Najczęściej spotykane wady wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Praca logopedy polega na zapobieganiu, diagnozowaniu i korygowaniu u dzieci zaburzeń, obejmuje wszystkie procesy i funkcje związane z wytwarzaniem mowy oraz rozumieniem języka mówionego i pisanego.

Diagnozę logopedyczną uzyskuje się poprzez badanie dziecka. Obejmuje ona: wywiad z rodzicami dotyczący rozwoju mowy i objawów nieprawidłowości. właściwe badanie mowy, na które składają się takie umiejętności jak: rozumienie mowy, posługiwanie się mową spontaniczną, powtarzanie, wymowa (artykulacja) poszczególnych głosek, czytanie i pisanie. badanie uzupełniające dotyczące budowy i funkcjonowania narządów mowy oraz słuchu, badania szczegółowe zależne od potrzeb i rodzaju zaburzenia.

Do najczęściej występujących wad wymowy wymagających interwencji logopedy zaliczamy te o charakterze zniekształcenia brzmienia głosek, oraz wszelkie zastępowanie głosek trudniejszych do wymówienia głoskami łatwiejszymi są to:  Sygmatyzm (seplenienie) Jest to wada wymowy zwana inaczej seplenieniem, polegająca na nieprawidłowej realizacji głosek zębowych, które w zależności od miejsca artykulacji można podzielić na trzy grupy: S, z, c, dz - głoski syczące Š, ž, č, dż -głoski szumiące Ś, ź, ć, dź - głoski ciszące

Rotacyzm (reranie) Wada ta zwana inaczej reraniem polega na nieprawidłowej realizacji głoski r. Przyczyną nieprawidłowej wymowy głoski r może być między innymi budowa anatomiczna języka (np. zbyt krótkie wędzidełko), obniżony poziom słuchu, słaba zdolność koncentracji uwagi na dźwiękach mowy, opóźniony rozwój ruchowy, opóźniony rozwój umysłowy i nieprawidłowe wzorce wymowy z otoczenia dziecka.

Nosowanie Głoski nosowe m, mi, n, ni, ę, ą- wymawiane są jak ustne i odwrotnie- ustne z poszumem nosowym. Wyróżnia się nosowanie: zamknięte (Przyczyną nosowania zamkniętego jest niedrożność jamy nosowo- gardłowej na skutek częstych stanów kataralnych, przerostu trzeciego migdałka lub polipów). otwarte (spowodowane jest wadami anatomicznymi, takimi jak rozszczepy podniebienia, wargi górnej i zniekształcenia szczęki dolnej oraz krótkie podniebienie. Nosowanie jest wadą wymowy spotykaną rzadziej, nie należy go jednak lekceważyć.) mieszane

Wadliwa wymowa głosek k, g Głoski te są zastępowane głoskami t, d. Są one wynikiem nieprawidłowej pracy języka.

Dyslalia całkowita (bełkot) Jest to nieprawidłowa wymowa polegająca na opuszczaniu, zastępowaniu lub deformowaniu prawie wszystkich głosek. Wymowa dzieci z tego rodzaju dyslalią jest prawie w ogóle niezrozumiała.

Jąkanie Jąkanie to zaburzenie płynności, tempa i rytmu mówienia spowodowane nadmiernym napięciem mięśni oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych. kloniczne - cechuje się krótkimi zahamowaniami mowy i wielokrotnym powtarzaniem sylab toniczne - cechuje się dłuższymi zahamowaniami i wielokrotnym powtarzaniem głosek

Ubezdźwięcznianie Polega na wymawianiu głosek dźwięcznych bezdźwięcznie bez drgań wiązadeł głosowych (b-p, w-f, g-k, d-t, ż-sz, z-s, ź-ś, dz-c, dź-ć). Przyczyny bezdźwięczności to: zaburzenia słuchu fonematycznego, słaba motoryka narządów artykulacyjnych- wargi i policzki są wiotkie, mała pojemność klatki piersiowej.

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW Jak zapobiegać nieprawidłowościom w rozwoju mowy? 1. Zapoznać się z prawidłowościami rozwoju mowy dziecka. 2. Śledzić uważnie proces rozwoju mowy swojego dziecka, czy nie pojawiają się niepokojące objawy, np. -nieprawidłowość w budowie narządów mowy, -brak gaworzenia we właściwym czasie, -brak mowy u 3-letniego dziecka. 3. Zatroszczyć się o prawidłowy rozwój mowy dziecka już we wczesnym dzieciństwie, a także w okresie prenatalnym. 4. Dbać o właściwą opiekę medyczną, racjonalne odżywianie, pozytywne postawy wychowawcze w domu i w szkole, życzliwe postawy międzyludzkie. 5. Od urodzenia mówić do dziecka językiem dorosłych, a zdrobnień używać tylko w zabawach.

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW 6. Nie wymagać od dziecka posługiwania się mową dorosłych, ale też nie naśladować jego języka. Utrudnia to dziecku naukę mowy. 7. Nie przestawiać dziecka leworęcznego na rękę prawą bez konsultacji z psychologiem. 8. Zapobiegać chorobom uszu, przewlekłym stanom kataralnym i wadom zgryzu (karmić butelką do 1.roku życia ! smoczki- też! ) 9. Starać się słuchać, co dziecko do nas mówi, ponieważ chętnie słuchane-chętnie mówi. 10. Zachęcać dziecko do mówienia, nawet jeśli ma zaburzoną mowę.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!! Agnieszka Maćkowiak