KUJAWSKO – POMORSKI ZARZĄD MELIORACJI I URZĄDZEŃ WODNYCH WE WŁOCŁAWKU Wpływ zadań realizowanych z zakresu gospodarki wodnej na stan bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz poprawę stosunków wodnych w województwie kujawsko - pomorskim KUJAWSKO – POMORSKI ZARZĄD MELIORACJI I URZĄDZEŃ WODNYCH WE WŁOCŁAWKU Włocławek, czerwiec 2014r.

Podstawowe definicje Powódź - czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, powstałe na skutek wezbrania wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, powodujące zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej. Wezbranie – znaczny wzrost stanów wody w ciekach i jeziorach, wywołany zwiększonym zasilaniem (opady, topnienie śniegu) lub zahamowaniem odpływu (zatory lodowe lub śryżowe, wiatr wiejący przeciwnie do kierunku przepływu wody). Podtopienia – zalania terenów z innych przyczyn niż powódź. Przyczynami podtopień mogą być np.: wypełnienie retencji gruntowej zlewni, duże opady deszczu oraz przesiąki wody przez wały przeciwpowodziowe.

Podstawowe definicje Powódź – czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, wywołane przez wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, z wyłączeniem pokrycia przez wodę terenu wywołanego przez wezbranie wody w systemach kanalizacyjnych.

Przyczyny powodzi ilość opadów w czasie i na jednostkę powierzchni wzrost emisji gazów tzw. cieplarnianych powodujący wzrost ilości opadów zmiany sposobu użytkowania ziemi polegające na zastępowaniu lasów gruntami ornymi, łąkami czy pastwiskami zagospodarowanie dolin rzecznych poprzez budowę np. osiedli mieszkaniowych postępująca urbanizacja – utwardzanie powierzchni zmiana sposobu użytkowania gruntów ▪ niedrożne cieki ▪ niesprawne stacje pomp ▪ uszkodzone/nieszczelne wały ▪ niesprawne urządzenia hydrotechniczne

Przyczyny powodzi Obieg wody na terenie zurbanizowanym oraz rolniczym Źródło: Geiger W., Dreiseitl H.: Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych. Poradnik, 1999

Przyczyny powodzi Postępująca urbanizacja powoduje: wzrost wielkości spływu powierzchniowego przy jednoczesnym zmniejszeniu infiltracji gruntowej Postępująca urbanizacja powoduje: częstotliwość występowania i intensywność ekstremalnych zjawisk hydrologicznych przez co zwiększa się: sposobu pokrycia terenu procentowego udziału oraz lokalizacji powierzchni uszczelnionych na terenie zlewni w stopniu zależnym od:

Rodzaje powodzi W województwie kujawsko – pomorskim, ze względu na proces powstawania, występują trzy rodzaje powodzi: opadowe przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym natężeniu lub rozlewne na dużym obszarze roztopowe przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu zimowe przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych

Rodzaje powodzi Źródło: IMGW

Dyrektywa Powodziowa ISOK ISOK Wstępna ocena ryzyka powodziowego (22 grudzień 2011) Mapy zagrożenia powodziowego (22 grudzień 2013) Mapy ryzyka powodziowego (22 grudzień 2013) Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (22 grudzień 2015) ISOK ISOK

Wstępna ocena ryzyka powodziowego Mapa obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi w województwie kujawsko – pomorskim.

Wstępna ocena ryzyka powodziowego Mapa obszarów na których wystąpienie powodzi jest prawdopodobne w województwie kujawsko – pomorskim.

Ochrona przeciwpowodziowa bierna wałów powodziowych polderów otwartych zbiorników przepływowych i suchych zbiorników bez zamknięć kanałów ulgi i bram przeciwpowodziowych zalesień utrzymywanie właściwego stanu koryta rzeki i międzyrzecza, regulacja rzek i potoków górskich. Stanowią ją obiekty, które zabezpieczają zagrożone tereny lub zmniejszają wielkość fali powodziowej oraz takie działania, jak budowa:

Ochrona przeciwpowodziowa czynna budowanie szeregu zbiorników retencyjnych na drodze przepływu wielkich wód wezbraniowych zwiększanie retencji terenowej lodołamanie sterowanie zamknięciami budowli piętrzących i pozwalających regulować przepływ wody ewakuację ludności z zagrożonych terenów i działania ratownicze Polega na sterowaniu obiektami hydrotechnicznymi w celu ograniczenia skutków powodzi. Prowadzona jest poprzez:

Unikanie wzrostu ryzyka Unikanie wzrostu ryzyka powodziowego w przyszłości Utrzymanie istniejącej naturalnej zdolności retencyjnej zlewni Unikanie wzrostu zagospodarowania na obszarach zagrożonych Ochrona retencji na obszarach: leśnych rolnych zurbanizowanych zakaz/ograniczanie budowy na obszarach: o szczególnym zagrożeniu powodziowym i obwałowanych oraz na obszarach o niskim zagrożeniu powodziowym wykup gruntów (na obszarach o szczególnym zagrożeniu powodziowym)

Unikanie wzrostu ryzyka Przykład: Utrzymanie retencji na obszarach zurbanizowanych Nie uszczelnianie terenu w miastach – „zielony ażurowy parking” i „zielone dachy” Zielony Dach szkoły sztuk pięknych w Singapurze,   Gromadzenie wody deszczowej zbiorniki podziemne, nadziemne, skrzynki rozsącząjące www.marley.pl

Ograniczanie istniejącego ryzyka powodziowego Ograniczanie istniejącego zagrożenia powodziowego Ograniczanie istniejącego zagospodarowania Ograniczanie wrażliwości obiektów i społeczności zwiększanie retencji naturalnej i sztucznej budowa i modernizacja obiektów technicznej ochrony przeciwpowodziowej wykup budynków, przenoszenie mieszkańców w bezpieczne miejsca zabezpieczanie budynków odp. konstrukcje i materiały budowlane opracowywanie lokalnych planów zarządzania ryzykiem powodziowym

Ograniczanie istniejącego ryzyka Przykład: Uszczelnienie budynku i trwałe zabezpieczenie terenu wokół budynku - Zabezpieczenie okien i drzwi przed powodzią specjalnymi panelami Przykład: Zmiana funkcji budynku na poziomie zagrożonym powodzią Fot. R. Konieczny Fot. R. Konieczny

Ograniczanie skutków po powodzi oraz wnioski Ograniczanie skutków powodzi Ograniczanie skutków po powodzi oraz wnioski Poprawa skuteczności odbudowy po powodzi Poprawa skuteczności analiz popowodziowych usprawnienie systemu przywracania funkcji kluczowym elementom infrastruktury poprawa wsparcia rzeczowego i finansowego poprawa pomocy zdrowotnej i sanitarnej dla poszkodowanych gromadzenie informacji o skutkach powodzi analizy skuteczności systemu zarządzania ryzykiem i rekomendacje rozwój badań naukowych propagowanie doświadczeń i dobrych praktyk powodziowych

Inwestycje 2007 – 2015 Nakłady w latach 2007 – 2014 w tys. zł

Ochrona przeciwpowodziowa 2007 – 2015 WAŁY PRZECIWPOWODZIOWE Ogółem na lata 2007 – 2015 planowana jest modernizacja 46,47 km wałów przeciwpowodziowych o wartości 164 333,7 tys. zł, w tym:

Ochrona przeciwpowodziowa 2007 – 2015 REGULACJA RZEK Ogółem na lata 2007 – 2015 planowane jest kształtowanie przekroju poprzecznego i podłużnego rzek na długości 167,0 km o wartości 60 392,4 tys. zł, w tym:

Ochrona przeciwpowodziowa 2007 – 2015 STACJE POMP Ogółem na lata 2007 – 2015 planowana jest modernizacja 6 szt. przeciwpowodziowych stacji pomp o wartości 11 967,4 tys. zł, w tym

Regulacja stosunków wodnych 2007 – 2015 Ogółem na lata 2007 – 2015 planowana jest melioracja gruntów rolnych na powierzchni 1 320,7 ha o wartości 24 551,4 tys. zł, w tym:

Regulacja stosunków wodnych [stan: 31.12.2013r] Potrzeby w zakresie melioracji 696 239 ha Zmeliorowane grunty rolne 468 424 ha 67,3 % 392 917 ha grunty orne 75 507 ha użytki zielone Do zmeliorowania 227 815 ha 32,7 % w tym 108 905 ha zdekapitalizowane

Regulacja stosunków wodnych 2007 – 2015 Zmeliorowane grunty rolne w latach 2001 – 2013: ogółem 1 240,58 ha

Utrzymanie i eksploatacja wód i urządzeń wodnych melioracji podstawowych w latach 2007 – 2014 Nakłady w latach 2007 - 2014 w tys. zł.

Utrzymanie i eksploatacja wód i urządzeń wodnych melioracji podstawowych Utrzymanie rzek i kanałów w latach 2007 – 2013 [km]

Utrzymanie i eksploatacja wód i urządzeń wodnych melioracji podstawowych Utrzymanie wałów przeciwpowodziowych w latach 2007 – 2013 [km]

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ