Temat: Jak wyglądał dom Kochanowskich za życia i po śmierci Urszulki opisany w Trenie VIII?

Tren VIII Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknienim [zniknięciem ]swoim. Pełno nas, a jakoby nikogo nie było. Jedną maluczką duszą [dawniej duszami nazywano ludzi ]tak wiele ubyło. Tyś za wszytki [wszystkich ]mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy [zawsze ] pobiegała. [ przebiegała.] Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować [martwić] Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,[dręczyć, psuć ] To tego, to owego wdzięcznie obłapiając [obejmując] I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszytko [wszystko ]umilkło, szczyre pustki w domu, Nie masz zabawki, [zabawy, radości ] nie masz rośmiać sie nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje.

Cel lekcji: Na dzisiejszej lekcji dowiesz się, jak można przedstawić trudną sytuację ojca po śmierci dziecka w utworze lirycznym.

Pytania na dobry początek Co już wiemy na temat poety i Urszulki Kochanowskiej na podstawie wcześniejszych lekcji?

Gra dydaktyczna ,,Milionerzy’’ https://learningapps.org/display?v=pubcqmfec18

Lub gra dydaktyczna ,,Połącz w pary’’ https://learningapps.org/display?v=psqvnrpac18

Slajdy: od 9 do 14 to zadania zawarte w podanych powyżej grach dydaktycznych.

1.Na dzisiejszej lekcji omawiamy utwór Jana Kochanowskiego – poety, który żył: a) w XIV wieku b) w XV wieku c) w XVI wieku.

2.Do jakiej epoki nawiązujemy? a) średniowiecza b) odrodzenia c) oświecenia

3. Gdzie osiedlił się poeta po ślubie z Dorotą Podlodowską? a) w Czarnolesie b) w Krakowie c) w Lublinie

4. Podaj imiona zmarłych córek poety. a) Urszulka i Anna b) Urszulka i Hanna c) Anna i Hanna

7. Ile lat miała Urszulka, kiedy zmarła? a) cztery lata b) dwa i pół roku c) rok

8. Komu poświęcone są Treny Jana Kochanowskiego? a) królowi Zygmuntowi Augustowi b) Hannie c) Urszulce

Kryteria sukcesu: - określę podmiot liryczny i adresata utworu; - za pomocą cytatów opiszę dom za życia i po śmierci Urszulki; - określę uczucia panujące w domu Kochanowskich za życia i po śmierci córki; - nazwę środki poetyckie użyte w utworze. - omówię budowę wiersza.

WCHODZIMY PO SZCZEBLACH SUKCESU WCHODZIMY PO SZCZEBLACH SUKCESU. ( Każdy szczebel to realizacja kolejnego kryterium sukcesu oraz sposób realizacji celu lekcji. )

- Określam podmiot liryczny i adresata utworu. Szczebel I - Określam podmiot liryczny i adresata utworu.

- Za pomocą cytatów opisuję dom za życia i po śmierci Urszulki. Szczebel II - Za pomocą cytatów opisuję dom za życia i po śmierci Urszulki.

DOM KOCHANOWSKICH ZA ŻYCIA URSZULKI ,,Jan Kochanowski z Urszulką’’ – obraz Władysława Łuszczkiewicza

Władysław Łuszczkiewicz – polski malarz żyjący w XIX wieku. Lutnia – dawny instrument strunowy szarpany, wywodzący się z czasów starożytnych, rozpowszechniony w okresie renesansu; stał się jednym z symboli poezji i poetyckiego natchnienia.

Dom Kochanowskich za życia i po śmierci Urszulki Tren VIII Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim. Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz zabawki, nie masz rośmiać sie nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje

O kimś ( zwykle o dziecku ) bardzo ruchliwym, pełnym życia i energii. ,,żywe srebro’’ O kimś ( zwykle o dziecku ) bardzo ruchliwym, pełnym życia i energii.

,,Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat’’ Janusz Korczak Podsumowanie: ,,Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat’’ Janusz Korczak

Dom Kochanowskich po śmierci Urszulki Czarna wstążka – symbol oznaczający żałobę.

,,Żaden ociec podobno barziej nie miłował Dziecięcia, żaden barziej nad mię nie żałował.’’ Tren XII

Szczebel III - Określam uczucia panujące w domu Kochanowskich za życia i po śmierci córki.

Jakie uczucia towarzyszyły poecie za życia i po śmierci córki Urszulki? * przygnębienie * szczęście * rozżalenie * strapienie * radość *tęsknota * rozpacz * zadowolenie * rozgoryczenie * spełnienie * smutek * satysfakcja * cierpienie

- Nazwij znane ci środki poetyckie użyte w Trenie VIII. Szczebel IV Tu dowiem się, jakich środków użył autor, aby pokazać zmianę w domu Kochanowskich”. - Nazwij znane ci środki poetyckie użyte w Trenie VIII.

Tren VIII Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim. Pełno nas, a jakoby nikogo nie było. Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz zabawki, nie masz rośmiać sie nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje.

Środki poetyckie zastosowane w Trenie VIII - ,,Moja droga Orszulo’’ ( epitet + apostrofa ) - ,,Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała.’’ ( powtórzenie ) - ,,Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje.’’ ( personifikacja )

ANTYTEZA ( PRZECIWSTAWIENIE ) Antyteza- zestawienie słów, myśli, pojęć sprzecznych. Używana jest w celu wywołania mocnego wrażenia na odbiorcach i zaznaczenia silnego kontrastu.

- ,,Pełno nas, a jakoby nikogo nie było’’.

Funkcja antytezy - Antyteza użyta przez Jana Kochanowskiego służy podkreśleniu pustki i ciszy panującej w domu. Jest to pustka przede wszystkim emocjonalna, uczuciowa – nikt nie może zastąpić ukochanej córeczki.

- Nazwij budowę wiersza. Szczebel V W tym miejscu dowiesz się, jakiej formy wiersza użył poeta, by ukazać swoją tragedię. - Nazwij budowę wiersza.

- Wiersz sylabiczny, 13-zgłoskowiec - Występuje średniówka ( 7+6 ) ,,Moja droga Orszulo,/ tym zniknieniem swoim.’’

Co zabieram z dzisiejszej lekcji? – GRA DYDAKTYCZNA ,,Milionerzy’’ https://learningapps.org/display?v=p0jgyd5in17

PODSUMOWANIE […] ORSZULA KOCHANOWSKA TU LEŻY, KOCHANIE OJCOWE, ALBO RACZEJ PŁACZ I NARZEKANIE. OPAKEŚ TO, NIEBACZNA ŚMIERCI UDZIAŁAŁA NIE JAĆ ONEJ, ALE MNIE ONA PŁAKAĆ MIAŁA.’’ Tren XIII - Opakeś udziałała- postąpiła opacznie, tj. na opak niebaczna- nieuważna, nieprzestrzegająca naturalnego porządku rzeczy.

,,W pytaniach, na które nie ma odpowiedzi, kryje się zawsze jakaś nadzieja.’’ Stanisława Fleszarowa-Muskat

Ta nadzieja, ,,[…] Że gdziekolwiek są dobrze im jest, Bo są z nami choć w innej postaci. […] Że odeszli po to, by żyć. I tym razem będą żyć wiecznie.’’

Ci, co odchodzą

wciąż z nami są. ,,Umarłych wieczność dotąd wiecznie trwa, dokąd pamięcią się im płaci.’’

I żyją sobie obok nas.

Patrzą z miłością

na nasze dni.

Czasem się śmieją Choć ich życia płomień zgasł, to myśli o nich są przecież w nas.’’

przez łzy.

Paulo Coelho – brazylijski pisarz i poeta.