IW Ukierunkowane i kwalifikowane właściwości wyrobów włókienniczych. Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Ukierunkowane i kwalifikowane właściwości wyrobów włókienniczych. mgr inż. Ewa Witczak dr inż. Małgorzata Cieślak

IW Właściwości wyrobu KOMFORT FIZJOLOGICZNY TRWAŁOŚĆ Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Właściwości wyrobu KOMFORT FIZJOLOGICZNY wytrzymałość mechaniczna TRWAŁOŚĆ wodoodporność wodoszczelność odporność na zabrudzenie ochrona przed wiatrem odporność na pranie wodne ciepłochronność odporność na czyszczenie chemiczne przepuszczalność pary wodnej odporności wybarwień KOMFORT PSYCHICZNY estetyka/wzornictwo, kolorystyka ESTETYKA / JAKOŚĆ miękki chwyt

IW Przeznaczenie wyrobu PRZEZNACZENIE - CHARAKTER WYKONYWANEJ PRACY Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Przeznaczenie wyrobu - CHARAKTER WYKONYWANEJ PRACY - WARUNKI KLIMATYCZNE - MIEJSCE PRACY PRZEZNACZENIE WŁAŚCIWOŚCI KONSTRUKCJA MINIMALNE (STANDARYZOWANE=KWALIFIKOWANE) WYMAGANIA UŻYTKOWNIKA (SUBIEKTYWNE) BHP BADANIA UDOKUMENTOWANE WYNIKI BADAŃ

IW Cechy odzieży są wypadkową: Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Cechy odzieży są wypadkową: Rodzaju i charakterystyki materiałów składowych tj.: surowiec struktura wykończenie Konstrukcji odzieży Zestawienia elementów odzieży

IW Modele odzieży POJEDYNCZY WYRÓB /ZESTAWY ODZIEŻOWE UKŁAD PROSTY Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Modele odzieży POJEDYNCZY WYRÓB /ZESTAWY ODZIEŻOWE UKŁAD PROSTY 1. Ubiór codzienny (biurowy) np.: Koszula długi /krótki rękaw, bluzka Spodnie, spódnica Żakiet, marynarka 3. Elementy dodatkowe: Bielizna Skarpety letnie i zimowe Rękawice UKŁAD ZŁOŻONY 2. Ubiór terenowy np.: -Koszulka polo, T-shirt -Bluza z dzianiny typu „polar” Spodnie letnie i zimowe Kurtka wodoodporna wielosezonowa z podpinką termoizolacyjną

IW Zestawienie wymagań dla pojedynczego wyrobu AKTUALNA Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań dla pojedynczego wyrobu Tkanina zasadnicza koszuli wchodzącej w skład ubioru codziennego (biurowego) WYMAGANIA DLA WYROBU Lp Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Skład surowcowy % 2. Masa powierzchniowa g/m2 3. Siła maksymalna przy rozciąganiu: osnowa/wątek N 4. Zmiana wymiarów po jednokrotnym praniu i suszeniu kierunek wzdłużny/poprzeczny 5. Zmiana wymiarów po prasowaniu: 6. Przesuwalność nitek w szwie: osnowa/wątek mm 7. Odporność na pilling stopień 8. Stopień zmięcia po jednokrotnym praniu i suszeniu Stopień 9. Odporność wybarwień na światło sztuczne

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań dla przykładowego układu złożonego Zestawienie wymagań techniczno – użytkowych dla materiału wierzchniego przeznaczonego na kurtkę wodoodporną wielosezonową. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Wyrób dwuwarstwowy 1.1 Warstwa zewnętrzna np.: Tkanina o splocie płóciennym lub skośnym o raporcie nie większym niż 4 1.2 Warstwa wewnętrzna Membrana / powłoka polimerowa 2. Kolor Współrzędne barwy Wartości CIE L*a*b* ∆E wg ustalonego wzorca

ocena organoleptyczna IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 WYMAGANIA DLA WYROBU L.p. Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Skład surowcowy Warstwa zewnętrzna % Warstwa wewnętrzna 2. Masa powierzchniowa g/m2 3. Wytrzymałość na rozciąganie: osnowa / wątek N 4. Wytrzymałość na rozdzieranie: osnowa /wątek 5. Zmiana wymiarów po jednokrotnym praniu i suszeniu: kierunek wzdłużny / poprzeczny 6. Odporność na zwilżanie powierzchniowe (spray test) stopień 7. Wodoszczelność: cm Po 5 praniach wodnych Po 5 czyszczeniach chemicznych 8. Wodoszczelność szwów 9. Odporność na pilling (2000 suwów) 10. Odporność na ścieranie (tkanina zewnętrzna) l. suwów 11. Efekt oleofobowy 12. Opór pary wodnej m2Pa/W 13. Odporność wybarwień na: Światło sztuczne 14. Wodę: zmiana barwy / zabrudzenie bieli 15. Pranie w temp. 40°C: zmiana barwy /zabrudzenie bieli Pot kwaśny i alkaliczny: zmiana barwy / zabrudzenie bieli 16. Tarcie suche i mokre: zabrudzenie bieli 17. Rozpuszczalniki organiczne: zmiana barwy 18. Trwałość laminatu po 50 praniach wodnych w temp. 60°C w warunkach domowych ocena organoleptyczna

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań techniczno – użytkowych dla tkaniny podszewkowej do kurtki wielosezonowej. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Tkanina podszewkowa poliestrowa 2. Splot Np..: Sploty zasadnicze o raporcie nie większym niż 4 3. Kolor Współrzędne barwy wg normy Wartości CIE L*a*b* ∆E wg ustalonego wzorca WYMAGANIA DLA WYROBU L.p. Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Skład surowcowy % 2. Masa powierzchniowa g/m2 3. Siła maksymalna przy rozciąganiu: osnowa/ wątek N 4. Przesuwalność nitek w szwie: osnowa / wątek mm 5. Zmiana wymiarów po jednokrotnym praniu i suszeniu: kierunek wzdłużny / poprzeczny 6. Odporność wybarwień na: Prasowanie:zmiana barwy/zabrudzenie bieli stopień Tarcie suche: zabrudzenie bieli Pot kwaśny i alkaliczny: zmiana barwy, zabrudzenie bieli Pranie w temp. 40°C: zmiana barwy, zabrudzenie bieli

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań techniczno – użytkowych dla dzianiny na podpinkę do kurtki wielosezonowej. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Dzianina typu polar baranizowana 2. Splot Np.:Splot lewoprawy pluszowy dwustronny 3. Kolor Współrzędne barwy Wartości CIE L*a*b* ∆E wg ustalonego wzorca WYMAGANIA DLA WYROBU L.p. Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Skład surowcowy % 2. Masa powierzchniowa g/m2 3. Zmiana wymiarów po jednokrotnym praniu i suszeniu: kierunek wzdłużny, poprzeczny 4. Opór cieplny m2K/W 5. Opór pary wodnej m2Pa/W 6. wybarwień na: Odporność Światło sztuczne stopień 7. Wodę: zmiana barwy, zabrudzenie bieli Pranie w temp. 40°C: zmiana barwy, zabrudzenie bieli 8. Pot kwaśny i alkaliczny: zmiana barwy, zabrudzenie bieli Tarcie suche i mokre: zabrudzenie bieli 9. Rozpuszczalniki organiczne: zmiana barwy

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań dla przykładowego elementu dodatkowego – rękawice. Zestawienie wymagań techniczno-użytkowych dla materiału zewnętrznego PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU materiał zewnętrzny 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Materiał zewnętrzny rękawic – wyrób dwuwarstwowy 1.1 Warstwa zewnętrzna Tkanina poliestrowa lub poliamidowa 1.2 Warstwa wewnętrzna Membrana/powłoka polimerowa 2. Splot Splot płócienny 3. Kolor Współrzędne barwy Wartości CIE L*a*b* ∆E wg ustalonego wzorca

Po 5 czyszczeniach chemicznych IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 WYMAGANIA DLA WYROBU L.p. Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Skład surowcowy Warstwa zewnętrzna % Warstwa wewnętrzna 2. Masa powierzchniowa g/m2 3. Wytrzymałość na rozciąganie: osnowa wątek N 4. Wytrzymałość na rozdzieranie: 5. Zmiana wymiarów po jednokrotnym praniu i suszeniu: kierunek wzdłużny kierunek poprzeczny 7. Odporność na zwilżanie powierzchniowe (spray test) stopień 8. Wodoszczelność: cm Po 5 praniach wodnych Po 5 czyszczeniach chemicznych 9. Efekt oleofobowy 10. Odporność na ścieranie (tkanina zewnętrzna) liczba suwów

ocena organoleptyczna IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 WYMAGANIA DLA WYROBU Lp Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Opór pary wodnej m2Pa/W 2. Odporność wybarwień na: Światło sztuczne stopień 3. Wodę zmiana barwy zabrudzenie bieli 4. Pranie w temp. 40°C 5. Pot kwaśny i alkaliczny 6. Tarcie suche i mokre 7. Rozpuszczalniki organiczne 8. Trwałość laminatu po 50 praniach wodnych w temp. 60°C w warunkach domowych ocena organoleptyczna

IW Zestawienie wymagań dla rękawic Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań dla rękawic Charakterystyka włókniny ocieplającej. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU włóknina ocieplająca 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Włóknina ocieplająca o gramaturze 100-160 g/m2 Zestawienie wymagań techniczno – użytkowych dla dzianiny wewnętrznej. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU dzianina wewnętrzna 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Materiał wewnętrzny rękawic – dzianina typu polar 2. Splot Splot lewoprawy pluszowy 3. Kolor Współrzędne barwy Wartości CIE L*a*b* ∆E wg ustalonego wzorca WYMAGANIA DLA WYROBU L.p. Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1. Skład surowcowy % 2. Masa powierzchniowa g/m2 3. Zmiana wymiarów po jednokrotnym praniu i suszeniu: kierunek wzdłużny / poprzeczny 4. Odporność wybarwień na: Pot kwaśny i alkaliczny zmiana barwy / zabrudzenie bieli stopień 5. Tarcie suche i mokre zabrudzenie bieli

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Zestawienie wymagań dla rękawic Zestawienie wymagań techniczno – użytkowych dla układu. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA WYROBU 1 2 3 1. Rodzaj wyrobu Układ wielowarstwowy 1.1 Warstwa zewnetrzna Wyrób dwuwarstwowy 1.2 Warstwa środkowa Włóknina ocieplająca 1.3 Warstwa wewnetrzna Dzianina typu polar WYMAGANIA DLA WYROBU L.p. Parametr Jednostka AKTUALNA NORMA / PROCEDURA ! 1 2 3 1. Opór cieplny m2K/W

IW Laboratoria i Zakłady Naukowe Instytutu Włókiennictwa Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Laboratoria i Zakłady Naukowe Instytutu Włókiennictwa LABORATORIA BADAWCZE ZAKŁADY NAUKOWE Laboratorium Badań Chemicznych i Analiz Instrumentalnych Laboratorium Badań Surowców i Wyrobów Włókienniczych Laboratorium Badań Włókienniczych Wyrobów Medycznych Laboratorium Badań Palności Wyrobów Laboratorium Badań Ekologii Tekstyliów i Środowiska Pracy Laboratorium Badań Własności Elektrostatycznych -Zakład Naukowy Chemii Włókienniczej i Modyfikacji Wyrobów Zakład Naukowy Niekonwencjonalnych Technik i Wyrobów Włókienniczych Zakład Naukowy Technologii Kompozytów Włókienniczych Zakład Naukowy Technologii Dziewiarskich i Odzieżownictwa Zakład Naukowy Konstrukcji i Wzornictwa Wyrobów Włókienniczych www.iw.lodz.pl

IW Opór pary wodnej i opór cieplny Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Opór pary wodnej i opór cieplny Pomiar oporu cieplnego i oporu pary wodnej w warunkach stanu ustalonego (metoda pocącej się zaizolowanej cieplnie płyty) Źródło [2]

IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Opór pary wodnej definiowany jako iloraz różnicy ciśnień pary wodnej między dwoma stronami materiału i wynikającej z tej różnicy wielkości przepływu strumienia ciepła parowania przez jednostkową powierzchnię w kierunku zgodnym z gradientem ciśnienia Ret - opór pary wodnej [Pa • m2/W] Reto - stała przyrządu dla pomiaru oporu pary wodnej Ret [Pa • m2/W] A - powierzchnia płyty pomiarowej [m2] Pa - ciśnienie cząstkowe pary wodnej w powietrzu znajdującym się w komorze pomiarowej w temperaturze Ta [Pa] Pm - ciśnienie cząstkowe nasyconej pary wodnej na powierzchni płyty pomiarowej w temperaturze Tm [Pa] ΔHe - poprawka mocy grzejnej w przypadku pomiaru oporu pary wodnej Ret H - moc grzejna dostarczana do płyty pomiarowej [W] Źródło [2]

IW Przepuszczalność pary wodnej Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Przepuszczalność pary wodnej definiowana ilością gramów pary wodnej przechodzącej przez jednostkową powierzchnię w jednostce czasu w określonych warunkach temperaturowych, wilgotności względnej i prędkości przepływu powietrza. Wartość przepuszczalności pary wodnej w metodzie grawimetrycznej oznacza się symbolem WDD Δm - przyrost masy środka osuszającego [g] T - czas badania [h] S - badana powierzchnia próbki [cm2] Źródło [2]

IW Odporność na penetrację wody (Wodoszczelność) Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Odporność na penetrację wody (Wodoszczelność) Określa się przez ciśnienie słupa wody, przy którym przenika ona przez badany wyrób Stosowane prędkości wzrostu ciśnienia hydrostatycznego: 10 cm/min 60 cm/min Źródło [2]

IW Odporność na penetrację wody (Wodoszczelność) Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Odporność na penetrację wody (Wodoszczelność) Wodoszczelność po badaniach symulujących użytkowanie PN-EN 343:2008 Odzież ochronna. Ochrona przed deszczem  pkt. 5.1.3 (określa rodzaje i metody badań, po których wykonywane jest badanie wodoszczelności) po 5 praniach (PN-EN ISO 6330:2002) po 5 praniach chemicznych (PN-EN ISO 3175-2:2000) po ścieraniu (metoda Martindale'a; standardowy ścieracz wełniany, 25 000 suwów, po wielokrotnym zginaniu (PN-EN ISO 7854:1997, metoda C, Flexometr) Wodoszczelność szwów wg PN-EN 20811:1997 Próbka ze szwem wykonana jest przez producenta odzieży. Badanie wodoszczelności może być wykonywane przed i na przykład po 5 praniach i po 5 czyszczeniach chemicznych Źródło [4]

IW Komfort Ochrona Trwałość Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Komfort Ochrona Trwałość Źródło [2]

IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Wymagane właściwości dla materiałów podstawowych i dodatkowych powinny być potwierdzone aktualnymi: dokumentami - raportami z badań, które zostały przeprowadzone w laboratoriach badawczych akredytowanych przez PCA lub jednostki akredytujące państw sygnatariuszy EA MLA lub ważnym certyfikatem zgodności udzielonym przez akredytowaną jednostkę stowarzyszoną w IAF.

IW Podsumowanie PRZEZNACZENIE wyrobu. -miejsce pracy, Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 Podsumowanie PRZEZNACZENIE wyrobu. -miejsce pracy, -warunki klimatyczne, -charakter wykonywanej pracy. 2. Konstrukcja wyrobu. 3. Ubiór jako całość. Ukierunkowane zestawienie elementów odzieży wpływa korzystnie na jej funkcjonalność, omfort fizjologiczny i psychiczny. NIE MOŻNA DEKLAROWAĆ WŁAŚCIWOŚCI WYROBU BEZ BADAŃ !

IW W prezentacji korzystano z: Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 W prezentacji korzystano z: M. Cieślak, „Materiały włókiennicze o ukierunkowanych funkcjach ochronnych”, VIII Międzynarodowa Konferencja Naukowa, pt. Innowacyjne i ekologiczne materiały i technologie. Kraków, 25-26.11.2004, ISBN 83-918133-7-1, 51-55. S. Brzeziński, G. Malinowska, T. Nowak „Comfort of use protective clothing”,Research and standarization in field of development and use of personal protective equipment, Kraków, September 12-14,2005. M. Lao, G. Malinowska, K. Śledzińska „Nowe materiały włókiennicze w odzieży ochronnej”, referat przedstawiony na Konferencji Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych oraz pracowników Ośrodków Rozwojowo-Wdrożeniowych Lasów Państwowych nt. poprawy jakości sortów mundurowych pracowników Ośrodków Państwowych oraz wskazania kierunków zmian we wzorze mundurów leśnika, Nagórzyce 2007. M. Lao, B. Witkowska „Nowoczesne materiały włókiennicze o kwalifikowanych właściwościach użytkowych i komforcie fizjologicznym. Metody badań-ocena”, materiały szkoleniowe IW przedstawione na spotkaniu z przedstawicielami producentów odzieży, Łódź 2008.

ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY IW Instytut Włókiennictwa 92-103 Łódź, ul. Brzezińska 5/15 90-520 Łódź, ul. Gdańska 118 ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY www.iw.lodz.pl