Uczenie się przez całe życie – wyzwanie globalne czy lokalne? Bilans Kapitału Ludzkiego Uczenie się przez całe życie – wyzwanie globalne czy lokalne? dr Barbara Worek UJ Szczecin 11 czerwca 2014 Study of Human Capital is huge and complexed labur market research.

Plan prezentacji Jaki jest poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków? Kto się uczy a kto nie? Czynniki różnicujące aktywność edukacyjną. Czy region ma znaczenie? Regionalne zróżnicowanie: poziomu zaangażowania edukacyjnego dorosłych; poziomu inwestycji w kadry w przedsiębiorstwach; sytuacji w sektorze szkoleniowym. Globalne i lokalne wyzwania w obszarze uczenia się dorosłych.

Jaki jest poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków? Podnoszenie kompetencji wśród osób w wieku 18-59/64 lata w ostatnich 12 miesiącach (w %) 35% dorosłych Polaków w jakikolwiek sposób podnosiło swoje kompetencje (8,7 mln. osób) W nieobowiązkowych kursach i szkoleniach w 2013 r. uczestniczyło 14% dorosłych Polaków (3,4 mln. osób). 5% uczestniczyło w kursach obowiązkowych Poprzez samokształcenie rozwijało swoje umiejętności 17% dorosłych Polaków (4 mln. osób) W żaden sposób nie rozwijało swoich kompetencji 65% dorosłych Polaków. 39% spośród osób, które nie uczestniczyły w szkoleniach w 2013 r. zadeklarowało, że nie uczestniczyło w nich nigdy 1/3 osób w wieku powyżej 30 lat nigdy nie uczestniczyła w żadnych szkoleniach W kształceniu pozaformalnym nigdy nie uczestniczyły przede wszystkim osoby o niższym poziomie wykształcenia.

Czy poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków się zmienia? (BAEL) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 UE 28 8,4 9,1 9,5 9,4 9,3 9,2 8,8 9,0 Dania 24,2 25,6 27,4 29,2 29,0 29,9 31,2 32,5 32,3 31,6 Szwecja : 17,4 18,4 18,6 22,2 24,4 24,9 26,7 Finlandia 22,4 22,8 22,5 23,1 23,4 22,1 23,0 23,8 24,5 Holandia 16,4 15,9 15,6 16,6 17,0 16,7 16,5 Wielka Brytania 27,2 27,6 20,0 19,9 20,1 19,4 15,8 Austria 8,6 11,6 12,9 13,1 12,8 13,2 13,8 13,7 13,4 14,1 Luksemburg 6,5 9,8 8,5 8,2 7,0 13,6 13,9 Słowenia 13,3 16,2 15,3 15,0 14,8 14,6 Estonia 6,7 6,4 5,9 10,5 10,9 12,0 Czechy 5,1 5,8 5,6 5,7 7,8 6,8 7,5 11,4 10,8 Hiszpania 4,7 10,4 10,7 Portugalia 3,2 4,3 4,1 4,2 4,4 5,3 10,6 Niemcy 6,0 7,4 7,7 7,9 Cypr 7,1 Irlandia 6,1 7,3 7,6 6,3 Malta 5,5 6,2 Łotwa 6,9 5,0 Belgia 8,3 7,2 6,6 Włochy 4,5 Francja Litwa 3,8 4,9 3,9 5,2 Polska Słowacja 3,7 4,6 3,3 2,8 3,1 Grecja 2,6 1,8 1,9 2,1 2,9 3,0 2,4 Węgry 4,0 3,6 2,7 Chorwacja 2,2 2,3 Bułgaria 1,3 1,4 1,2 1,5 Rumunia 1,1 1,6 12,5 2010 15% 2020

Dlaczego się nie szkolimy?  Przyczyny Pracujący Bezrobotni Nieaktywni Ogółem Nie potrzebował w pracy 65 24 21 46 Nie miał czasu z powodów osobistych 5 9 15 Nie miał motywacji do dokształcania się 4 10 8 6 Nie było w pobliżu interesujących kursów 17 3 W moim wieku nie ma sensu się dokształcać 11 Stan zdrowia nie pozwalał 1 2 12 Nie miał czasu z powodów zawodowych Kursy/szkolenia były zbyt drogie Nie spełniał wymogów formalnych Nie miał poparcia/zachęty ze strony pracodawcy Dotychczasowe niewiele mi dały Inne powody 16 Trudno powiedzieć 22 19 8007 1845 4411 14263

Czego się uczymy na kursach i szkoleniach? Tematyka Kursy, szkolenia (%) Samokszt. (%) BHP, Ppoż. 37 1 Tematyka medyczna, praca socjalna, psychologia, pierwsza pomoc 10 7 Budownictwo i przemysł 9 Informatyka, komputery 6 17 Inne specjalistyczne zawodowe 5 Szkolnictwo, edukacja, pedagogika Handel, sprzedaż i obsługa klienta 2 Rozwój osobisty, kompetencje ogólne Prawo jazdy inne niż A i B, uprawnienia dla kierowców, transport 4 Tematyka prawna Usługi osobiste, fryzjer, kosmetyka, opieka 3 Gastronomia, turystyka, hotelarstwo, rekreacja, czas wolny Języki obce 12 N ogółem 3115 2550

Kto pokrywa koszty szkoleń? Źródło finansowania szkoleń Udział środków własnych w finansowaniu Pracodawcy pokrywają 61% kosztów szkoleń, drugim w kolejności źródłem finansowania są środki instytucji publicznych (Urząd Pracy, inna instytucja). W przypadku osób pracujących blisko ¾ szkoleń finansują pracodawcy Środki własne mają niewielki udział w finansowaniu szkoleń Ponad ¾ osób pracujących nie poniosło żadnych wydatków na szkolenia Jedynie 9% spośród osób, które finansowały szkolenia z własnych środków, wydało w ciągu roku na szkolenie więcej niż 1000 zł.

Uczenie się dorosłych a aktywność zawodowa Uczestnictwo w kształceniu pozaformalnym a sytuacja zawodowa (w %) Powody  kształcenia 2010 2011 2012 2013 Podniesienie umiejętności potrzebnych w obecnej pracy - 66 64 Chęć podjęcia nowej pracy 11 12 Chęć rozpoczęcia własnej dział. gosp. 3 Rozwój własnych zainteresowań 33 31 34 32 Certyfikat/świadectwo/dyplom 21 19 23 24 Zmniejszenie ryzyka utraty pracy 7 6 9 10 Poznanie nowych osób/przyjemność 5 4 Wymóg pracodawcy 17 15 25 26 Możliwość bezpłatnego udziału 16 13 14 Skierowanie z urzędu pracy 2 Zdobycie kwalifikacji zawodowych 40 Doskonalenie kwalifikacji zawodowych 56 59 Zmiana kwalifikacji zawodowych 8 Inny N ogółem 2247 2384 2601 2443 Aktywności szkoleniowej sprzyja aktywność zawodowa: najczęściej podnoszą swoje kompetencje osoby pracujące Do aktywności szkoleniowej motywują głównie powody o charakterze zawodowym Ale: istotną motywacją do szkoleń jest też rozwój własnych zainteresowań Delors 1996. Edukacja jest w niej ukryty skarb: uczyć się aby być

Uczenie się dorosłych a poziom wykształcenia i stanowisko pracy Kształcenie pozaformalne a poziom wykształcenia (w %) Aktywności szkoleniowej sprzyja wyższe wykształcenie Jednak nawet wśród osób z wyższym wykształceniem tylko 1/3 rozwijała swoje kompetencje poprzez szkolenia i kursy Kształcenie pozaformalne a stanowisko pracy (w %) Największy wpływ a na zaangażowanie edukacyjne osób dorosłych ma jednak zajmowane stanowisko pracy: najbardziej aktywni szkoleniowo są specjaliści: prawnicy, nauczyciele, lekarze, specjaliści z zakresu zarządzania

Aktywność szkoleniowa w różnym wieku a sytuacja zawodowa i wykształcenie Wiek nie jest czynnikiem najsilniej obniżającym aktywność szkoleniową Takimi czynnikami są przede wszystkim bierność zawodowa i niskie wykształcenie Niskim poziomem aktywności edukacyjnej cechują się osoby starsze o niższym wykształceniu oraz nieaktywne zawodowo Wśród pracujących kobiet szczyt aktywności szkoleniowej ma miejsce w wieku 40-54 lata Wśród pracujących mężczyzn aktywność szkoleniowa spada po 35 roku życia Biorąc pod uwagę poziom wykształcenia osób z danej kohorty wieku, aktywnością szkoleniową wyróżniają się znów kobiety posiadające wykształcenie wyższe, będące w wieku 45-49 lat

Czy region ma znaczenie?

Kształcenie pozaformalne i samokształcenie a województwo

Prawdopodobieństwo uczestnictwa w kształceniu pozaformalnym specjalistów i robotników wykwalifikowanych o identycznych charakterystykach w zależności od zamieszkiwanego województwa

Inwestycje pracodawców w kadry w regionach Regionalne zróżnicowanie aktywności szkoleniowej pracodawców w 2012 r. Wskaźnik dostępności szkoleń w 2012 r. w podziale na województwa

Regionalne zróżnicowanie liczby firm i instytucji szkoleniowych

Wielkość obrotów firm i instytucji szkoleniowych a województwo 2009 2010 2011 2012 Podkarpackie 411 947 zł 1 190 289 zł 1 154 707 zł 1 406 270 zł Lubuskie 537 262 zł 604 402 zł 516 852 zł 1 209 278 zł Świętokrzyskie 837 411 zł 752 794 zł 1 021 825 zł 1 067 435 zł Kujawsko-pomorskie 751 697 zł 602 474 zł 1 245 812 zł 1 042 513 zł Mazowieckie 598 116 zł 723 192 zł 879 417 zł 970 614 zł Warmińsko- mazurskie 314 810 zł 458 837 zł 775 164 zł 927 980 zł Śląskie 667 818 zł 705 110 zł 745 889 zł 873 380 zł Małopolskie 617 538 zł 748 630 zł 828 068 zł 862 823 zł Wielkopolskie 368 823 zł 469 546 zł 651 769 zł 830 215 zł Podlaskie 439 519 zł 522 211 zł 943 530 zł 769 689 zł Opolskie 450 762 zł 418 651 zł 1 414 225 zł 766 636 zł Dolnośląskie 752 688 zł 739 179 zł 694 882 zł 695 463 zł Pomorskie 492 918 zł 870 515 zł 1 125 049 zł 688 695 zł Lubelskie 694 813 zł 733 007 zł 1 087 817 zł 684 854 zł Zachodniopomorskie 608 719 zł 641 178 zł 527 407 zł 654 259 zł Łódzkie 548 664 zł 925 615 zł 634 666 zł 565 879 zł Polska 554 690 zł 680 460 zł 823 969 zł 827 215 zł

Liczba klientów firm i instytucji szkoleniowych a województwo 2009 2010 2011 2012 Podlaskie 435 462 408 564 Zachodniopomorskie 308 362 410 429 Wielkopolskie 305 328 397 Kujawsko-pomorskie 431 365 310 378 Lubelskie 414 430 455 Małopolskie 382 334 387 354 Pomorskie 367 395 501 340 Mazowieckie 398 289 356 333 Podkarpackie 418 370 466 324 Świętokrzyskie 407 520 Śląskie 326 314 Opolskie 360 273 283 309 Lubuskie 321 174 315 303 Łódzkie 377 298 313 285 Warmińsko-mazurskie 257 265 281 Dolnośląskie 307 302 280 Polska 394 330 361 339

Działania projakościowe w sektorze szkoleniowym a województwo

Regionalne zróżnicowanie finansowania szkoleń Udział środków unijnych w budżetach firm i instytucji szkoleniowych Udział środków pracodawców w budżetach firm i instytucji szkoleniowych

Globalne i lokalne wyzwania w obszarze uczenia się dorosłych

Globalne i lokalne wyzwania w obszarze uczenia się osób dorosłych Wzrost poziomu aktywności edukacyjnej osób dorosłych Zmniejszenie różnic w poziomie zaangażowania edukacyjnego pomiędzy osobami z grup aktywnych i nieaktywnych edukacyjnie Zwiększenie skuteczności interwencji państwa w obszarze uczenia się dorosłych Opracowanie powszechnie akceptowanych standardów zapewniania jakości usług szkoleniowych Zwiększenie rangi kształcenia nieformalnego oraz walidacji kwalifikacji zdobywanych w sposób nieformalny Dostępność informacji o ofercie szkoleniowej i przejrzystość systemu informacji

bkl.parp.gov.pl Dziękuję za uwagę! Barbara Worek b.worek@uj.edu.pl