JĘZYK POLSKI

Lekcja 14.05.2020 Temat: O malarstwie słów kilka

Co to w ogóle jest malarstwo? Malarstwo, obok rzeźby i grafiki, to jedna z dziedzin sztuk plastycznych. Istotą tej dziedziny sztuki jest posługiwanie się linią i barwą, a niekiedy tylko plamą barwną a także światłocieniem, czy perspektywą. Produktem malarstwa jest oczywiście obraz, zasadniczo dwuwymiarowy lub trójwymiarowy umieszczony na płótnie lub innym podłożu (papier, deska, mur) Malarstwo znane jest od zarania ludzkości we wszystkich prawie środowiskach etnicznych i kręgach W europejskiej kulturze nowożytnej uznawano przeważnie malarstwo za najważniejszą ze sztuk pięknych (plastycznych).

Malarstwo dzieli się ze względu na kilka kryteriów: -rodzaj techniki malarskiej -temat -funkcję -rodzaj podłoża -paletę barw

Na pewno znasz obraz „Bitwa pod Grunwaldem” Jana Matejki, czy słynne ,,Słoneczniki” Van Gogha, Ale czy potrafisz bez wahania określić gatunek malarski, który reprezentuje każde z tych dzieł? Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się omówieniem podziału malarstwa ze względu na jego temat.  Przedstawione zostaną wybrane gatunki malarskie. Dowiecie się również, jak opisać obraz.

Co to jest gatunek malarski? Gatunek malarski to tak zwany element systematyzacji przedstawień malarskich w oparciu o treść (tematykę). 

Podział malarstwa ze względu na tematykę. Wyróżniamy następujące gatunki malarskie:  Malarstwo religijne  Akt  Malarstwo rodzajowe  Malarstwo batalistyczne  Pejzażowe (krajobrazowe)  Malarstwo marynistyczne  Malarstwo mitologiczne  Portretowe  Martwa natura  Malarstwo nieprzedstawiające- abstrakcyjne

Jan Vermeer Dziewczyna z perłą Leonardo da Vinci Mona Lisa Portret Portret (fr. portrait) to artystyczne przedstawienie osoby bądź też grupy osób, odwzorowujące jej/ ich wygląd zewnętrzny, a czasem także cechy osobowości. Przykłady portretów Jan Vermeer Dziewczyna z perłą Leonardo da Vinci Mona Lisa

Jan Vermeer Dziewczyna z perłą

Leonardo da Vinci Mona Lisa

Pejzaż Pejzaż  to inaczej malarstwo krajobrazowe, którego tematem jest natura bądź też miasto. W zależności od tego, co dany pejzaż przedstawia wyróżnia się różne jego podgatunki.  wedutę, czyli pejzaż przedstawiający scenę miejską (np. miejską ulicę, widok placu itd., także z motywami postaci ludzkich  nokturn –czyli pejzaż nocny utrzymany w ciemnych odcieniach, natura lub budowle są ukazane w półmroku, oświetlone nikłym światłem. Nokturnem może być też kompozycja o innej tematyce, chociażby mitologicznej.  marinę, inaczej – pejzaż marynistyczny, czyli przedstawiający morze, scenę rozgrywającą się na morzu (także z motywami okrętów).  pejzaż realistyczny, czyli odtworzenie otaczającej nas rzeczywistości,  pejzaż fantastyczny, czyli ten, który powstał w wyobraźni artysty, a następnie został odtworzony na obrazie.

Rynek z kościołem św. Elżbiety WEDUTA Joseph Langer, Rynek z kościołem św. Elżbiety

a fali o zachodzie słońca, MARINA Iwan K. Ajwazowski Statki n a fali o zachodzie słońca,

NOKTURN Aleksander Gierymski Opera paryska w nocy

Pejzaż realistyczny Antoni Gramatyka, Pejzaż wiejski

Pejzaż fantastyczny Eugeniusz Żak, Pejzaż z wędrowcem,

Malarstwo religijne Malarstwo religijne  to gatunek podejmujący szeroko pojętą tematykę religijną, poczynając od ilustracji scen z Starego i Nowego Testamentu, przez przedstawienie najważniejszych postaci biblijnych takich jak Matka Boska czy Chrystus ,aż po wizerunki świętych, czy aniołów. Malarstwo religijne  odnosi się również do przedstawienia życia Kościoła i takich wątków jak chrystianizacja Europy, życie liturgiczne, rok kościelny i jego święta, sakramenty, modlitwa i medytacja itp. W kontekście tego gatunku malarstwa bardzo ważna jest znajomość atrybutów charakterystycznych dla danej postaci.

Hans Hemling Sąd Ostateczny

Malarstwo historyczne Malarstwo historyczne  to malarstwo przedstawiające wydarzenia i postaci historyczne, nawiązujące do ważnych momentów w dziejach państw, narodów, cywilizacji, czy też wybitnych osobowości. Jest to rodzaj malarstwa, który rozwijał się szczególnie mocno od XVIII wieku. W kontekście polskiej sztuki XIX-wiecznej wyróżnia się niekiedy zjawisko historyzmu, którego czołowym przedstawicielem jest Jan Matejko.

wł. Zamek Królewski w Warszawie Jan Matejko, Rejtan. Upadek Polski wł. Zamek Królewski w Warszawie

Koronacja Marii Medycejskiej Peter Paul Rubens Koronacja Marii Medycejskiej

Batalistyka Batalistyka  –to odmiana malarstwa historycznego, której tematem są przedstawienia bitew, najazdów czy pochodów wojennych. W Polsce sceny wojenne stały się popularne od XVI wieku. Rozkwit malarstwa batalistycznego nastąpił w XIX wieku. Prekursorami tego gatunku w Polsce byli : Jan Matejko, Juliusz Kossak, Wojciech Kossak, Józef Brandt. Szczególne miejsce w malarstwie wojennym zajmowały panoramy, na przykład Panorama Racławicka.

Jan Matejko, "Bitwa pod Grunwaldem", wł. Muzeum Narodowego w Warszawie, 

Malarstwo rodzajowe Malarstwo rodzajowe  to malarstwo przedstawiające sceny z życia codziennego, obyczaje i obrzędy, a także pracę lub wypoczynek. Ten rodzaj malarstwa służy najczęściej „sportretowaniu” danej kultury czy grupy społecznej bez przemycania treści symbolicznych; zwykle cechuje go duży realizm i dbałość o detale, oddanie atmosfery miejsca lub ukazywanego wydarzenia; mimo pojawiania się tego typu przedstawień już w starożytności do rzeczywistego rozwoju malarstwa rodzajowego doszło dopiero od wieku XVI a jego największy rozwój przypada na wiek XVII

Pieter Bruegel Starszy Zabawy dziecięce

Jatte” Georges’a Seurata Niedzielne popołudnie na wyspie Grande

Martwa natura Martwa natura  to gatunek malarski, w którym na przedstawienie składają się artystycznie zakomponowane obiekty, najczęściej nieożywione tj. naczynia, owoce, przedmioty użytku codziennego. Kompozycje tego typu mogą mieć wymiar czysto estetyczny lub symboliczny, często stanowią także uzupełnienie większej sceny rodzajowej, historycznej, religijnej czy też portretowej.

Martwa natura z dzbankiem mleka i owocami Paul Cézanne

Martwa natura z kapustą i drewniakami Vincent van Gogh  Martwa natura z kapustą i drewniakami

wazon z dwunastoma słonecznikami Vincent van Gogh Martwa natura: wazon z dwunastoma słonecznikami

Animalistyka Animalistyka  to gatunek–gdzie obrazy przedstawiają zwierzęta, zarówno pasące się, odpoczywające jak i osaczone w trakcie polowania. Niektórzy artyści specjalizowali się w tego rodzaju malarstwie, np. George Stubbs angielski „malarz koni, lub też wprowadzali motywy animalistyczne do obrazów o tematyce krajobrazowej, rodzajowej czy batalistycznej, jak np. Józef Chełmoński;

George Stubbs Mambrino

Melchior de Hondecoeter, Ptaki w parku

malarstwo abstrakcyjne Malarstwo abstrakcyjne - nieprzedstawiające– to malarstwo, w którym nie występują figury ani przedmioty znane ze świata rzeczywistego a jedynie kształty abstrakcyjne. Dzieło jest budowane za pomocą formy i plamy barwnej, nie odnosi się do rzeczywistości w sposób bezpośredni. Ten rodzaj malarstwa rozwinął się w XX wieku, a jego prekursorem był Wassily Kandinski.

Akwarela abstrakcyjna Wassily Kandinsky Akwarela abstrakcyjna

Podział gatunków malarskich ze względu na temat: NOTATKA DO TEMATU: Pod tematem lekcji, napisz: Podział gatunków malarskich ze względu na temat: (wypisz tutaj wymienione w prezentacji gatunki malarstwa) Pod tymi informacjami przepisujemy ,,Schemat opisu obrazu” (kolejne slajdy) .

Jak napisać opis obrazu? Zanim zaczniesz opisywanie dzieła sztuki, musisz odpowiedzieć sobie na parę pytań:  Jaki jest jego temat?  W jakiej technice zostało wykonane?  Co wnoszą kształty, kolory, światło?  Jak można je ocenić?  Jakie uczucia wzbudza W opisie obrazu ważne jest także stosowanie odpowiedniego słownictwa. Wyobraź sobie, że przez telefon opowiadasz koledze o tym, co widzisz, a on próbuje to odwzorować – musi więc mieć podane odpowiednio dokładne informacje. Stosuj wyrazy oceniające, ukazujące Twój stosunek do dzieła na przykład: piękne zachwycające wywołujące uśmiech przygnębiające niedbałe perfekcyjne znakomicie dokładnie Tego nie przepisujemy

Schemat opisu obrazu WSTĘP we wstępie zapisujemy następujące informacje (jeśli są znane): -tytuł obrazu i jego autor ( można zamieścić krótką informację odnośnie artysty) -kiedy powstało dzieło -jaką techniką jest wykonane -gdzie obecnie znajduje się oryginał obrazu

ROZWINIĘCIE w tej części zamieszczamy następujące informacje: Jaka jest tematyka obrazu? ( czy wiąże się z tytułem?) Co przedstawia? (ogólnie) Co jest punktem centralnym? (opisz go) Co znajduje się na pierwszym planie? (na prawo i na lewo) Co znajduje się na drugim planie? (jeśli takowy jest) Co mogą symbolizować te elementy lub ich układ?(dodatkowo) Co przedstawia tło? Jakie barwy zastosował artysta?( kolorystyka obrazu) Jaki jest nastrój obrazu, jakie uczucia wzbudza? (np. pogodny, ponury, uroczysty) Jeżeli obraz przedstawia postacie- napisz jak wyglądają. Podczas opisywania kompozycji możesz zastosować zwroty typu: w punkcie centralnym widnieje, na pierwszym planie jest, na drugim planie widzimy, po lewej stronie...., po prawej stronie, u góry, na dole można zobaczyć/widać artysta umieścił/malarz przedstawił itp..

ZAKOŃCZENIE: w tej części zamieszamy następujące informacje: -jak oceniasz obraz? Jaki jest Twój stosunek do dzieła? -dlaczego Ci się podoba lub nie podoba? -czy taki rodzaj sztuki do Ciebie przemawia? Czy lubisz taki rodzaj sztuki? -czy odpowiadają Ci takie barwy, kontrasty. -czy chciałbyś mieć taki obraz w domu? (ewentualnie)

Zadanie pisemne: Wybierz jeden obraz ( może być z prezentacji, bądź wyszukaj inny) i opisz go według zaprezentowanego planu.

Link do zadań dla dzieci uczęszczających na zajęcia wyrównawcze: https://1drv.ms/b/s!Aj7rKYWFD2oPgV2_YGrYcFr1tRpM?e=tOhTmU