 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – choroba wywoływana przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki, pasożyty, obejmująca opony mózgowo-rdzeniowe

 Zapalenia opon wywołane przez wirusy raczej przebiegają łagodnie.  Bakteryjne – ropne – z reguły mają przebieg bardzo ciężki

W każdym z nich dochodzi do podrażnienia opon i wzrostu ciśnienia śródczaszkowego.  Wynikiem tego są: bóle głowy, gorączka lub stany podgorączkowe.  Objawem są także nudności, wymioty oraz tzw. objawy oponowe. U pacjenta powinno się wykonać nakłucie lędźwiowe i badanie płynu mózgowo-rdzeniowego – ogólne i mikrobiologiczne.

 gorączka sięgająca st. C. objawy zakażenia górnych dróg oddechowych  ból głowy, nudności i wymioty.  charakterystycznym objawem jest sztywność karku Po kilku godzinach od pierwszych objawów, pojawiają się:  nadwrażliwość na dźwięk i światło  złe samopoczucie  senność, dezorientacja  niewielkie wybroczyny na skórze

 enterowirusy – te same, które powodują zakażenia układu pokarmowego.  wirusy ECHO  arbowirusy Coxsackie  wirus polio  wirusy grypy A i B  wirus odry

 Neisseria meningitidis, czyli meningokoki, zwane dwoinkami zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.  Haemophilus influenzae typu b - pałeczka hemofilna typu b  Streptococcus pneumoniae, czyli pneumokoki (dwoinka zapalenia płuc), Najczęściej atakują niemowlęta, małe dzieci, osoby starsze.

poza układem nerwowym:  ropnego zapalenia ucha środkowego, zatok  odoskrzelowego zapalenia płuc,  zmian ropnych na skórze  ropni przywierzchołkowych zębów  zakażenia dróg moczowych, żółciowych  ogniska w jamie brzusznej

Na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę meningokokową szczególnie są narażone niemowlęta!  gorączka (stopy i dłonie zimne)  brak apetytu  wymioty, biegunka  rozpaczliwy płacz, kwilenie  odgięcie głowy do tyłu  osłupienie  pulsujące ciemiączko  wybroczyny (plamy na skórze

Pierwszy etap, to kolonizacja noso-gardzieli  ( objawy infekcji górnych dróg oddechowych), dochodzi do inwazji komórek nabłonka, dalej drobnoustroje dostają się do krwiobiegu chorego. Mamy wtedy do czynienia z tzw. bakteriemią.  Dalej dochodzi do przekroczenia bariery krew-płyn mózgowo-rdzeniowy, namnożenia się bakterii w przestrzeniach płynowych mózgu

Ryzyko porażenia mózgowego, powstania wodogłowia. Przyczyną są zrosty pozapalne, które powodują przerwanie łączności między komorami mózgowymi, a przestrzenią podpajęczynówkową, dochodzi do upośledzenia krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego. Powikłania u małych dzieci: problemy z nauką, napady padaczkowe, zaburzenia snu, moczenie nocne, często problemy z agresją i opanowaniem złości.

zapalenie mózgu, prowadzi do jego trwałego uszkodzenia częściowa lub całkowita utrata słuchu, u około 10% chorych częściowa lub całkowita utrata wzroku upośledzenie umysłowe u ok. 5%-15% przypadków problemy z pamięcią i koncentracją, koordynacją ruchową, mową niepokój, osłabienie niedowład i porażenia kończyn lub całego ciała

 Wspólne jest tzw. leczenie objawowe, polegające na stosowaniu leków przeciwzapalnych i przeciwobrzękowych.  Przynosi ono chorym ulgę, pozwala obniżyć ciśnienie śródczaszkowe. Wzrost ciśnienia śródczaszkowego może prowadzić do „zaklinowania” mózgu i do zgonu.  Przy ciężkim przebiegu infekcji wirusowych, z objawami mózgowymi, dożylne podawanie leków wirusostatycznych.  W leczeniu infekcji bakteryjnych; antybiotyki, dożylnie w wysokich dawkach. Umieralność w bakteryjnych zapaleniach opon waha się od 5 do ponad 20 proc.

 – U dorosłych zapalenia opon wywołują głównie trzy bakterie: Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis oraz Haemofilus influenzae. przeciwko wszystkim trzem można się zaszczepić.

 Istnieje szczepionka przeciwko wirusowi kleszczowego zapalenia mózgu. Osoby chodzące często do lasu, mają odporność wobec wirusa k.z.m, ponieważ już się z nim zetknęły.  kleszczowym zapaleniem opon zagrożone są dzieci i młodzi ludzie, udający się w tereny leśne na wakacyjny wypoczynek. Uzyskanie pełnej odporności poszczepiennej wymaga przyjęcia trzech dawek szczepionki w odstępach miesięcznych.

zakażenie ośrodkowego układu nerwowego, w którym proces chorobowy obejmuje mózg.

Ciężki zespół neurologiczny przebiegający z klinicznymi objawami zaburzenia czynności mózgu. Spowodowane czynnikami zakaźnymi, jak i niezakaźnymi. Do czynników niezakaźnych można zaliczyć m.in. choroby immunologiczne, sercowo-naczyniowe, metaboliczne, nowotworowe.

Proces chorobowy może toczyć się jednocześnie w oponach mózgowia, jak i rdzeniu kręgowym

Spowodowane jest infekcją wirusową, rzadziej bakteryjną. Rzadko przyczyną zapalenia bywają pierwotniaki

 zaburzenia świadomości,  gorączka,  bóle głowy,  nudności i wymioty, senność,  bóle mięśni,  niedowład połowiczy, niezborność ruchów,  ataki padaczkowe,  objawy ogniskowe.

 Objawy ogniskowe - zaburzenia funkcji neurologicznych związanych lokalizacyjnie z określonymi obszarami mózgu

 Najczęstsze jest opryszczkowe zapalenie mózgu wywołane wirusem opryszczki pospolitej. Śmiertelność nieleczonych wynosi od % i większość przeżywających ma długotrwałe upośledzenie motoryczne i fizyczne. W wyniku leczenia śmiertelność spada do 20 %

Po pierwotnie przebytym zakazeniu wirus opryszczki ulega latencji ( stadium utajenia) w o u n Reaktywacja wirusa może następować m.in. pod wpływem stresu, gorączki, promieniowania UV, promieniowania rentgenowskiego, urazu

Dotychczas opisano ponad 100 wirusów, które mogą prowadzić do rozwoju zapalenia mózgu. Najczęściej sa to herpes wirusy, takie jak wirusy opryszczki (HSV-1 – Herpes Simplex Virus – 1); (HSV-2 – Herpes Simplex Virus – 2), wirus ospy wietrznej i półpasca (VZV – Varicella-Zoster Virus),

 japońskie zapalenie mózgu  środkowoeuropejskie kleszczowe zapalenie mózgu  spowodowane wirusem odry: ostre odrowe zapalenie mózgu

 gruźlicze zapalenie mózgu  boreliozowe zapalenie mózgu

Drogi zakażenia: zakażenie następuje w wyniku ukłucia przez zakażonego kleszcza, choroba może szerzyć się również przez picie surowego mleka (kozie, krowie) pochodzącego od zakażonych zwierząt.

 Objawy: w pierwszej fazie objawy przypominają infekcję grypową.  temperatura do 38 stopni;  złe samopoczucie, osłabienie; bóle głowy i karku; bóle mięśni kończyn, bóle gałek ocznych. Faza ta trwa około 4-14 dni.

 amebowe zapalenie mózgu  kryptokokowe zapalenie mózgu