Radca prawny w obrocie zagranicznym - Niemcy Hilla § Konferencja Okręgowej Izby Radców Prawnych oraz Wydziału Prawa i Administracji UW Radca prawny – spojrzenie w przyszłość 11.03.2011 r. Radca prawny w obrocie zagranicznym - Niemcy Joachim Hilla Rechtsanwalt i radca prawny Frankfurt am Main – Warszawa www.hilla.eu

Joachim Hilla Hilla § radca prawny i Rechtsanwalt studia prawnicze w Katowicach, Warszawie i Heidelbergu 1990 wpis na listę adwokatów we Frankfurcie nad Menem do roku 1998 wspólnik w jednej z wiodących niemieckich kancelarii adwokackich, potem własne biura w Warszawie i we Frankfurcie nad Menem były pracownik naukowy Uniwersytetów w Katowicach i Passau, publikacje w zakresie prawa polskiego i niemieckiego arbiter Sądów Arbitrażowych: przy Krajowej Izbie Gospodarczej, przy Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej oraz członek Deutsche Institution für Schiedsgerichtsbarkeit.

Radca prawny w obrocie zagranicznym - Niemcy Hilla § Radca prawny w obrocie zagranicznym - Niemcy I Warunki wpisu na listy izby adwokackiej a) adwokatów b) adwokatów europejskich c) innych prawników (WTO lub wzajemność) II Niektóre warunki wykonywania zawodu liczba wykonujących zawód specjalizacje angielski językiem postępowania cywilnego? III Najważniejsze na koniec

I Warunki wpisu Hilla § a) lista adwokatów Bundesrechtsanwaltsordnung (BRAO) v. 1.08.1959 idF v. 22.12.2010 (BGBl. I S. 565) Związkowa ordynacja adwokacka § 4 Zugang zum Beruf des Rechtsanwalts Zur Rechtsanwaltschaft kann nur zugelassen werden, wer die Befähigung zum Richteramt nach dem Deutschen Richtergesetz erlangt hat oder die Eingliederungsvoraussetzungen nach dem Gesetz über die Tätigkeit europäischer Rechtsanwälte in Deutschland vom 9. 3. 2000 (BGBl I S. 182) erfüllt oder die Eignungsprüfung nach diesem Gesetz bestanden hat. § 4 Dostęp do zawodu adwokata Do adwokatury może zostać dopuszczony jedynie ten, kto uzyskał uprawnienie do wykonywania zawodu sędziego zgodnie z niemiecką ustawą o zawodzie sędziego albo ten, kto spełnia warunki integracji zgodnie z ustawą o działalności adwokatów europejskich w Niemczech z 9 marca 2000 r., albo ten, kto zdał egzamin kwalifikacyjny na podstawie tej ustawy.

§ 5 Befähigung zum Richteramt Hilla § I Warunki wpisu Deutsches Richtergesetz (DRiG) v. 1. 04. 1972 idF v. 5.02.2009 (BGBl. I S. 713) Niemiecka ustawa o zawodzie sędziego § 5 Befähigung zum Richteramt (1) Die Befähigung zum Richteramt erwirbt, wer ein rechtswissenschaftliches Studium an einer Universität mit der 1. Prüfung und einen anschließenden Vorbereitungsdienst mit der 2. Staatsprüfung abschließt; die 1. Prüfung besteht aus einer universitären Schwerpunktbereichsprüfung und einer staatlichen Pflichtfachprüfung. § 5 Uprawnienie do wykonywania zawodu sędziego (1) Uprawnienie do wykonywania zawodu sędziego uzyskuje, kto ukończył uniwersyteckie studia prawnicze zdając pierwszy egzamin oraz następnie ukończył praktykę przygotowawczą zdając drugi egzamin państwowy; pierwszy egzamin składa się z egzaminu uniwersyteckiego w zakresie przedmiotów specjalizacyjnych oraz państwowego egzaminu z przedmiotów obowiązkowych.

I Warunki wpisu Hilla § § 5a Studium Deutsches Richtergesetz (DRiG) v. 1. 04. 1972 idF v. 5.02.2009 (BGBl. I S. 713) Niemiecka ustawa o zawodzie sędziego § 5a Studium (1) 1 Die Studienzeit beträgt 4 Jahre; diese Zeit kann unterschritten werden, sofern die jeweils für die Zulassung zur universitären Schwerpunktbereichsprüfung und zur staatlichen Pflichtfachprüfung erforderlichen Leistungen nachgewiesen sind. (…) § 5a Studia (1) 1 Czas studiów wynosi cztery lata; okres ten może zostać skrócony, jeżeli zostanie każdorazowo wykazane spełnienie warunków dopuszczenia do egzaminu uniwersyteckiego w zakresie przedmiotów specjalizacyjnych oraz do państwowego egzaminu z przedmiotów obowiązkowych. (…)

I Warunki wpisu Hilla § b) lista adwokatów europejskich Gesetz über Tätigkeit europäischer Rechtsanwälte in Deutschland (EuRAG) v. 9.03. 2000 inF v. 30.07.2009 (I S. 182, 1349) Ustawa o działalności adwokatów europejskich w Niemczech § 2 Niederlassung (1) Wer als europäischer Rechtsanwalt auf Antrag in die für den Ort seiner Niederlassung zuständige Rechtsanwaltskammer aufgenommen wurde, ist berechtigt, in Deutschland unter der Berufsbezeichnung des Herkunftsstaates die Tätigkeit eines Rechtsanwalts gemäß §§ 1 bis 3 der Bundesrechtsanwaltsordnung auszuüben (niedergelassener europäischer Rechtsanwalt). § 2 Prowadzenie działalności (1) Kto jako europejski adwokat został przyjęty do izby adwokackiej właściwej ze względu na miejsce prowadzenia działalności, jest uprawniony używając tytuł zawodowy kraju pochodzenia wykonywać w Niemczech czynności adwokata zgodnie z §§ 1 do 3 BRAO (prawnik europejski prowadzący stałą praktykę)

I Warunki wpisu Hilla § Anlage zu § 1 Rechtsanwaltsberufe in Mitgliedstaaten der Europäischen Union, anderen Vertragsstaaten des Abkommens über den Europäischen Wirtschaftsraum und der Schweiz (…) - in Polen: Adwokat/Radca prawny - in Slowenien: Odvetnik/Odvetnica - in der Slowakei: Advokat/Komercny pravnik Załącznik do § 1 Zawody prawnicze w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w innych państwach członkowskich porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym i w Szwajcarii - Polska: adwokat/radca prawny - Słowenia: Odvetnik/Odvetnica - Słowacja: Advokat/Komercny pravnik

I Warunki wpisu Hilla § c) lista innych prawników (WTO lub wzajemność) Bundesrechtsanwaltsordnung (BRAO) v. 1.08.1959 idF v. 22.12.2010 (BGBl. I S. 565) Związkowa ordynacja adwokacka § 206 Niederlassung (1) 1 Ein Angehöriger eines Mitgliedstaates der Welthandelsorganisation, der einen Beruf ausübt, der in der Ausbildung und den Befugnissen dem Beruf des Rechtsanwalts nach diesem Gesetz entspricht, ist berechtigt, sich unter der Berufsbezeichnung des Herkunftsstaates zur Rechtsbesorgung auf den Gebieten des Rechts des Herkunftsstaates und des Völkerrechts in Deutschland niederzulassen, wenn er auf Antrag in die für den Ort seiner Niederlassung zuständige Rechtsanwaltskammer aufgenommen ist. 2 Das Bundesministerium der Justiz wird ermächtigt, durch Rechtsverordnung ohne Zustimmung des Bundesrates die Berufe zu bestimmen, die in der Ausbildung und den Befugnissen dem Beruf des Rechtsanwalts nach diesem Gesetz entsprechen. § 206 Prowadzenie działalności (1) 1 Członek państwa członkowskiego Światowej Organizacji Handlu (WTO), który wykonuje zawód, jaki wykształceniem i uprawnieniami odpowiada zawodowi adwokata według niniejszej ustawy, jest uprawniony przy użyciu tytułu zawodowego państwa pochodzenia do świadczenia pomocy prawnej w Niemczech w zakresie prawa państwa pochodzenia i prawa międzynarodowego, jeżeli zostanie przyjęty na wniosek do właściwej ze względu na miejsce siedziby izby adwokackiej. 2 Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości jest upoważnione w rozporządzeniu wydanym bez uzgodnienia z Radą Federalną określić zawody, jakie wykształceniem i uprawnieniami odpowiadają zawodowi adwokata według niniejszej ustawy.

I Warunki wpisu Hilla § § 206 c.d. (2) 1 Für die Angehörigen anderer Staaten, die einen in der Ausbildung und den Befugnissen dem Beruf des Rechtsanwalts nach diesem Gesetz entsprechenden Beruf ausüben, gilt Absatz 1 mit der Maßgabe, dass die Befugnis zur Rechtsbesorgung auf das Recht des Herkunftsstaates beschränkt ist, entsprechend, wenn die Gegenseitigkeit mit dem Herkunftsstaat verbürgt ist. 2 Das Bundesministerium der Justiz wird ermächtigt, durch Rechtsverordnung ohne Zustimmung des Bundesrates die Staaten, für deren Angehörige dies gilt, und die Berufe zu bestimmen. (2) 1 Dla członków innych państw, którzy wykonują zawód odpowiadający wykształceniem i uprawnieniami zawodowi adwokata na podstawie niniejszej ustawy, obowiązuje ustęp 1 z zastrzeżeniem, że uprawnienie do świadczenia pomocy prawnej jest ograniczone do prawa państwa pochodzenia, odpowiednio, jeżeli jest zagwarantowana wzajemność państwa pochodzenia. 2 Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości jest upoważnione w rozporządzeniu wydanym bez uzgodnienia z Radą Federalną określić państwa, których członków to obowiązuje oraz określić zawody.

II Niektóre warunki wykonywania zawodu Hilla § II Niektóre warunki wykonywania zawodu a) liczba wykonujących zawód Na dzień 1 stycznia 2010 r. w Niemczech było 153 251 adwokatów, w tym 565 prawników zagranicznych. Wśród prawników zagranicznych było: 351 prawników zagranicznych wpisanych na podstawie postanowień ustawy o działalności adwokatów europejskich w Niemczech (EuRAG); wśród nich 16 prawników z Polski 213 prawników zagranicznych z innych państw, wpisanych na podstawie §206 BRAO źródło: statystyki ze strony Bundesrechtsanwaltskammer (www.brak.de) http://www.brak.de/seiten/pdf/Statistiken/2010/MGgross2010.pdf http://www.brak.de/seiten/pdf/Statistiken/2010/206BRAO2010.pdf http://www.brak.de/seiten/pdf/Statistiken/2010/EuRAG2010.pdf

II Niektóre warunki wykonywania zawodu Hilla § II Niektóre warunki wykonywania zawodu Liczba wykonujących zawód w Niemczech adwokatów europejskich i prawników WTO w porównaniu do lat ubiegłych Źródło: statystyki ze strony Bundesrechtsanwaltskammer (www.brak.de)

II Niektóre warunki wykonywania zawodu Hilla § II Niektóre warunki wykonywania zawodu b) specjalizacje Fachanwaltschaften: Fachanwalt für Arbeitsrecht (prawo pracy) 8 368 Fachanwalt für Familienrecht (prawo rodzinne) 8 098 Fachanwalt für Steuerrecht (prawo podatkowe) 4 463 Fachanwalt für Verkehrsrecht (prawo ruchu drogowego) 2 420 Fachanwalt für Strafrecht (prawo karne) 2 414 Fachanwalt für Miet- und Wohnungseigentumsrecht (prawo najmu i własności mieszkań) 2181 Fachanwalt für Bau- und Architektenrecht (prawo budowlane i architektoniczne) 2013 Fachanwalt für Verwaltungsrecht (prawo administracyjne) 1372 Fachanwalt für Sozialrecht (prawo socjalne) 1252 Fachanwalt für Insolvenzrecht (prawo upadłościowe) 1147

II Niektóre warunki wykonywania zawodu Hilla § II Niektóre warunki wykonywania zawodu Fachanwalt für Erbrecht (prawo spadkowe) 1076 Fachanwalt für Medizinrecht (prawo medyczne) 916 Fachanwalt für Versicherungsrecht (prawo ubezpieczeń) 883 Fachanwalt für Handels- und Gesellschaftsrecht (prawo handlowe i spółek)734 Fachanwalt für Gewerblicher Rechtsschutz (prawo własności przemysłowej) 543 Fachanwalt für Bank- und Kapitalmarktrecht (prawo bankowe i rynków kapitałowych) 372 Fachanwalt für Informationstechnologierecht (prawo informatyczne) 190 Fachanwalt für Transport- und Speditionsrecht (prawo transportowe i spedycyjne) 134 Fachanwalt für Urheber- und Medienrecht (prawo autorskie i mediów) 121 Fachanwalt für Agrarrecht (prawo rolne) 48 - na dzień 1. 01.2010 r. 38 745 Fachanwälte na łączną liczbę 153 251 adwokatów (źródło www.brak.de)

II Niektóre warunki wykonywania zawodu Hilla § II Niektóre warunki wykonywania zawodu c) angielski językiem postępowania cywilnego? Gerichtsverfassungsgesetz (GVG) v. 9.05.1975 idF v. 22.12.2010 (BGBl. I S. 1077) Ustawa o ustroju sądów powszechnych § 184 1 Die Gerichtssprache ist deutsch. 1 Językiem postępowania sądowego jest język niemiecki.

III Najważniejsze na koniec Hilla § III Najważniejsze na koniec Niemiecki model kształcenia prawników jako towar eksportowy? Rozwiązywanie kazusów Kto, od kogo, czego i na jakiej podstawie żąda Technika sprawozdawcza

Joachim Hilla Życzę dalszych sukcesów w studiach. Materiał na www.hilla.eu Joachim Hilla RA i r.p. Schillerstraße 20 Al. Jerozolimskie 101/12 60313 Frankfurt am Main 02-011 Warszawa Tel.: +49 69 91 33 01 0 Tel.: +48 22 745 01 90 Fax: +49 69 91 33 01 19 Fax: +48 22 745 01 91