to nieosobowa forma czasownika, mająca cechy przymiotnika Imiesłów to nieosobowa forma czasownika, mająca cechy przymiotnika bądź przysłówka. Autor: Katarzyna Buchman

imiesłowy przymiotnikowe przysłówkowe czynne bierne współczesne uprzednie -ący -ąca -ące -ty, -ta, -te -ny, -na, -ne -ony, -ona, -one -łszy -wszy -ąc

IMIESŁOWY PRZYMIOTNIKOWE PRZYSŁÓWKOWE czynne -ący, -ąca, -ące bierne (odmieniają się jak przymiotniki: przez liczby, rodzaje, przypadki) PRZYSŁÓWKOWE (są nieodmienne, jak przysłówki) czynne -ący, -ąca, -ące (mówiący, mówiąca, mówiące) Tworzone są od czasowników niedokonanych. bierne -ty, -ta, -te (myty, myta, myte) -ny, -na, -ne (widziany, widziana, widziane) -ony, -ona, -one (mylony, mylona, mylone) od czasowników przechodnich. współczesne -ąc (idąc, jadąc, myjąc) uprzednie -łszy (wszedłszy, zjadłszy) -wszy (powiedziawszy, zwiedziwszy) od czasowników dokonanych.

ORTOGRAFIA: Imiesłowy przymiotnikowe z „nie” piszemy łącznie. Imiesłowy przysłówkowe z „nie” piszemy oddzielnie.

CIEKAWOSTKA: Rada Języka Polskiego wydała 9 grudnia 1997 roku uchwałę, zgodnie z którą od 1 stycznia 1998 roku imiesłowy przymiotnikowe z partykułą "nie" piszemy zawsze łącznie. Działanie to miało na celu wyeliminowanie błędów ortograficznych popełnianych przez większość społeczeństwa. Wzbudziło to jednak liczne obawy i krytykę. Zarzucano przede wszystkim, że język polski stanie się uboższy oraz że po zmianie przepisów zatraci się możliwość rozróżniania funkcji czasownikowej od przymiotnikowej, np. "Rada Nieustająca" i "nie ustający deszcz". Rada, rozumiejąc trudności przy unifikacji pisowni partykuły "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi, postanowiła zezwolić na początku stosowania nowej zasady na pisanie "nie" oddzielnie, jeśli usilnie chce się zaznaczyć czasownikową funkcję imiesłowu.

CIEKAWOSTKA cd.: Wyżej wymieniona uchwała z 9 grudnia 1997 roku brzmi następująco: "Nie wykluczając zasadniczych zmian w przyszłości w polskiej ortografii, Rada Języka Polskiego podejmuje decyzję pozytywną co do łącznej pisowni nie z imiesłowami odmiennymi z dopuszczalnością świadomej pisowni rozdzielnej". Wynika z niej jasno, że można bez przeszkód stosować się także do starych zasad ortograficznych, jeśli tylko czyni się to poprawnie i konsekwentnie. Członek Rady Języka Polskiego, prof. dr hab. Jerzy Podracki, dodaje, że "nie jest łatwo i prosto (nawet dla specjalisty) odróżnić w użyciach imiesłowów przymiotnikowych znaczenie przymiotnikowe od czasownikowego, dlatego wprowadzono nową (uproszczoną) regułę ortograficzną".

ĆWICZENIE: Rozpoznaj w tekście imiesłowy (8). Podkreśl je i dokładnie nazwij.   Idący szybko przechodnie, widząc przejeżdżające krętą drogą samochody, zatrzymują się. Zapominają nawet o czytanych gazetach. Także zobaczywszy migające gorącą czerwienią światło stają natychmiast. Dopiero zielony kolor pozwala im ruszyć dalej. Nie ignorują nawet stojącego na uboczu policjanta, lecz stosują się do dawanych przez niego sygnałów.