Motywowanie do nauki ROLA RODZICA Szkoła Podstawowa Nr 114 im. Jędrzeja Cierniaka w Warszawie Opracowanie prezentacji przez p. Agnieszkę Goś, psychologa szkolnego na podstawie materiałów będących własnością PPP nr 13

„Prędzej czy później okazuje się, że ci, którzy wygrywają to ci, którzy myślą, że mogą wygrać” Richard Bach Motywacja to stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, czyli w tym przypadku chęć dziecka do uczenia się.

Motywacja do nauki Najbardziej skuteczna jest motywacja wewnętrzna, czyli stan, w którym dziecko samo widzi, że warto jest się uczyć (zdobywanie nauki jest jego szansą na rozwój, przygotowuje do umiejętności wykonywania zawodu w życiu dorosłym). Dziecko podejmuje wysiłek dla siebie, dla własnej satysfakcji i osobistego rozwoju. Motywacja zewnętrzna – najczęstszy rodzaj motywacji ze strony rodziców (system nagród i kar). Celem dziecka jest uzyskanie obiecanej nagrody lub uniknięcie kary.

Na motywację do nauki - wpływają czynniki: związane z uczniem z domem ze szkołą

Co może ograniczać motywację do nauki? Brak sukcesów zniechęca dziecko do podejmowania jakiegokolwiek wysiłku. Brak umiejętności uczenia się – niezależnie od tego, czy dziecko podjęło próbę nauki, odnosi porażkę. Efektem jest wyuczona bezradność. 3. Brak właściwego pobudzania przez rodziców: słabe zainteresowanie rodziców nauką dziecka, brak wiary w dziecko, np. komunikaty typu „z ciebie nic nie będzie”, zła atmosfera w domu, słaby kontakt z dzieckiem, kłótnie, konflikty. Dziecko, które wielokrotnie słyszy, że jest leniem, mało bystrym, że nic nie osiągnie, zaczyna w to wierzyć. Dzieci mają tendencje do wypełniania ról, które im się przypisuje.

Co może ograniczać motywację do nauki? 4. Brak celów. Postawienie sobie celów jest konieczne do tego, by osiągnąć sukces. Prawidłowo wyznaczone cele i kierunki działania podnoszą motywację do ich realizacji. motywację mogą blokować zbyt wygórowane cele przerastające możliwości dziecka, stawianie sobie za cel wyników może powodować stres (np. dziecko martwi się tym, aby „sprawiać wrażenie mądrego”) nikt nie chce realizować cudzych celów. Dziecko musi znać cel tego co robi, a najlepiej, by to był jego własny cel.

Co może ograniczać motywację do nauki? 3. Brak określonych i usystematyzowanych działań: Brak zorganizowanego miejsca do nauki, Brak harmonogramu dnia. „Nic nie jest szczególnie trudne do zrobienia, jeśli tylko rozłożyć to na etapy.” Henry Ford 4. Brak konsekwencji i wytrwałości.

Zadaniem rodzica chcącego wzbudzić motywację do nauki jest zapewnienie W rodzinie, gdzie zachęca się dzieci do nauki, one uczą się najchętniej. Zadaniem rodzica chcącego wzbudzić motywację do nauki jest zapewnienie dziecku odpowiednich warunków oraz pokazywanie dziecku, że warto się uczyć.

Czynniki środowiska rodzinnego sprzyjające motywacji do nauki: • Postawa rodzicielska – kochająca i stanowcza • Duże znaczenie wykształcenia i nauki dla rodzica • Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dziecka • Stawianie adekwatnych wymagań • Współpraca ze szkołą • Nagrody

Rodzic kochający i stanowczy Współdziała Akceptuje Rodzic kochający i stanowczy Daje dziecku rozumną swobodę, właściwą dla jego wieku Uznaje prawa

Czynniki środowiska rodzinnego - postawa rodzicielska Akceptujący, kochający, stanowczy rodzic to taki, który zapewnia poczucie bezpieczeństwa, zaspokaja podstawowe potrzeby dziecka. Może ono skupić się na nauce i przyswajaniu wiedzy. Nie musi zwracać na siebie uwagi nietypowym zachowaniem. Ma jasno określone zasady, wartości, normy i ograniczenia. Poświęca czas, by nauczyć tego dzieci, udziela jasnych komunikatów (ostrzeżeń), gdy dziecko przekracza ustalone granice, wyciąga konsekwencje. Jednocześnie okazuje dzieciom wsparcie (gesty miłości, spędzanie z nimi czasu, słuchanie ich). Jest elastyczny i gotowy na wysłuchanie dziecka, jego punktu widzenia – także w sytuacji, gdy naruszono pewne ograniczenia. Nawiązuje dialog z dzieckiem. Dziecko jest angażowane w zajęcia domowe - w zależności od możliwości rozwojowych. Rodziców cechuje aktywność w nawiązywaniu wzajemnych kontaktów.

Czynniki środowiska rodzinnego - postawa rodzicielska Interesuj się problemami dzieci – jeżeli reakcje dorosłych na problemy dzieci są przesadzone albo sprawy dziecka są traktowane jako mało ważne, wówczas kontakt będzie stawał się coraz bardziej zakłócony. Dzieci nie będą szukały pomocy w rozwiązywaniu problemów u rodziców. Pozytywne emocje – należy starać się panować nad złością, gniewem, frustracją. Nie należy przenosić swojego złego nastroju na dzieci. Interesuj się postępami dziecka – obecność rodziców na zebraniu oraz ich określone zachowanie po przyjściu do domu i sposób przekazania informacji, rozmowy. Wspieraj, a nie wyręczaj – należy dziecko przyzwyczajać do podejmowania wysiłku, pokonywania trudności, wtedy uwierzy we własne możliwości. Doceniaj osiągnięcia dziecka, ale także wysiłek podejmowany przez dziecko. Nie pozwól dziecku, by źle mówiło o sobie. Eksponuj powodzenia i mocne strony dziecka. Nie przejmuj całkowitej kontroli nad dzieckiem – nadmierna kontrola pozbawia odpowiedzialności i motywacji do nauki.

Czynniki środowiska rodzinnego - znaczenie wykształcenia i nauki Dobrze jest, gdy sami rodzice pokazują dziecku jak ważne jest wykształcenie i uczenie się, chociażby przez rozmowy o tym. Rodzice są najważniejsi dla dziecka, często są dla niego przykładem, dlatego też warto mówić dzieciom jak to było z własną nauką, z decyzjami podejmowanymi w kwestii wykształcenia. Zanim skrytykujesz dziecko, że nie czyta lektur, zastanów się, kiedy ostatnio widziało ciebie z książką w ręku…

Czynniki środowiska rodzinnego - znaczenie wykształcenia i nauki Pomoc w nauce – należy zachęcać dziecko do samodzielnego rozwiązywania problemów oraz pomagać mu, gdy sobie nie radzi. Nie należy odrabiać za dziecko prac domowych. Wspólna nauka może być sposobem na opanowanie przez dziecko umiejętności uczenia się, ale także okazją do wspólnie spędzonego czasu. Dziecko nie będzie miało chęci do nauki jeśli w domu rodzinnym będzie atmosfera braku szacunku dla wykształcenia, klimat lekceważenia i poniżania nauczycieli.

Czynniki środowiska rodzinnego Rozwijanie zainteresowań Na samoocenę składa się wiedza, jaką mamy sami o sobie – im więcej o sobie wiemy, tym prawdziwej się oceniamy. Dlatego warto rozwijać zainteresowania dziecka i jego uzdolnienia, by poznało ono swoje mocne strony, wiedziało w czym jest dobre.

Czynniki środowiska rodzinnego adekwatne wymagania Warto jest sprawdzić, jakie możliwości ma dziecko, np. zobaczyć jak sobie radzi z prostszymi, mniej skomplikowanymi zadaniami lub ustalić poziom umiejętności dziecka przy pomocy specjalistów, np. w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Adekwatne wymagania sprawiają zaś, że uczeń jest w stanie odnieść sukces, zakończyć pozytywnie działanie, a to wzmacnia motywację i zachęca do ponownego wypróbowania swoich sił.

Czynniki środowiska rodzinnego – współpraca ze szkołą Zainteresowanie rodzica szkolnymi poczynaniami dziecka to znak, że jego nauka i osiągnięcia szkolne są ważne, że nauka jest pozytywną wartością. Jak rodzic może pokazać swoje zainteresowanie nauką szkolną? np., przez pomoc w lekcjach, sprawdzanie jak dziecko sobie radzi z samodzielnym odrabianiem lekcji, czy odrabia zadane prace domowe – przez codzienną kontrolę. Ważny jest także kontakt rodzica z wychowawcą, Dobrze jeśli rodzice na bieżąco są zorientowani w sytuacji szkolnej dziecka, nie tylko przy okazji zebrań. Rodzice, nawiązując pozytywną współpracę z wychowawcą i innymi nauczycielami, pokazują dziecku, że są to kolejne osoby, dla których warto mieć szacunek. Podkreślają w ten sposób także wartość szkoły i nauki. Częste spotkania z nauczycielami oraz kontrola obowiązków szkolnych sprawiają, że dzieci szybciej zaczynają się z nich wywiązywać.

Czynniki środowiska rodzinnego - nagradzanie Nagroda zachęca dziecko do starania się oraz „odwraca” uwagę od trudów działania. Nagradzać można, np. codzienne odrabianie lekcji, za uczenie się, za wysiłek. Lepiej nagradzać działanie dziecka niż efekt jego pracy – bo to wzmacnia motywację wewnętrzną. Co może być nagrodą? - Pochwała słowna - Czas z dzieckiem (np. wspólne wyjście, wspólna aktywność w domu) - Wybór (np. dania na obiad, filmu w TV) - Wydłużenie czasu spędzanego na lubianych czynnościach (np. komputer) Błędem jest nadużywanie kar, gdyż ich oddziaływanie maleje i prowadzi do utraty wiary w swoje możliwości, rezygnacji ze starań o powodzenia w szkole. Stałe upominanie ucznia powoduje zniechęcenie, rozgoryczenia, a nawet bunt.

Czynniki środowiska rodzinnego – co zamiast karania? Kara to działanie niezapowiedziane. Jest zrobieniem przykrości po to, żeby uniknąć pewnej sytuacji w przyszłości. Karzemy wtedy kiedy czujemy się źli i bezsilni, kiedy chcemy odreagować czy zemścić się za swój wstyd, strach i gniew. Karzemy czasem po to, żeby udowodnić, kto tu rządzi i kto jest górą. Kara może być skuteczna, ale rodzi gniew, strach, chęć odwetu. Zmniejsza poczucie odpowiedzialności za zachowanie u naszych dzieci. Konsekwencje różnią się od kar przede wszystkim tym, że zawsze są zapowiedziane i powinny być zrealizowane. Nie są formą zemsty, czy odreagowania. To, że się pojawiają, nie zależy od naszego humoru, a od zachowania dziecka. Są stałym elementem porządkującym domowe życie, warto je przypominać. Jeśli przekroczy się pewne zasady trzeba być przygotowanym, że wiąże się to z pewną ceną, trzeba ponieść konsekwencje swojego zachowania.  

Technika zawierania kontraktu Umowa zawarta ustnie lub pisemnie Określa zakładane postępy w zachowaniu lub zadania i obowiązki Określa nagrody i konsekwencje.

przed sprawdzianami, egzaminami, egzaminem ósmoklasisty Motywowanie dzieci przed sprawdzianami, egzaminami, egzaminem ósmoklasisty Uczenie musi być systematyczne, w proporcjach nie przeciążających ucznia. Warunki uczenia się muszą zapewniać skupienie ucznia. Uczenie się powinno być zaplanowane i przygotowane. Rozmowy z dzieckiem na temat ważności sprawdzianu, ważności sukcesu egzaminacyjnego, jako potwierdzenia możliwości ucznia, szczególnie w sytuacji kiedy dziecko mówi: „egzaminu i tak nie da się oblać, a do szkoły muszą mnie przyjąć”. Przekazywanie wiary w swoje dziecko co do jego możliwości, przekonywanie go, że jest w stanie dobrze zdać egzamin. Wiara w sukces dziecka uskrzydla.