Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Kujawsko-Pomorski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020 strategiczna ocena oddziaływania na środowisko soos projektu dokumentu Toruń, 12 listopada 2013 r.   

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dla dokumentu nowej perspektywy finansowej 2014 - 2020. dlaczego prowadzi się procedurę sooś? kto i w jakim trybie prowadzi procedurę sooś? jakie są efekty z przeprowadzonego postępowania oceny strategicznej? Postępowanie w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest jednym z narzędzi realizacji zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju - jednego z filarów strategii lizbońskiej i goeteborskiej, jak również jednej z podstawowych konstytucyjnych zasad ustroju Państwa Polskiego (art. 5 Konstytucji RP).

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Podstawa prawna: USTAWA z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008.199.1227 ). Dyrektywa 2001/42 WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny niektórych planów i programów na środowisko.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO USTAWA z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.2008.199.1227) określa: udział społeczeństwa w opracowaniu dokumentów, dokumenty wymagają przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, kiedy i jak sporządza się prognozę do projektów dokumentów, przebieg, opiniowanie, udział społeczeństwa i przyjecie dokumentu    

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Udział społeczeństwa w opracowywaniu dokumentów Art. 39. 1. Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informację o: 1) przystąpieniu do opracowywania projektu dokumentu i o jego przedmiocie; 2) możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu; 3) możliwości składania uwag i wniosków; 4) sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie co najmniej 21-dniowy termin ich składania; 5) organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków; 6) postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli jest prowadzone.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO 2. Do niezbędnej dokumentacji sprawy, o której mowa w ust. 1 pkt 2, należą: 1) założenia lub projekt dokumentu; 2) wymagane przez przepisy załączniki oraz stanowiska innych organów, jeżeli stanowiska są dostępne w terminie składania uwag i wniosków.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Jakie dokumenty wymagają przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko? Art. 46. Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: 1)koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego; 2)polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; 3)polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione w pkt 1 i 2, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony.    

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Prognoza oddziaływania na środowisko Art. 51. 1. Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Głównym celem prognozy jest ocena potencjalnych i rzeczywistych skutków oddziaływania realizacji projektu Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 na środowisko poprzez zbadanie oraz ocenę stopnia i sposobu uwzględnienia aspektów środowiskowych w projekcie Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Ponadto celem prognozy oddziaływania na środowisko projektu Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 było ustalenie potencjalnego znaczącego oddziaływania realizacji projektu Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 na środowisko z uwzględnieniem możliwych wariantów projektu Programu.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Art. 53. Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, uzgadnia z właściwymi organami, o których mowa w art. 57 i 58, zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko. Uzgodnienia dokonuje się w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o uzgodnienie.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Opiniowanie, udział społeczeństwa i przyjęcie dokumentu Art. 54. 1. Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, poddaje projekt, wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, opiniowaniu przez właściwe organy, o których mowa w art. 57 i 58. Właściwe organy wydają opinię w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii. 2. Organ opracowujący projekt dokumentu zapewnia możliwość udziału społeczeństwa, zgodnie z przepisami działu III rozdział 1 i 3, w strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Art. 55. 1. Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, bierze pod uwagę ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko, opinie organów, o których mowa w art. 57 i 58, oraz rozpatruje uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa. 2. Projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, nie może zostać przyjęty, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, jeżeli ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wynika, że może on znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Zakres prognozy oddziaływania na środowisko dla dokumentów o strategicznym charakterze jakim jest projekt Program określono w art. 51 ust. 2 ustawy ooś. Zgodnie z art. 53 ustawy ooś zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko został uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska i Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym. w prognozie przedstawiono: - powiązania przedmiotowego dokumentu z innymi dokumentami, - oddziaływanie na środowisko pośrednie wynikające z realizacji ustaleń projektu, - analizę i ocenę przyjętych priorytetów finansowych poszczególnych celów. Uzgadniający wskazał ponadto iż celem prognozy jest określenie przewidywanych skutków realizacji założeń projektu na środowisko, ewentualnych sposobów ich uniknięcia oraz rozważenie możliwych wariantów. W prognozie dla Programu uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już dokumentów powiązanych z projektem Programu Operacyjnego (art. 52 ust. 2 ustawy ooś.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Prognoza zawiera odpowiedzi na zadane 33 pytania badawcze w tym takie jak: Czy planowane działania przyczynią się do równoważenia rozwoju poprzez stosowanie charakterystycznych dla poszczególnych sektorów środków eliminujących albo zmniejszających negatywne oddziaływanie proponowanych przedsięwzięć na środowisko, wraz z monitorowaniem ich wdrażania? Czy planowane działania przyczynią się do poprawy stanu: powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, powierzchni ziemi? Czy planowane działania uwzględniają przeciwdziałania zmianom klimatu? Czy proponowane działania uwzględniają potrzebę ochrony przyrody i krajobrazu i czy będą sprzyjać tworzeniu oraz właściwemu funkcjonowaniu systemów obszarów chronionych Natura 2000? Czy proponowane działania wpłyną na zdrowie ludzi, a jeśli tak to w jaki sposób? Czy proponowane działania przyczynią się do zachowania wartości kulturowych? Czy proponowane działania przyczynią się do podnoszenia świadomości ekologicznej? Czy proponowane działania przyczynią się do poprawy ładu przestrzennego? Czy proponowane działania przyczynią się do zachowania bioróżnorodności? Czy wzięto pod uwagę zapisy „Białej księgi adaptacji do zmian klimatu” sporządzonej przez KE? Czy w wyniku realizacji projektu Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014–2020 nastąpi poprawa, czy pogorszenia stanu środowiska? Czy zostały zidentyfikowane rodzaje inwestycji o największym pozytywnym i negatywnym wpływie na środowisko oraz opracowano zalecenia/sposoby ich wzmacniania/minimalizacji oraz monitorowania ich oddziaływania? Czy zostały opracowane propozycje wskaźników/systemu monitorowania oddziaływania Programu Operacyjnego na środowisko w tym dla zmian klimatu i dla gospodarki niskoemisyjnej?

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Rekomendacje w prognozie do systemu monitorowania RPO jest narzędziem do zarządzania funduszami, które musi podlegać odpowiedniemu systemowi monitoringu, w zakresie osiągania wyznaczonych celów i priorytetów. System monitorowania jest ważnym elementem oceny postępu we wdrażaniu założeń i realizacji celów RPO oraz podstawą do podejmowania środków naprawczych w sytuacji braku oczekiwanych postępów. Monitorowanie postępów realizacji programu odbywa się na poziomie Beneficjenta, Instytucji Zarządzającej oraz Komitetu Monitorującego. Analiza postępów prowadzona jest na podstawie poziomu realizacji wskaźników finansowych i rzeczowych.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Rekomendacji do systemu monitorowania (c.d.) Monitoring realizacji RPO będzie powiązany z systemem monitoringu stanu rozwoju województwa i będzie stanowił jego integralną część. Przy założeniu, że Regionalny Program Operacyjny jest dokumentem o fundamentalnym dla rozwoju regionu znaczeniu, można dostrzec prostą i jednoznaczną zależność - to stan rozwoju województwa w największym stopniu będzie świadczył o jakości oraz trafności RPO oraz efektywności jego wdrażania. Dla zagadnień z zakresu obszaru sprawozdawczości istotna będzie kwestia monitorowania wywiązywania się regionu z obowiązku raportowania wsparcia celów związanych ze zmianami klimatu. Szczegółowa metodologia opracowana zostanie przez Komisję Europejską i opierać się będzie na systemie Rio markers (np. przedsięwzięcia związane z efektywnością energetyczną i odnawialnymi źródłami energii (OZE) zaliczane będą w 100 % do wydatków zwianych z celami dotyczącymi zmian klimatu, natomiast inwestycje w transport przyjazny środowisku w wymiarze 40% ich wartości).

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 zawiera także: - rekomendacje kierunkowe (ogólne) i szczegółowe dostosowane do charakteru Programu Operacyjnego rozwiązań mających na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, wynikających z realizacji programu; - propozycję rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym Programie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku takich rozwiązań (art. 51 ust. 2 pkt. 3 ustawy ooś); - zalecenia dotyczące brakujących rozwiązań prośrodowiskowych; - załączniki graficzne dotyczące zidentyfikowanych obszarów problemowych i pól konfliktów, w tym przedstawiające lokalizację istotnych planowanych działań w odniesieniu do istniejących form ochrony przyrody, w szczególności obszarów Natura 2000, wyznaczonych i potencjalnych.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO ETAPY - przebieg procesu strategicznej ooś {Strategic Environmental Assessment - SEA}: - opracowanie projektu dokumentu przez Instytucję Zarządzająca {Zarząd Województwa}, - uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu z właściwym organem {RDOŚ oraz PWIS} - uzgodnienie ma charakter wiążący i wydawany jest do 30 dni od dnia otrzymania wniosku, - sporządzenie bazowego opisu przedmiotu zamówienia sooś dla projekt K-P RPO na lata 2014-2020, - przeprowadzenie procedury zamówienia publicznego na realizację prognozy sooś, - opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu,

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO - opiniowanie projektu dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przez właściwe organy {RDOŚ oraz PWIS} - konsultacje społeczne projektu dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko składające się z: a) podanie do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty w siedzibie organu, na stronie BIP i poprzez komunikat w prasie oraz na stronie internetowej o przystąpieniu do opracowania projektu dokumentu i jego przedmiocie, możliwości zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu, możliwości składania uwag i wniosków sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21 dniowy termin ich składania, organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków, b)przyjmowania uwag i wniosków, które mogą być składane pisemnie, ustnie do protokołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym, o którym mowa w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym lub w inny sposób, c)rozpatrzenie uwag i wniosków,

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO - sporządzenie wersji końcowej dokumentu i prognozy, w tym uzasadnienia uwzględniającego uwagi zgłoszone w ramach opinii organów oraz w trakcie konsultacji społecznych {informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu} oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa}, - przyjęcie dokumentu, -sporządzenie pisemnego podsumowania o sposobie uwzględnienia wyników strategicznej oceny oddziaływania na środowisko zawierającego pisemne uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do: rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych, ustaleń zawartych w prognozie ooś, opinii właściwych organów, uwag i wniosków zgłoszonych przez społeczeństwo, propozycji metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu {pisemne podsumowanie stanowi załącznik do przyjętego programu oraz może stanowić rozdział w raporcie z ewaluacji ex-ante}, - przekazanie dokumentu i pisemnego podsumowania organom opiniującym, -zamieszczenie danych o dokumencie i pisemnym podsumowaniu w publicznym dostępie wykazu danych, - prowadzenie monitoringu skutków realizacji postanowień przyjętego dokumentu w zakresie oddziaływania na środowisko.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Dziękuję za uwagę Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi Wydział Zarządzania RPO

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO W ramach RPO wyznaczono wskaźniki środowiskowe w obszarach odpowiadającym tematyce prośrodowiskowej, zostały one ujęte głównie w dwóch osiach priorytetowych nr 5 i 6. Zidentyfikowano następujące wskaźniki o charakterze prośrodowiskowym: - Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto - Liczba wybudowanych jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE - Szacowany spadek emisji gazów cieplarnianych [tony ekwiwalentu CO2] - Liczba przedsiębiorstw, które w wyniku wsparcia poprawiły efektywność energetyczną - Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych (CI) - Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków - Szacowany spadek emisji gazów cieplarnianych [tony ekwiwalentu CO2] - Pojemność obiektów małej retencji (str. 139)

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO . Dla pełnej oceny wpływu RPO na środowisko proponuję się wprowadzenie wskaźników, które pozwolą łączyć ocenę uzyskanych efektów związanych z rozwojem lokalnym z efektami środowiskowymi. Poniżej zaprezentowano propozycje wskaźników możliwych do zastosowania w monitorowaniu wdrażania RPO. Wskaźniki te mogą być wykorzystane w ramach opracowywani Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO: Propozycje wskaźników możliwych do zastosowania w monitorowaniu wdrażania RPO: - Liczba stworzonych zielonych miejsc pracy powstałych w wyniku realizacji RPO; - Liczba postępowań o udzielenie zamówienia publicznego prowadzona według zasad„ zielonych zamówień publicznych”; - Liczba projektów wykorzystujących koncepcję „Zielonej infrastruktury” (np. w postaci „zielonych parkingów”, „zielonych dachów”, „zielonych torowisk”, żywopłotów, parków, przywracanie ciągłości korytarzy ekologicznych itp.); - Wartość prośrodowiskowych inwestycji wspartych w ramach RPO; - Liczba godzin szkoleniowych poświęconych edukacji ekologicznej przeprowadzonych w ramach RPO; - Liczba wspartych przedsiębiorstw (w tym w branży turystycznej) posiadających ekocertyfikaty; - Liczba zastosowanych rozwiązań prośrodowiskowych oraz zwiększających adaptację do zmian klimatu; - Liczba zrealizowanych inwestycji w zakresie OZE, Kogeneracji, termomodernizacji, -zainstalowanej mocy. (str.141)

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO . Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2009.151.1220) art. 34.

Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi, Wydział Zarządzania RPO Art. 34. 1. Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarach morskich - dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000. 2. W przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu: 1)ochrony zdrowia i życia ludzi; 2)zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; 3)uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; 4)wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.