jadania surowej piany z białek!!!

KWAS ERUKOWY Hamuje wzrost i wywołuje zmiany w mięśniu sercowym. Jemu właśnie złą opinię zawdzięcza olej rzepakowy, lecz produkowane obecnie oleje rzepakowe pozbawione są kwasu erukowego i można je bezpiecznie używać.

KWAS SZCZAWIOWY Obecny w szczawiu, szpinaku, rabarbarze. W organizmie łączy się z jonami wapnia (powodując niedobry wapnia) i jako szczawian wapnia osadza się w nerkach prowadząc do kamicy nerkowej; żeby kwas szczawiowy mógł szkodzić, trzeba by codziennie spożywać produkty, które go zawierają.

SOLANINA Trucizna występująca w kiełkujących ( zbyt długo przetrzymywanych) ziemniakach oraz zielonych pomidorach. Może powodować silne zatrucia pokarmowe. Nie jedz zielonych pomidorów ani starych ziemniaków, na których widać obszary zielonego miąższu!!!

Żywność zdrowa i jeszcze zdrowsza Na świecie jest coraz więcej osób otyłych i dotkniętych chorobami związanymi ze złym sposobem odżywiania. Nie można nikogo zmusić by zdrowo żył. To nasz wybór i warto go świadomie dokonać, a żeby to uczynić trzeba mieć niezbędną wiedzę. Jeśli decydujesz się odżywiać zdrowo, koniecznie naucz się czytać etykiety. Wybieraj produkty, które się dobrze oznakowane, a ich skład nie budzi zastrzeżeń!!!

Na etykietach muszą się znaleźć następujące informacje: Nazwa produktu oraz masa netto, Nazwa i adres producenta (ułatwia złożenie reklamacji lub skargi), Skład, Termin przydatności do spożycia, Sposób przegotowania i warunki przechowywania-jeśli trzeba.

Odżywki i napoje energetyczne Odżywki to koncentraty, zawierające białka, cukry, tłuszcze,witaminy i minerały. Do odżywek należą także tzw. napoje izotoniczne, które pozwalają uzupełnić wodę i elektrolity. Odżywki zostały opracowane z myślą o sportowcach- mają zrównoważyć wzmożone zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym. Preparatu nie powinny spożywać dzieci poniżej 16 roku życia. Poza napojami izotonicznymi, w sklepach można dostać również napoje energetyczne. Ich nadmierne spożywanie może prowadzić do uszkodzenia układu nerwowego, odwodnienia lub problemów kardiologicznych. Ich również nie powinny spożywać osoby poniżej 16 roku życia.

Produkty nisko kaloryczne light - wątpliwa lekkość Wraz z modą na odchudzanie wykreowany został rynek produktów niskokalorycznych, określanych przymiotnikami „light” inaczej lekki lub „slim” inaczej szczupły. Produkty light zwierają mniej kalorii niż ich normalne odpowiedniki, a to za sprawą obniżonej wartości tłuszczu i zastąpienia cukru słodzikami. Zjadamy przez to nieprzyswajalne związki chemiczne.

Żywność modyfikowana genetycznie Celem tworzenia roślin zmodyfikowanych genetycznie jest przede wszystkim uzyskiwanie odmian wykazujących pożądane cechy użytkowe jak np. większa odporność na choroby, szkodniki czy niekorzystne warunki środowiska zwiększona zawartość pewnych składników, np.witamin, zmniejszona zawartość niektórych białek, np. powodujących alergie u ludzi.

Prezentacje przygotowała Katarzyna Wojnar. Dziękuje za uwagę  Prezentacje przygotowała Katarzyna Wojnar.