Zagadnienia ustrojowo-prawne Wielkiego Księstwa Poznańskiego

Wielkie Księstwo Poznańskie jako prowincja Prus Wielkie Księstwo Poznańskie stanowiło integralną część państwa pruskiego. Zostało urządzone podobnie jak inne prowincje pruskie, dla określenia jego zasięgu terytorialnego stosowano również termin prowincja poznańska. Końcowe postanowienia Kongresu Wiedeńskiego gwarantowały Polakom otrzymanie instytucji i reprezentacji narodowej w państwach zaborczych (odrębności Wielkiego Księstwa Poznańskiego) Prowincje dzieliły się na obwody rejencyjne (rejencje), którą zarządzał prezydent (władza administracyjna i policyjna) mianowany przez króla. Mniejszą jednostką od obwodów rejencyjnych były powiaty obejmujące miasta i obszary wiejskie. Ich zwierzchnikiem był landrat mianowany przez króla spośród trzech kandydatów wskazanych przez sejmik powiatowy. Najniższą jednostkę podziału terytorialnego stanowiły gminy wiejskie, którym przewodniczył sołtys.

Podział na prowincje i rejencje ziem polskich stanowiących w latach 1815-1914 część Królestwa Prus i Rzeszy Niemieckiej Prowincja Rejencja Siedziba władz Poznańska Bydgoska Bydgoszcz Poznańska Poznań Śląska Legnicka Legnica Opolska Opole Wrocławska Wrocław Pomorska Koszalińska Koszalin Szczecińska Szczecin Stralsundzka Stralsund Prusy Zach. Gdańska Gdańsk Kwidzyńska Kwidzyn Prusy Wsch. Gąbińska Gumbinnen Królewiecka Królewiec

Patent z 15 maja 1815 r. Władca: Król pruski Fryderyk Wilhelm III Deklaracje: - nadanie konstytucji, - zachowanie religii rzymskokatolickiej, - dostęp Polaków do urzędów, - równouprawnienie języka polskiego, - zachowanie dotychczasowych praw osobistych (zwłaszcza prawa własności)

Odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego Król pruski przybrał tytuł wielkiego księcia poznańskiego. Fryderyk Wilhelm III z łaski Bożej król Prus, margrabia Brandenburgii, suweren i wielki książę Śląska oraz hrabstwa kłodzkiego, wielki książę Nadrenii i Poznania, książę Saksonii, Angarii, Westfalii, Geldrii, Magdeburga, Kleve, Julich, Bergu, Pomorza, Szczecina, Wendów i Kaszub, Meklemburgii, Krosna etc. burgrabia Norymbergi, landgraf Turyngii, margrabia Górnych i Dolnych Łużyc, książę Oranii, Neuchâtel i Valengin, książę Rugii, Padebornu, Halberstadt, Münster, Minden, Kamienia, Wendów, Schwerinnu, Ratzeburga, Mörs, Eichsfeld i Erfurtu etc. hrabia Hohenzollern, uksiążęcony hrabia Hennebergu, hrabia Marchii, Ruppinu, Ravensburga, Höllenstein, Tecklenburga i Lingen etc., pan ziemi Rostocku, Stargardu, Lauenburga i Bytowa, etc., etc.

Herb Wielkiego Księstwa Poznańskiego Wielkie Księstwo Poznańskie otrzymało własny: herb (czarny orzeł pruski z umieszczonym pośrodku białym orłem polskim) i biało-czerwone barwy.

Odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego Powołano urząd namiestnika, który nie funkcjonował w innych prowincjach. Namiestnik: na stanowisko został powołany ks. Antonii Radziwiłł, jego funkcja miała charakter reprezentacyjny i honorowy, bez prawa zarządu prowincją, przekazywanie monarsze skarg, próśb i dezyderatów mieszkańców, opiniowanie przepisów dotyczących WKP, proponował kandydatów na wyższe stanowiska urzędnicze i duchowne, nadawał w imieniu króla tytuły honorowe, odznaczenia i łaski, zwoływał sejmiki i wybory reprezentantów, urzędy miały obowiązek informowania go o sprawach prowincji, urząd namiestnika istniał do 1830 roku, po powstaniu listopadowym nie został osadzony.

Odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego W 1824 roku utworzono sejm prowincjonalny (występujący też w innych prowincjach), który składał się z 3 stanów: rycerskiego, miast, gmin wiejskich: stan rycerski składał się z 3 członków dziedzicznych i 22 wybieranych w wyborach bezpośrednich spośród właścicieli dóbr dziedzicznych, stan miejski wybierał 16 posłów spośród właścicieli nieruchomości miejskich, stan wiejski wybierał 8 posłów w wyborach pośrednich,

Sejm prowincjonalny Wielkiego Księstwa Poznańskiego Kompetencje: opiniowanie projektów ustaw w przedmiocie prowincji i podatków ogólnopaństwowych, podejmowanie uchwał z zakresu spraw samorządu, składanie skarg i petycji do króla