PROJEKT OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ W DORZECZU ODRY I WISŁY PAŃSTWOWE GOSPODARSTWO WODNE WODY POLSKIE REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W SZCZECINIE PROJEKT OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ W DORZECZU ODRY I WISŁY 1.B.2 Prace modernizacyjne na Odrze granicznej KONKLUZJE Z Raportu OOŚ

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle obszarów chronionych Planowane do realizacji zamierzenie inwestycyjne zlokalizowane będzie przestrzennie w korycie Odry i w prawostronnej części jej doliny. Z racji znaczących odległości przedsięwzięcie podzielono na cztery odcinki, o odmiennej korelacji z formami obszarowej ochrony przyrody: Odcinek I, w kilometrażu rzeki 581,0 – 586,2. Odcinek II, w kilometrażu rzeki 600,4 – 618,1. Odcinek III, w kilometrażu rzeki 645,5 – 663,5. Odcinek IV, w kilometrażu rzeki 668,0 – 683,5.   Przebudowa zabudowy hydrotechnicznej Odry w odcinku I, zlokalizowanym w sąsiedztwie Słubic, pozostaje w przestrzennych relacjach z trzema formami konserwatorskiej ochrony przyrody: Rezerwatem przyrody Łęgi koło Słubic. obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty (OZW) Łęgi Słubickie PLH080013. obszarem Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) Dolina Środkowej Odry PLB080004. 2

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle obszarów chronionych Planowane do realizacji zamierzenie inwestycyjne zlokalizowane będzie przestrzennie w korycie Odry i w prawostronnej części jej doliny. Z racji znaczących odległości przedsięwzięcie podzielono na cztery odcinki, o odmiennej korelacji z formami obszarowej ochrony przyrody: Odcinek I, w kilometrażu rzeki 581,0 – 586,2. Odcinek II, w kilometrażu rzeki 600,4 – 618,1. Odcinek III, w kilometrażu rzeki 645,5 – 663,5. Odcinek IV, w kilometrażu rzeki 668,0 – 683,5.   Przebudowa zabudowy hydrotechnicznej Odry w odcinku II, zlokalizowanym pomiędzy Górzycą i Kostrzynem, pozostaje w przestrzennych relacjach z trzema formami konserwatorskiej ochrony przyrody: Obszarem Natura 2000 Ujście Warty PLC080001 (obszar obejmuje ostoję ptasią oraz siedliskową w tych samych granicach). Otulina Parku Narodowego Ujście Warty i pokrywającym się z nim Parkiem Krajobrazowym Ujście Warty. 3

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle obszarów chronionych Planowane do realizacji zamierzenie inwestycyjne zlokalizowane będzie przestrzennie w korycie Odry i w prawostronnej części jej doliny. Z racji znaczących odległości przedsięwzięcie podzielono na cztery odcinki, o odmiennej korelacji z formami obszarowej ochrony przyrody: Odcinek I, w kilometrażu rzeki 581,0 – 586,2. Odcinek II, w kilometrażu rzeki 600,4 – 618,1. Odcinek III, w kilometrażu rzeki 645,5 – 663,5. Odcinek IV, w kilometrażu rzeki 668,0 – 683,5.   Przebudowa zabudowy hydrotechnicznej Odry w odcinkach III i IV, jest w tożsamych przestrzennych relacjach z trzema formami konserwatorskiej ochrony przyrody: Cedyńskim Parkiem Krajobrazowym. Obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty (OZW) Dolna Odra PLH320037. Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków Dolina Dolnej Odry PLB320003. 4

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle korytarzy ekologicznych Odcinek 1 km 580,0 – 585,7 rejon m. Słubice. Jest to odcinek przebiegający przez tereny zurbanizowane miast Słubice (po stronie Polskiej) i Frankfurt nad Odrą (po stronie niemieckiej). Ten fragment doliny Odry jest położony w korytarzu „Dolina środkowej Odry” GKZ-19. Wymienione korytarze cechują się dość wysoką lesistością – powyżej 50 %. Spośród gatunków wskaźnikowych dla wyznaczania korytarzy ekologicznych na analizowanym odcinku Odry zidentyfikowano ślady obecność wilka – w rejonie mostu kolejowego powyżej Słubic. Na analizowanym terenie występują jeszcze dwa gatunki ssaków, których dyspersja odbywa się wzdłuż koryta rzeki – wydra europejska i bóbr europejski, przy czym każdy z tych gatunków odmiennie wykorzystuje środowisko na pograniczu wody i lądu. Bóbr aktywnie kształtuje warunki siedliskowe tworząc tamy i żeremia, wydra zaś szuka schronień wykorzystując naturalne uwarunkowania, a więc brzegi porośnięte drzewami. Oba gatunki spotykane są nad Odrą na wszystkich badanych odcinkach, przy czym bóbr głównie na zawalu, wokół starorzeczy i innych zbiorników wodnych. 5

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle korytarzy ekologicznych Odcinek 2 km 600,5 – 618,0 rejon m. Górzyca – Kostrzyn nad Odrą. Fragment od km 600,5 do km 607 na wysokości miejscowości Górzyca jest położony w korytarzu „Dolina środkowej Odry” GKZ-19 , zaś odcinek od km 607 do km 618 w korytarzu „Bagna Ujścia Warty” GKPn-22. Wymienione korytarze cechują się dość wysoką lesistością – powyżej 50 %. Spośród gatunków wskaźnikowych dla wyznaczania korytarzy ekologicznych na analizowanym odcinku Odry zidentyfikowano ślady obecność wilka – w rejonie mostu kolejowego powyżej Słubic. Na analizowanym terenie występują jeszcze dwa gatunki ssaków, których dyspersja odbywa się wzdłuż koryta rzeki – wydra europejska i bóbr europejski, przy czym każdy z tych gatunków odmiennie wykorzystuje środowisko na pograniczu wody i lądu. Bóbr aktywnie kształtuje warunki siedliskowe tworząc tamy i żeremia, wydra zaś szuka schronień wykorzystując naturalne uwarunkowania, a więc brzegi porośnięte drzewami. Oba gatunki spotykane są nad Odrą na wszystkich badanych odcinkach, przy czym bóbr głównie na zawalu, wokół starorzeczy i innych zbiorników wodnych. 6

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle korytarzy ekologicznych Odcinek 4 km 645,5 – 654,0 rejon m. Gozdowice – Siekierki; Odcinek 5 km 654,0 – 663,0 rejon m. Stara Rudnica – Osinów Dolny; Odcinek 7 km 668,0 – 683,0 rejon m. Cedynia – Piasek są położone w obrębie korytarza „Lasy Nadodrzańskie” GKPn-28A. Wymienione korytarze cechują się dość wysoką lesistością – powyżej 50 %. Spośród gatunków wskaźnikowych dla wyznaczania korytarzy ekologicznych na analizowanym odcinku Odry zidentyfikowano ślady obecność wilka – w rejonie mostu kolejowego powyżej Słubic. Na analizowanym terenie występują jeszcze dwa gatunki ssaków, których dyspersja odbywa się wzdłuż koryta rzeki – wydra europejska i bóbr europejski, przy czym każdy z tych gatunków odmiennie wykorzystuje środowisko na pograniczu wody i lądu. Bóbr aktywnie kształtuje warunki siedliskowe tworząc tamy i żeremia, wydra zaś szuka schronień wykorzystując naturalne uwarunkowania, a więc brzegi porośnięte drzewami. Oba gatunki spotykane są nad Odrą na wszystkich badanych odcinkach, przy czym bóbr głównie na zawalu, wokół starorzeczy i innych zbiorników wodnych. 7

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle korytarzy ekologicznych - oddziaływanie Oddziaływanie na korytarze ekologiczne – faza realizacji Realizacja planowanych działań może utrudniać penetrację przez zwierzęta brzegów Odry w okresie prowadzenia prac budowlanych. Hałas i obecność ludzi oraz maszyn budowlanych będzie działała odstraszająco. Będzie to jednak oddziaływanie krótkookresowe, a po zakończeniu prac na danym odcinku można się spodziewać rekolonizacji tych terenów. W obrębie korytarza „Doliny środkowej Odry”, na analizowanym odcinku Odry, zidentyfikowano ślady obecności jednego spośród gatunków wskaźnikowych dla wyznaczania korytarzy ekologicznych. Odchody wilka odnalezione zostały w rejonie mostu kolejowego powyżej Słubic, a więc w miejscu, gdzie korytarz „Doliny środkowej Odry” przylega do „Puszczy Lubuskiej” będącej rozległym korytarzem o bardzo wysokiej lesistości. Prowadzenie prac budowlanych tylko w porze dnia, na początkowym półtora kilometrowym odcinku poniżej mostu kolejowego, powinno zminimalizować negatywny wpływ na funkcjonalność korytarza w tym miejscu, szczególnie w kontekście pojawiania się w tym rejonie wilków. W przypadku korytarza „Bagna Ujścia Warty” inwestycja będzie realizowana w skrajnej zachodniej części korytarza, który rozciąga się równoleżnikowo wzdłuż doliny Warty, obejmując rozległe obszary łąk zalewowych – słabo dostępnych dla ludzi, a tym samym atrakcyjnych dla zwierząt . Korytarz „Lasy Nadodrzańskie” oprócz koryta Odry, wzdłuż którego planowana jest modernizacja zabudowy przeciwpowodziowej, i strefy międzywala obejmuje rozległe tereny lasów nadodrzańskich należących do Cedyńskiego Parku Krajobrazowego oraz rozległe tereny łąk w obrębie polderu na zachód od Cedyni. Realizacja planowanych działań nie będzie wymagała wycinki drzew na znacznych powierzchniach, a więc nie wpłynie na spadek lesistości w obrębie korytarzy. Mimo iż etap budowy będzie źródłem takich uciążliwości jak hałas i będzie się wiązał z obecnością robotników oraz maszyn budowlanych w terenie, który w normalnych warunkach jest słabo penetrowany przez ludzi, to można się spodziewać, że zakłócenia te dotyczyć będą głównie strefy brzegowej i nie zakłócą funkcjonowania całej szerokości korytarzy. Wymienione korytarze cechują się dość wysoką lesistością – powyżej 50 %. Spośród gatunków wskaźnikowych dla wyznaczania korytarzy ekologicznych na analizowanym odcinku Odry zidentyfikowano ślady obecność wilka – w rejonie mostu kolejowego powyżej Słubic. Na analizowanym terenie występują jeszcze dwa gatunki ssaków, których dyspersja odbywa się wzdłuż koryta rzeki – wydra europejska i bóbr europejski, przy czym każdy z tych gatunków odmiennie wykorzystuje środowisko na pograniczu wody i lądu. Bóbr aktywnie kształtuje warunki siedliskowe tworząc tamy i żeremia, wydra zaś szuka schronień wykorzystując naturalne uwarunkowania, a więc brzegi porośnięte drzewami. Oba gatunki spotykane są nad Odrą na wszystkich badanych odcinkach, przy czym bóbr głównie na zawalu, wokół starorzeczy i innych zbiorników wodnych. 8

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Lokalizacja Projektu na tle korytarzy ekologicznych - oddziaływanie Oddziaływanie na korytarze ekologiczne – faza eksploatacji Planowane działania nie należą do inwestycji stanowiących klasyczne bariery dla prawidłowego funkcjonowania korytarzy ekologicznych, jakimi są na przykład drogi (szczególnie autostrady i drogi ekspresowe) oraz linie kolejowe. Wykonanie modernizacji istniejących ostróg, budowa kilkunastu nowych ostróg oraz opasek brzegowych i tam podłużnych nie spowoduje istotnych zmian w zagospodarowaniu obszarów tworzących korytarze ekologiczne. Planowane obiekty nie będą stanowiły poważnych barier rozcinających korytarze ekologiczne i zaburzających ich ciągłość. Modernizowane obiekty nie będą stanowiły bezpośredniego źródła emisji hałasu lub światła, które mogłyby upośledzać funkcjonalność korytarza. W sposób pośredni inwestycja jako całość przyczyni się do poprawy warunków żeglugowych na Odrze granicznej i do wzrostu natężenia żeglugi, co może być źródłem hałasu. Nie będzie to jednak wpływ istotny, szczególnie biorąc pod uwagę, że Odrą już teraz odbywa się żegluga oraz fakt, że ruch barek ma miejsce głównie w porze dnia, zaś w porze nocy, gdy aktywna jest większość zwierząt, jest minimalny. W przypadku takich gatunków jak wydra europejska i bóbr europejski nie przewiduje się istotnego wpływu na funkcjonalność korytarza wzdłuż koryta Odry. Jeśli chodzi o bobra, to wykorzystuje on głównie siedliska na zawalu, gdyż zmienność stanów wody w Odrze i szybki nurt sprawiają, że brzegi koryta Odry nie są atrakcyjnym środowiskiem dla tego gatunku. Obserwowany był głównie wokół zbiorników wodnych na zawalu. Ponadto gatunek ten w Polsce znajduje się w ekspansji, aktywnie zajmując siedliska nawet w pobliżu siedzib ludzkich, jeśli nie jest niepokojony. Sytuacja wydry jako gatunku jest w Polsce dobra, na co wskazuje jej znaczna liczebność w sieci głównych rzek i ich dorzeczy oraz pokrycie występowaniem prawie całej Polski. Gatunek wykazuje zdolności adaptacyjne, zajmując również środowiska suboptymalne (zanieczyszczone cieki, systemy melioracyjne położone z dala od rzek i strumieni itp.), co stwarza szansę na powrót wydry do miejsc częściowo zmienionych w okresie kilku lat po zakończeniu prac budowlanych. Na etapie funkcjonowania przedsięwzięcia nie będzie ono stanowiło zagrożenia dla funkcjonalności korytarzy ekologicznych wyznaczonych wzdłuż Odry. Wymienione korytarze cechują się dość wysoką lesistością – powyżej 50 %. Spośród gatunków wskaźnikowych dla wyznaczania korytarzy ekologicznych na analizowanym odcinku Odry zidentyfikowano ślady obecność wilka – w rejonie mostu kolejowego powyżej Słubic. Na analizowanym terenie występują jeszcze dwa gatunki ssaków, których dyspersja odbywa się wzdłuż koryta rzeki – wydra europejska i bóbr europejski, przy czym każdy z tych gatunków odmiennie wykorzystuje środowisko na pograniczu wody i lądu. Bóbr aktywnie kształtuje warunki siedliskowe tworząc tamy i żeremia, wydra zaś szuka schronień wykorzystując naturalne uwarunkowania, a więc brzegi porośnięte drzewami. Oba gatunki spotykane są nad Odrą na wszystkich badanych odcinkach, przy czym bóbr głównie na zawalu, wokół starorzeczy i innych zbiorników wodnych. 9

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Alternatywne rozwiązania - | wariant najkorzystniejszy dla środowiska Przeanalizowano alternatywne rozwiązania alternatywne w zakresie: określenia parametrów przebudowy i modernizacji zabudowy regulacyjnej porównania sposobów prowadzenia akacji lodołamania alternatywnych konstrukcji zabudowy regulacyjnej alternatywnej technologii prowadzenia prac budowalnych Uwarunkowania technologiczne planowanych do realizacji prac praktycznie wykluczają możliwość przedstawienia racjonalnego wariantu alternatywnego, dla którego można wykazać, iż nie jest znacząco bardziej negatywny środowiskowo. 10

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Oddziaływanie transgraniczne W bezpośredniej bliskości obszaru inwestycji, po stronie niemieckiej leżą trzy obszary Natura 2000: Mittlere Oderniederung DE3453422 Unteres Odertal DE2951302 Unteres Odertal DE2951401 Wskazanie dwóch obszarów o nazwie Unteres Odertal wynika z faktu, że jeden z nich jest ustanowiony dla ochrony siedlisk (DE2951302), natomiast drugi – ptaków (DE2951401). Na odcinku o długości około 160 kilometrów, pomiędzy ujściem Nysy Łużyckiej (km 542,4) przy m. Ratzdorf a rozgałęzieniem z Odrą Zachodnią przy m. Widuchowa (km 704,1), Odra stanowi granicę pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec. Planowane w ramach przedmiotowego przedsięwzięcia zadania inwestycyjne realizowane będą w wyznaczonych odcinkach zlokalizowanych od km 581 do km 683, w bezpośrednim sąsiedztwie granicy państwowej. Obszarami potencjalnie narażonymi na emisję hałasu i zanieczyszczeń do powietrza po stronie niemieckiej są miejscowości: miasto Frankfurt nad Odrą oraz wsie: Hohensaaten, Hohenwutzen, Rudnitzer Ausbau, Güstebieser Loose, Bleyen oraz Küstrin Kietz. 11

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Oddziaływanie transgraniczne W bezpośredniej bliskości obszaru inwestycji, po stronie niemieckiej leżą trzy obszary Natura 2000: Mittlere Oderniederung DE3453422 Unteres Odertal DE2951302 Unteres Odertal DE2951401 Wskazanie dwóch obszarów o nazwie Unteres Odertal wynika z faktu, że jeden z nich jest ustanowiony dla ochrony siedlisk (DE2951302), natomiast drugi – ptaków (DE2951401). 12

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Oddziaływanie transgraniczne Lokalizacja Parku Narodowego Dolnej Odry (Nationalpark Unteres Odertal) na tle obszarów Natura 2000 Unteres Odertal Park narodowy tworzy jednolity obszar przyrodniczy z polską stroną Doliny Dolnej Odry. Graniczy on z Parkiem Krajobrazowym Dolina Dolnej Odry oraz z Cedyńskim Parkiem Krajobrazowym. Polska i niemiecka administracja obszarów chronionych utrzymują ścisłą współpracę, m.in. w zakresie transgranicznego zagospodarowania doliny Odry. 13

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Oddziaływanie transgraniczne OCENA POTENCJALNEGO TRANSGRANICZNEGO WPŁYWU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ELEMENTY JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Ocena wpływu Przedsięwzięcia na elementy jakości wód obejmowała: identyfikację czynników negatywnych oddziaływań na elementy jakości wód: biologiczne, hydromorfologiczne i fizykochemiczne, ocenę istotności oraz prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań negatywnych, ich zasięgu, trwałości, czasu oddziaływania, intensywności. minimalizacje oddziaływań negatywnych do poziomu akceptowalnego Do głównych czynników oddziaływania inwestycji na elementy jakości wód, mogące mieć znaczenie transgraniczne, należą: Oddziaływania występujące w okresie budowy (etap realizacji), tj. wzrost stężenia zawiesiny w wodach w miejscach i otoczeniu przebudowywanych ostróg i bagrowań towarzyszących skutkujące pogorszeniem warunków występowania fauny wodnej (dot. przede wszystkim ichtiofauny i makrobezkręgowców), Oddziaływania występujące w okresie budowy, utrzymujące się na etapie eksploatacji: koncentracja nurtu w centralnej części koryta, zmiana warunków przepływu wód w korycie i w strefie przebudowywanych ostróg (zmiana kierunków i prędkości przepływu wody w polach międzyostrogowych) Oddziaływania występujące po zakończeniu prac budowlanych (etap eksploatacji): Odcinkowa zmiana przebiegu procesów korytowych (erozji i akumulacji), Zmiana warunków sedymentacyjnych osadów zarówno (korytowych, jak i fracji pozakorytowej). 14

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Oddziaływanie transgraniczne - wnioski oddziaływania będą miały krótkotrwałe i lokalne oddziaływanie na jakość wód bezpośrednio przy prawym brzegu rzeki Odry. Należy zaznaczyć, że w przypadku wykonywania prac równolegle na obu brzegach rzeki Odry, oddziaływania te mogłyby się kumulować. Jednak w przypadku wykonania zaplanowanych prac po obu stronach rzeki w różnych terminach, wpływ dotyczący utraty siedlisk związanych z płyciznami, czy roślinnością wodną, byłby minimalizowany, ponieważ gatunki fauny występujące w obrębie pól międzyostrogowych, na czas budowy znajdą schronienie po drugiej stronie rzeki; wpływ na warunki morfologiczne koryta rzeki Odry w ujęciu transgranicznym widoczne będą po zakończeniu całości prac modernizacyjnych wykonanych zarówno przez stronę niemiecką, jak i polską, które będą widoczne poprzez koncentrację przepływu, zwężenie koryta, odsunięcie erozji od brzegów do środka koryta, wzmożony proces erozji dna w rejonach głowic oraz w nurcie rzeki, zwiększenie głębokości w środkowej części koryta. wykonanie prac modernizacyjnych na prawym brzegu rzeki Odry nie będzie wiązało się z jakimkolwiek bezpośrednim wpływem (mechanicznym niszczeniem) na makrobezkręgowce bytujące wzdłuż lewego brzegu rzeki. Ewentualny, choć stosunkowo niewielki, jak również krótkotrwały, bo ograniczony do czasu wykonywania prac inwestycyjnych, może być widoczny poprzez pogorszenie warunków bytowania makrobezkręgowców związane z dopływem znacznych ilości zawiesiny do wód. Jednakże w związku z przedmiotowym Zadaniem, mając na uwadze zakres prac zaplanowanych po stronie polskiej, nie należy spodziewać się, aby doszło do znaczącego wzrostu ilości zawiesiny po stronie niemieckiej, aby prowadziło do zasypywania dna po stronie niemieckiej przez sedymentującą zawiesinę, a tym samym do wzrostu śmiertelności małży. analogicznie do powyższego, dopływ zawiesiny na etapie wykonywania prac będzie miał wpływ na warunki bytowe ichtiofauny poprzez zmianę fizykochemii wód i przepływu na etapie realizacji przedsięwzięcia. Jednak, aby znacząco ograniczyć ww. odziaływanie, prace nie będą realizowane w okresie tarła ryb, kiedy wrażliwość ichtiofauny na dopływ zawiesiny jest największa. Założono również możliwość okresowego wstrzymania prac przy stwierdzeniu znaczącego zwiększenia stężenia zawiesiny w Odrze. oddziaływania na elementy fizykochemiczne wystąpią przede wszystkim na etapie budowy, będą miały charakter czasowy. Związane będą z pogorszeniem warunków fizycznych w wyniku dostawy drobnych frakcji w wyniku redepozycji osadów dennych i ponownym włączeniu do transportu drobnych frakcji (zawiesin) podczas prac ziemnych i powstawaniem odcieków z osadów wydobytych z dna podczas prowadzenia ewentualnych bagrowań towarzyszących i transportu barkami. podczas realizacji przedsięwzięcia głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń będą prace budowlane prowadzone w obrębie koryta. Emisje zanieczyszczeń do powietrza, zarówno gazowych, jak i pyłowych, związane będą ze spalaniem paliw w silnikach pojazdów, sprzętów i jednostek pływających wykorzystywanych do prac modernizacyjnych. Należy jednak zaznaczyć, że prawdopodobieństwo oddziaływania transgranicznego w tym zakresie jest małe. Nie będą to poziomy zanieczyszczeń mogące w znaczący sposób pogorszyć stan powietrza poza granicami państwa. Ponadto prace te będą miały charakter stosunkowo krótkotrwały i ustaną po zakończeniu realizacji zadania. 15

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Oddziaływanie transgraniczne - wnioski planowane przedsięwzięcie, przebudowana zabudowa regulacyjna Odry sama w sobie nie będzie źródłem emisji hałasu. Natomiast osiągniecie celu głębokościowego dla lodołamaczy, w wyniku funkcjonowania przebudowanej zabudowy regulacyjnej, poprawi warunki żeglugi na Odrze i potencjalnie przyczyni się do zwiększenia nasilenia ruchu barek. Analizę oddziaływania akustycznego na otaczające środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości powstania zagrożenia klimatu akustycznego przeprowadzono w stosunku do otaczających terenów wymagających prawnej ochrony, tj. w rejonie zabudowań wymagających ochrony akustycznej, w odległości do 50 m od brzegu rzeki Odry, tj. w rejonie miejscowości: Zatoń Dolna – województwo zachodniopomorskie, powiat gryfiński, gmina Chojna , Bielinek – województwo zachodniopomorskie, powiat gryfiński, gmina Cedynia oraz miasto Słubice – województwo lubuskie, powiat słubicki. Na podstawie wykonanych analiz akustycznych nie stwierdzono konieczności ochrony akustycznej terenów sąsiadujących z przedsięwzięciem po stronie polskiej. Analizując wyniki oddziaływania przedsięwzięcia – receptory na terenach chronionych akustycznie, można stwierdzić, że najniekorzystniejszy wpływ na klimat akustyczny ma ruch motorówek w porze nocnej, a ewentualne kumulowanie hałasu nie doprowadzi do powstawania sytuacji konfliktowych w analizowanych lokalizacjach. Należy jednak mieć na uwadze, że przy kumulacji oddziaływań założono maksymalne obciążenie ruchowe, co najprawdopodobniej nie będzie miało miejsca w rzeczywistości. Mając powyższe na uwadze stwierdzono, na podstawie prognozowania akustycznego i jego wyników, że wpływ inwestycji w tym zakresie, również w ujęciu skumulowanym, nie będzie miał charakteru transgranicznego. podczas prac przy umacnianiu brzegów, przebudowie ostróg i emitowanym w związku z tym hałasem i obecnością ludzi i przemieszczającego się sprzętu występować będzie płoszenie awifauny, co może mieć również charakter transgraniczny z uwagi na bliskość terenu państwa sąsiedniego. Ze względu na dużą liczbę cennych przyrodniczo siedlisk, w sąsiedztwie terenie objętego inwentaryzacją ptaki na czas wykonywania prac inwestycyjnych przeniosą się na obszary sąsiednie i powrócą po zakończeniu etapu realizacji. Nie mniej jednak w okresie wykonywania inwestycji prowadzony będzie stały nadzór przyrodniczy, którego zadaniem będzie minimalizowanie ryzyka związanego z negatywnym odziaływaniem inwestycji, m.in. dopilnowanie odpowiednich terminów wykonywania zaplanowanych prac. mając powyższe na uwadze, po przeprowadzonych analizach potencjalnych oddziaływań związanych z przedmiotową inwestycją i możliwych oddziaływań, mogących mieć zasięg transgraniczny, stwierdzono, że nie przewiduje się na etapie realizacji wpływu na siedliska przyrodnicze, będące przedmiotami ochrony w granicach obszaru Natura 2000 Unteres Odertal DE2951302, a przewidywany wpływ na gatunki ptaków, będące przedmiotami ochrony w granicach obszaru Unteres Odertal DE2951401, ograniczał się będzie do możliwego płoszenia w czasie wykonywania prac. 16

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Odziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, faza realizacji Oddziaływanie na ludzi W trakcie realizacji przedsięwzięcia generowane emisje zanieczyszczeń do powietrza i emisje hałasu będą miały charakter lokalny, ograniczony do rejonu prowadzonych prac. Wobec lokalnego i krótkotrwałego charakteru emisji oddziaływanie przedsięwzięcia w fazie jego realizacji nie będzie miało trwałego wpływu na klimat akustyczny w rejonie lokalizacji poszczególnych zadań inwestycyjnych. Uciążliwości na etapie realizacji będą miały charakter tymczasowy i w niewielkim zakresie dotyczą terenów chronionych akustycznie. W sąsiedztwie terenów chronionych akustycznie nie przewiduje się prowadzenia prac w porze nocnej. Oddziaływanie na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze Oddziaływania związane to redyspozycja osadów dennych na skutek prac budowlanych prowadzonych w korycie rzeki oraz likwidacja form korytowych (mikrosiedlisk) obecnych w miejscach projektowanych ostróg. Dotyczy to także mikrosiedlisk, które wytworzyły się w miejscach obecnych ostróg lub ich bezpośrednim sąsiedztwie na skutek częściowego zniszczenia tych ostróg lub będących następstwem akumulacji rumowiska rzecznego w polach międzyostrogowych. Przebudowa ostróg spowoduje także zniszczenie biocenoz, które z wytworzyły się na tych budowlach regulacyjnych oraz biocenoz na skarpach i strefie przybrzeżnej bezpośrednio sąsiadujących z ostrogami. Lista oddziaływań jest jednak znacznie dłuższa i dotyczy nie tylko samej wody, ale również strefy lądowej. W następstwie prac prowadzonych w korycie i w strefie lądowej nastąpi efektywna utrata siedlisk i efekt odstraszania fauny. Możliwa jest również bezpośrednia śmiertelność zwierząt, szczególnie tych o organicznej mobilności. Gatunki fauny mogą być również narażone na hałas. Ptaki czy płazy mogą zostać płoszone, co może spowodować utratę lęgów. Oddziaływanie na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze – rośliny naczyniowe Realizacja planowanej inwestycji może na etapie wykonywania prac inwestycyjnych wpływać na stwierdzone gatunki roślin, objęte prawną ochroną gatunkową, np. poprzez: nieodwracalne zniszczenie pokrywy roślinnej i ryzyko zniszczenia stanowisk cennych gatunków flory wynikające z zajętości terenu oraz na terenach sąsiadujących, czy to bezpośrednio w związku z koniecznością wykonania prac, czy terenów pod składy materiałowe; zniszczenie naturalnej i seminaturalnej roślinności, w tym także stanowisk gatunków flory specjalnej troski, w pasie technologicznym; odwracalne, czasowe zniszczenie roślinności na etapie przebudowy budowli hydrotechnicznych; czasowe zniszczenie roślinności zielnej oraz narażenie na uszkodzenie i zniszczenie drzew i krzewów na obszarze budowy, dróg technologicznych oraz w ich sąsiedztwie; utratę roślinności wskutek uaktywnienia erozji wodnej powierzchniowej i wietrznej, nieustabilizowanych roślinnością powierzchni terenu oraz zwiększenie ilości zawiesin dostarczanych do wód powierzchniowych, co może niekorzystnie wpływać na florę ekosystemów wodnych; zmianę w strukturze roślinności w pobliżu realizowanej inwestycji, będących następstwem zaburzeń warunków wodnych oraz zmian właściwości fizycznych gleb hydrogenicznych; fragmentację siedlisk; 17

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Odziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, faza realizacji 18

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Odziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, faza eksploatacji Oddziaływanie na ludzi Po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia, oddziaływaniem pośrednim długoterminowym będzie podniesienie poziomu bezpieczeństwa ludzi zamieszkujących tereny położone wzdłuż brzegu Odry granicznej. Uzyskana w efekcie realizacji przedsięwzięcia zabudowa regulacyjna na Odrze granicznej pozwoli na efektywne prowadzenie akcji lodołamania oraz odprowadzania lodu, co pozwoli na zminimalizowanie zagrożenia występowania powodzi w następstwie wezbrań zatorowych. Funkcjonowanie przedsięwzięcia będzie więc przyczyniać się do zapobiegania wystąpieniu katastrofy naturalnej, która może zagrażać nie tylko zdrowiu ale i życiu ludzi. Oddziaływanie na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze. Entomofauna Funkcjonowanie przedsięwzięcia nie będzie oddziaływać negatywnie na siedliska bezkręgowców lądowych. Nieznaczne podniesienie poziomu wody w Odrze (przy stanach średnich o kilkanaście cm) na skutek funkcjonowania odbudowanej przebudowanej zabudowy regulacyjnej może spowodować podniesienie poziomu wód gruntowych tylko w niewielkiej odległości od brzegów. Nie przewiduje się zatem zasadniczej zmiany stosunków wodnych, która mogłaby wpłynąć na przebudowę zbiorowisk roślinnych będących aktualnie siedliskami entomofauny. Herpetofauna Budowa i odbudowa przebudowa ostróg na rzece, w przypadku gadów, nie będzie miała negatywnego wpływu, natomiast w przypadku płazów, w dłuższej perspektywie może przyczynić się do powstania miejsc dogodnych do rozrodu żab zielonych. W perspektywie długoterminowej negatywne skutki przeprowadzonych prac nie będą się kumulowały, lecz powinny się złagodzić. Nastąpi powolne odtworzenie siedlisk wzdłuż Odry przez spontaniczne pojawienie się roślinności wodnej. W związku z tym, że nie zostaną w znacznym stopniu zachwiane stosunki wodne i zniszczone siedliska podmokłe to oddziaływania długoterminowe będą pomijalne dla herpetofauna Ornitofauna Na podstawie obliczeń hydrodynamicznych oraz procesów transportu rumowiska (z wykorzystaniem MBH Software 2015) wykonanych na potrzeby opracowania „Aktualizacji koncepcji regulacji cieku Odry Granicznej” przewiduje się, że odbudowa przebudowa zabudowy regulacyjnej Odry na badanym odcinku nie spowoduje istotnych zmian położenia zwierciadła wody w korycie, wielkości i dynamiki przepływu oraz transportu rumowiska. Utrzymane zostaną zatem warunki dzięki, którym w dolinie Odry utrzymują się cenne siedliska przyrodnicze zapewniające środowisko życia licznych gatunków ptaków wodnych i łąkowych 19

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Odziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, faza eksploatacji Oddziaływanie na rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze. Teriofauna Na etapie eksploatacji inwestycji negatywne oddziaływania na ssaki lądowe będą miały mniejsze natężenie i będą się stopniowo zmniejszały w następstwie samoistnej, powolnej renaturyzacji siedlisk wodnych i lądowych. Inwestycja po „stabilizacji ekosystemalnej” nie będzie powodowała wzrostu śmiertelności ssaków, gdyż przeważająca część działań wiąże się z remontem przebudową istniejącej infrastruktury, wokół której zachowane są dogodne siedliska zwierząt. Realizacja zadania nie spowoduje powstania istotnych barier dla swobodnej migracji dużych ssaków korytarzami regionalnymi oraz dla małych i średnich lokalnymi, a także nie stworzy utrudnień dla swobodnej migracji ssaków ziemno-wodnych. Chiropterofauna Na etapie eksploatacji przedsięwzięcia nie przewiduje się istotnych zagrożeń dla zamieszkujących dolinę Odry nietoperzy. Istniejące potencjalne siedliska rozrodcze i żerowiska oraz miejsca zimowania zostaną utrzymane. Nie przewiduje się zasadniczych zmian w użytkowaniu terenów doliny Odry, w szczególności wycinki drzewostanów łęgowych, które zapewniają kryjówki dzienne w okresie aktywności nietoperzy. Obecność wyremontowanej przebudowanej infrastruktury wzdłuż brzegów rzeki nie będzie utrudniać poruszania się tych zwierząt wzdłuż doliny w poszukiwaniu pokarmu – nie powstaną nowe istotne bariery. Ichtiofauna Analiza przedstawionego zakresu prac wskazuje na możliwość wystąpienia na etapie eksploatacji niekorzystnych czynników dla ichtiofauny, wymagających zastosowania środków minimalizujących. Do tych czynników można zaliczyć: pogorszenie jakości przyrodniczej rzecznego siedliska oraz siedliska gatunków ryb (kryteria hydromorfologiczne, ubytek elementów struktury ważnych dla różnorodności biologicznej siedliska, cofnięcie procesów spontanicznej renaturyzacji) – oddziaływanie odwracalne w okresie do 10 lat; niekorzystne skutki usuwania drzew i krzewów oraz rumoszu drzewnego – ubytek kryjówek ryb, spadek zacienienia lustra wody – oddziaływanie długookresowe, odwracalne w okresie do 10 lat; okresowe zamulanie lub inne zaburzenie siedlisk w wyniku prac utrzymaniowych toru wodnego – oddziaływanie krótkotrwałe, odwracalne; niszczenie gatunków ryb związanych z dnem w wyniku, prac utrzymaniowych toru wodnego – oddziaływanie krótkotrwałe, odwracalne; 20

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Odziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, faza eksploatacji Oddziaływanie na wody powierzchniowe Planowane Zadanie będzie miało następujący wpływ na cele środowiskowe ustalone dla jednolitych części wód powierzchniowych: JCWP Odra od Nysy Łużyckiej do Warty; kod JCWP: PLRW60002117999, zakres prac obejmuje swym zasięgiem ok. 29% długości całej JCWP, w wyniku realizacji Zadania nastąpi pogorszenie warunków hydromorfologicznych na części cieku istotnego w obrębie JCWP. Wpływ na cele środowiskowe oceniono jako negatywny, umiarkowanie istotny. Zastosowane będą działania minimalizujące i rozwiązania prośrodowiskowe ograniczające wpływ na elementy biologiczne i hydromorfologiczne JCWP. JCWP Odra od Warty do Odry Zachodniej; kod JCWP: PLRW60002119199, zakres prac obejmuje swym zasięgiem ok. 37% długości całej JCWP, w wyniku realizacji Zadania nastąpi pogorszenie warunków hydromorfologicznych na części cieku istotnego w obrębie JCWP. Wpływ na cele środowiskowe oceniono jako negatywny, umiarkowanie istotny. Zastosowane będą działania minimalizujące i rozwiązania prośrodowiskowe ograniczające wpływ na elementy biologiczne i hydromorfologiczne JCWP. Oddziaływanie na wody podziemne Eksploatacja przebudowanej zabudowy regulacyjnej nie będzie powodowała dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych, przez co nie wpłynie na pogorszenie stanu chemicznego części wód podziemnych. Planowana inwestycja nie będzie miała również negatywnego wpływu na cele środowiskowe dotyczące stanu ilościowego wód podziemnych. Oddziaływanie na powietrze Po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia funkcjonowanie obiektów regulacyjnych na Odrze granicznej nie będzie wiązać się z emisją zanieczyszczeń do powietrza. Oddziaływanie na krajobraz Na etapie eksploatacji nie przewiduje się wykorzystywania powierzchni ziemi. Po zrealizowaniu przedsięwzięcia oddziaływanie na powierzchnię ziemi i krajobraz będzie trwało wiele lat. Rzeka będzie potrzebowała czasu, by ustabilizować równowagę morfologiczną na nowym poziomie. Może dojść do zalądowiania pół międzyostrogowych oraz powstania nowych łach. Ograniczenie zalewania dna doliny podczas wezbrań będzie skutkowało mniejszym nanoszeniem osadów i wolniejszymi zmianami morfologii dna doliny. Zachodzić będzie zmiana ładu przestrzennego oraz zmiana fizjonomii krajobrazu. Generalnie, krajobraz doliny Odry cechuje uregulowane koryto, więc zmiany w powierzchni ziemi, nie zmienią ogólnej fizjonomii tego terenu. Regulacje na rzece Odrze są bowiem obecne od XVIII w. Oddziaływanie zabytki W fazie eksploatacji, poprzez umożliwienie prowadzenia skutecznego lodołamania, nastąpi poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Tym samym ograniczone zostanie zagrożenie zniszczenia zabytków, usytuowanych zarówno na długości biegu Odry granicznej, jak również na obszarze położonym poniżej. Nie przewiduje się utraty walorów krajobrazowych doliny Odry w wyniku przebudowy ostróg. Krajobraz ten ma charakter kulturowy, a urządzenia hydrotechniczne są jego częścią składową od XIX wieku. 21

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Odziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, faza eksploatacji Emisje zanieczyszczeń do powietrza Planowane przedsięwzięcie, tj. przebudowana zabudowa regulacyjna Odry, sama w sobie nie będzie źródłem emisji hałasu. Natomiast osiągniecie celu głębokościowego dla lodołamaczy, w wyniku funkcjonowania przebudowanej zabudowy regulacyjnej, poprawi warunki żeglugi na Odrze i potencjalnie przyczyni się do zwiększenia nasilenia ruchu barek. W Raporcie dokonano analizy oddziaływania na środowisko funkcjonowania drogi wodnej przedstawiono wyniki modelowania stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu na etapie eksploatacji inwestycji. Nie stwierdzono konieczności wdrożenia działania minimalizujących oddziaływanie na jakość powietrza atmosferycznego. Emisje hałasu W Raporcie dokonano oceny prognostycznego oddziaływania akustycznego generowanego przez transport towarowy po rzece Odrze w rejonie przedmiotowego przedsięwzięcia. Na podstawie wykonanych analiz akustycznych nie stwierdzono konieczności ochrony akustycznej terenów sąsiadujących z przedsięwzięciem. W związku z przeprowadzonymi badaniami nie ma przeciwskazań akustycznych do realizacji przedsięwzięcia, które przyczynia się do poprawy warunków żeglugowych na Odrze granicznej. Na podstawie wyników oddziaływania skumulowanego można stwierdzić, że najniekorzystniejszy wpływ na klimat akustyczny ma ruch motorówek w porze nocnej, a ewentualne kumulowanie hałasu nie doprowadzi do powstawania sytuacji konfliktowych. 22

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Awifauna: Oczyszczenie ostróg, terenu opaski brzegowej i miejsc planowanego umocnienia brzegu z porostu w promieniu ok. 30 m wykonane będzie poza okresem lęgowym większości ptaków, trwającym od 1 marca do 31 sierpnia i poprzedzona będzie oględzinami ornitologicznymi i wykonana pod nadzorem ornitologa. W przypadku negatywnej opinii ornitologa wycinka zostanie wstrzymana do czasu zakończenia lęgów. Wycinka drzew i krzewów (wycinka tylko wyselekcjonowanych drzew i krzewów), zostanie przeprowadzona przed rozpoczęciem sezonu lęgowego ptaków, który trwa od 1 marca do 15 października. W przypadku, gdy wycinka w tracie okresu lęgowego będzie konieczna i uzasadniona względami technologicznymi, będzie poprzedzona oględzinami ornitologicznymi i wykonana pod nadzorem ornitologa. W przypadku negatywnej opinii ornitologa wycinka odłożona będzie poza sezon lęgowy lub uzyskane będą stosowne odstępstwa od zakazów wyszczególnionych w art. 52 ustawy o ochronie przyrody. Nadrzędnym celem tych działań będzie pozostawianie możliwie naturalnej roślinności brzegowej na regulowanym odcinku. Dopuszcza się ewentualne wykorzystanie drogi wzdłuż wału, pomiędzy odcinkiem 2. a przystanią w okolicy Lubusza (ok. km 598,5), ale z wyłączeniem z użytku w okresie od marca do sierpnia, ze względu na bliskość gniazda kani czarnej. Ze względu na charakter planowanych prac, które będą ingerowały w brzegi rzeki, zagrożone może być siedlisko brzegówek (5 par) na odcinku 4 w km 646,5 i zimorodka (1 para) na odcinku 4 w km 648,3, których gniazda mogą zostać zniszczone podczas umacniania brzegów. Stąd organizacja i technologia pracy powinny zostać uzgodnione i będą prowadzone pod nadzorem ornitologa, poza sezonem lęgowym, aby ograniczyć ryzyko zniszczenia skarp brzegowych. W przypadku konieczności naruszenia części siedliska prace zostaną przeprowadzone po uzyskaniu odpowiednich zezwoleń. Z uwagi na stanowisko puchacza, znajdujące się na przęśle mostu na odcinku 4, w celu zapobieżenia utraty lęgów, wszelkie działania w obrębie nabrzeża w promieniu 500 m od gniada zaleca się wykonać w okresie listopad-grudzień. Jednak bytowanie puchacza w ww. miejscu należy ponownie zweryfikować przed przystąpieniem do rozpoczęcia prac, a w przypadku potwierdzenia jego występowania należy uzyskać zgodę na płoszenie, a inwestycję wykonać zgodnie z warunkami określonymi w uzyskanej decyzji. Prace w pobliżu mostu w km ok. 615,1, będą wykonywane poza okresem lęgowym pustułki zwyczajnej, tj. od lipca do końca marca, z uwagi na gniazdo w konstrukcji mostu. Na miejsca planowanych na etapie budowy miejsc składowania materiałów nie będą przeznaczane tereny podmokłe wymienione, a typowanie lokalizacji ww. miejsc odbywało się będzie w porozumieniu z nadzorem przyrodniczym i po jego akceptacji. 23

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Ichtiofauna: W polach międzyostrogowych nie będzie składowany urobek z ewentualnego bagrowania, jak również materiały do budowy ostróg. Pole międzyostrogowe powinno zostać nienaruszone w takim stopniu, jak to jest możliwe podczas prowadzenia prac. Przewiduje się w przypadku modernizowanych ostróg rozebranie bruku do poziomu SNW, co ogranicza bezpośrednią ingerencję w strefie występowania fauny bezkręgowej. W miejscach, gdzie planuje się wykonie prac ziemnych, tj. w obrębie główki ostrogi w celu umocowania jej w dnie, nie występują cenne i podlegające ochronie gatunki fauny i flory, z uwagi prędkość nurtu i wzrost głębokości. Prace na poszczególnych odcinkach będą przeprowadzane jak najsprawniej, aby nie doprowadzać do utrzymywania się osadów podniesionych podczas prac przez długi okres do tygodnia. Aby ograniczyć wpływ zwiększonej ilości zawiesiny oraz czynniki stresogenne dla ryb, prace budowlane będą prowadzone poza okresem tarłowym, który w przypadku większość gatunków występujących w Odrze przypada wiosną marzec-czerwiec. Na części ostróg, gdzie wytworzyło się głębokie ploso, w którym mogą zimować ryby i małże z rodziny skójkowatych, prace będą wstrzymane również w okresie późnej jesieni i zimy (listopad-marzec). W zaprojektowanych, równoległych do brzegu tamach będą wykonane odpływy (obniżenia), tak aby możliwa była wymiana wód pomiędzy odciętym tamą zbiornikiem i głównym korytem. Optymalne jest wykonanie obniżeń na poziomie najniższej odnotowanej wody. Takie rozwiązanie poprawi warunki tlenowe w zbiorniku, umożliwi migrację fauny (bezkręgowce i ryby), zmniejszy tendencje do zamulania i lądowienia zbiornika. W przypadku braku wymiany wód lub gdy wymiana będzie zbyt mała dojdzie do obumarcia wielu taksonów bentofauny. Ewentualne prace bagrowań towarzyszących wykonane będą, wczesną jesienią – wrzesień, a wybrany będzie jedynie materiał naniesiony przez rzekę, tj. do rzędnej sprzed naniesienia. W miejscach gdzie będzie to możliwe rozważone zostanie, w porozumieniu z nadzorem przyrodniczym, pozostawianie w korycie ponadwymiarowych głazów i grubego rumoszu drzewnego dla zachowania siedlisk i kryjówek ryb, siedlisk makrozoobenstosu, makrofitów zanurzonych, fitobentosu, w celu zwiększających pojemność siedliskową rzecznego ekosystemu 24

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Flora i siedliska przyrodnicze: Roślinność wysoka (drzewa i krzewy), która nie będzie usuwana, a może wystąpić ryzyko jej uszkodzenia, zostanie zabezpieczona przed bezpośrednim uszkodzeniem, np. stosując barierę ochronno-zabezpieczającą z desek. Prace w korycie rzeki i na brzegach powinny być wykonywane poza okresem letnim, kluczowym dla kształtowania się siedliska, który podlegał będzie weryfikacji przez nadzór przyrodniczy z uwagi na zmienność w zależności od warunków pogodowych w danym roku. W celu ochrony siedliska 3270 – zapleczy budowy nie lokalizować w obrębie wilgotnych obniżeń, w których w okresie letnim mogłyby rozwinąć się zbiorowiska wskaźnikowe dla siedliska 3270, tj. zalewane muliste brzegi rzek. Przy wykonywaniu prac związanych z przebudową istniejących ostróg nie ingerować w odsypy znajdujące się przestrzeniach międzyostrogowych z wyjątkiem miejsc bezpośrednio kolidujących z projektowanymi obiektami. W szczególności nie bagrować mielizn i łach. W miarę możliwości (zarejestrowania powtórnie obecności gatunku na odcinkach projektowanych lub wykonywanych prac) zabezpieczyć diaspory najrzadszego gatunku charakterystycznego dla siedliska, jedynego z zarejestrowanych w płatach, który ujęty jest na liście gatunków zagrożonych i w czerwonej księdze roślin w Polsce – nadbrzeżycy nadrzecznej. Populacje gatunku w czasie prowadzenia prac utrzymywać w uprawie zachowawczej i wykorzystać do zasilenia lub odtworzenia jego stanowisk po zakończeniu prac w korycie rzeki. Przy umacnianiu podstaw skarp i ostróg unikać darniowania i obsiewania na dużych powierzchniach preferując rozwiązania ażurowe (narzuty kamienne, gabiony, umocnienia płotkowe, walce faszynowo-kamienne i siatkowo-kamienne), łatwo zamulające się i porastające roślinnością. Unikać umacniania brzegów ekspansywną roślinnością szuwarową. W celu kompensowania oddziaływań negatywnych rekomendowane jest zwalczanie roślin inwazyjnych rosnących na brzegach rzeki (zwłaszcza kolczurki klapowanej i rzepienia włoskiego). W obrębie siedlisk przyrodniczych nie lokalizować miejsc magazynowania materiałów. 25

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Teriofauna: Prace w pobliżu obszarów zalesionych, ze względu na ich wartość osłonową dla ssaków, będą ograniczone do minimum. Przed wejściem w teren z pracami inwestycyjnymi nadzór przyrodniczy skontroluje miejsca stwierdzonego występowania badylarki (ok. km 647-647,5 i 678-679). Prace inwestycyjne wykonywane będą w porze dnia, gdy zwierzęta pozostają w schronieniach, co zminimalizuje wpływ na bytującego wzdłuż brzegów rzeki bobra (w szczególności w km 581,9; 585,45; 602,5; 603,6-604,1; 609,0; 648,8; 649,3; 650,3-650,6; 655,1-655,9; 658,2; 663,4; 673,6-673,7; 675-678,5) w zakresie ochrony przed hałasem i ewentualnym oświetleniem, jak również umożliwi żerowanie, występującym na danym terenie rodzinom bobrowym. Prace inwestycyjne wykonywane będą w porze dnia, gdy zwierzęta pozostają w schronieniach, co zminimalizuje wpływ na bytującego wzdłuż brzegów rzeki gronostaja (w szczególności w km 582,5; 609-609,5; 610-610,5; 614,5-615; 651,5; 673,5-674,0) w zakresie ochrony przed hałasem i ewentualnym oświetleniem, jak również umożliwi żerowanie, prowadzącego nocny tryb życia drapieżnika. Na odcinkach występowania wydry (w szczególności km 602,5-603,5; 612,5-614,5; 646,5-647,5; 652,6-653; 655-655,5; 661; 671; 674,5-678,5) przeprowadzona będzie kontrola przyrodnicza przed wejściem w teren z pracami inwestycyjnymi, w przypadku rozpoczęcia ich w tych miejscach w okresie maj-sierpień, czyli w okresie rozrodu wydry. W przypadku odnalezienia śladów prace będą przeprowadzone poza okresem rozrodczym lub pod nadzorem przyrodniczym. Na odcinkach stwierdzonego bytowania ssaków, tj. wydry i bobra (zgodnie z załącznikiem graficznym), prace będą przeprowadzone poza okresem rozrodu ww. gatunków, a także każdorazowo przed rozpoczęciem prac zespół nadzoru przyrodniczego dokona kontroli pod kątem wystąpienia wydry lub bobra, m.in. odcinek koło Gozdowic, tj. od Gozdowic do Siekierek (z wyjątkiem miejsc bezpośrednio przy m. Gozdowice) powinien również z uwagi na występowanie ssaków być wyłączony z miejsc składowania, a prace powinny być prowadzone poza okresem rozrodu ssaków. Prace inwestycyjne realizowane w rejonie km 581,0 – 581,5 wykonywane będą w porze dnia, co zminimalizuje ewentualne płoszenie obserwowanego tam wilka (ok. km 581,0 – 581,5), dzięki czemu nocą w porze aktywności będzie mógł swobodnie penetrować brzegi Odry. 26

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Herpetofauna: Wszelkie powstałe w trakcie prac zagłębienia terenu, w których może stagnować woda, zostaną zabezpieczone w sposób uniemożliwiający zasiedlenie ich przez płazy. Z uwagi na występowanie płazów prace związane z przebudową poszczególnych ostróg będą prowadzone poza okresem od początku marca do połowy maja. Nadzór herpetologiczny powinien nadzorować prace prowadzone w rejonie stwierdzonych stanowiska płazów, które nie kolidują bezpośrednio z planowanymi pracami, ale z powodu niemożliwego na tym etapie określenia szczegółowego zasięgu robót (m. in. place magazynowania materiałów czy ewentaulne drogi dojazdowe) są potencjalnie narażone. Ponadto proponuje się zastosowanie ograniczeń czasowych w wykonywaniu prac w odniesieniu do niektórych gatunków (ropucha szara, ropucha zielona żaba moczarowa , żaba zielona, żaba jeziorkowa, żaba śmieszka , traszka zwyczajna, jaszczurka żyworodna , zaskroniec, padalec). 27

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Chiropterofauna: Realizacja inwestycji odbywała się będzie jedynie w ciągu dnia, co wyeliminuje potencjalny wpływ na nietoperze w fazie realizacji. Prace prowadzone będą w okresie zmniejszonej aktywności i zimowania nietoperzy, tj. obejmując wrzesień-marzec, co pozwoli zminimalizować ewentualne zakłócenia funkcjonowania populacji nietoperzy na obszarze planowanej inwestycji, zwłaszcza w obszarach ich szczególnej koncentracji. Każdorazowo, przed wycinką drzew w obrębie siedlisk nietoperzy lub rozpoczęciem ingerencji w konstrukcję obiektów budowlanych, będą one skontrolowane pod kątem wykorzystywania przez nietoperze, a wycinka będzie wykonana będzie poza okresem rozrodu nietoperzy, który trwa od początku maja do połowy sierpnia. Dotyczy odcinków w km 585.5 – 586; 600.5 – 604; 604.5 – 608; 614 – 615; 650.5; 658 – 659.5; 662.5 – 663; 673 – 674. Jeżeli okres prowadzenia robót będzie kolidował z okresem rozrodu nietoperzy, który trwa od początku maja do połowy sierpnia, należy zapewnić ograniczenie emisji hałasu poprzez prowadzenie prac w porze dnia, tj. zakończenie prac przed zachodem słońca w obrebie stwierdzonych siedlisk nietoperzy. Zapewni to równocześnie ochronę przed zanieczyszczeniem światłem. W przypadku stosowania oświetlenia placu budowy będzie oświetlany obszar jak najbardziej ograniczony, gdyż światło będzie powodowało przepłaszanie nietoperzy z żerowisk oraz kryjówek, a w miejscach stwierdzonych siedlisk nietoperzy w przypadku kolizji z okresem rozrodu nietoperzy prace zakończone będą przed zachodem słońca, co zapewni też równocześnie ochronę przed zanieczyszczeniem światłem. 28

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Środowisko gruntowo - wodne: Prace związane z rozbiórką istniejących obiektów będą zorganizowane tak, aby w miarę możliwości nie dopuścić do wpadania usuwanych materiałów konstrukcyjnych i innych zanieczyszczeń do rzeki. Sprzęt mechaniczny wykorzystywany do prac budowalnych będzie w dobrym stanie technicznym, a jednostki wykorzystywane do realizacji inwestycji będą wyposażone w zabezpieczenia przed wyciekiem substancji ropopochodnych oraz w sorbenty substancji ropopochodnych itp. Prace będą prowadzone w taki sposób, aby nie dopuścić do przedostawania się do wód powierzchniowych substancji ropopochodnych z maszyn i urządzeń. W czasie, kiedy prace nie będą prowadzone, wykorzystywane maszyny będą stacjonowały z dala od zbiorników i cieków wodnych, aby uniknąć ewentualnego rozprzestrzenienia się zanieczyszczenia wód powierzchniowych. Powierzchnie stokowe modelowane podczas budowy będą utrwalane (prace przy wykonaniu opaski brzegowej związane będą z ukształtowaniem skarpy koparką zgarniakową, pracującą z jednoczesnym uzupełnieniem wyrw i zapadlisk dowożonym barkami piaskiem płukanym), a powierzchnie terenów placów magazynowania materiałów uszczelniane. W związku z realizacją inwestycji masy ziemne nie będą przemieszczane w korycie rzeki poprzez przepychanie materiału. Do realizacji inwestycji wykorzystane zostaną przede wszystkim surowce i materiały budowalne (takie jak: żwir, piasek, kamień, faszyna), które nie spowodują pogorszenia stanu środowiska w stosunku do stanu istniejącego. Przewidziane do zastosowania materiały budowlane muszą posiadać atesty i aprobaty techniczne dopuszczające je do stosowania w budownictwie wodnym. Wytworzone w trakcie realizacji inwestycji odpady będą magazynowane w miejscach do tego przeznaczonych na jednostkach pływajacych, a następnie przekazywane do utylizacji i ewentualnego odzysku wyspecjalizowanym, uprawnionym do tego firmom. Dostawy paliwa na budowę wykonywane będą barkami bunkierkami, zatankowanymi w miejscach do tego przeznaczonych, posiadających odpowiednio wyposażone nabrzeża, a po dopłynięciu barki bunkierki na budowę paliwo będzie tankowane na pchacze i do przewoźnych tymczasowych stacji paliw umiejscowionych na pontonach, na których znajdują się koparki. Przewoźna stacja paliw zamontowana będzie w szczelnej wannie celem uniknięcia rozlewu paliwa po pokładzie pontonu, a na jednostkach pływających przygotowane będą materiały i sprzęt do likwidacji rozlewów, typu zapory elastyczne, zapory pneumatyczne lub zapory sorpcyjne oraz sorbenty (maty, rolki, poduszki, rękawy). 29

Prace modernizacyjne na Odrze granicznej Rozwiązania chroniące środowisko Hałas i powietrze: Prace budowlane prowadzone będą w porze dziennej, aby ograniczyć ich uciążliwość. Minimalizacja emisji hałasu będzie zapewniona poprzez stosowanie w pełni sprawnego sprzętu, spełniającego stosowne wymogi przepisów polskich co do dopuszczalnego poziomu emisji hałasu. Ograniczenie czasu pracy sprzętu do niezbędnego minimum dodatkowo ograniczy uciążliwość wykonywanych prac dla lokalnego środowiska. Minimalizacja emisji spalin będzie zapewniona poprzez stosowanie w pełni sprawnego sprzętu oraz ograniczenie czasu jego pracy do niezbędnego minimum. 30

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ