Korzyści dla uczestników rynku i możliwości handlu na Towarowej Giełdzie Energii w procesie liberalizacji polskiego rynku gazu Międzyzdroje, 11 maja 2015 r.

Aktywnie zmienialiśmy kształt rynku gazu, budując jego płynność Wprowadziliśmy notowania jednolite Wydłużyliśmy notowania Zmieniliśmy harmonogram sesji na Rynku Dnia Następnego gazu ziemnego: RDBg uruchomiony został w lipcu 2014 Uruchomiliśmy Rynek Dnia Bieżącego gazu ziemnego: Z dostawą w weekend Sezonowe Tygodniowe Poszerzyliśmy ofertę produktową na rynkach gazu ziemnego o nowe instrumenty: Powołaliśmy przy Zarządzie Komitet Rynku Gazu Organizowaliśmy liczne warsztaty dla uczestników rynku Dialog z uczestnikami rynku:

Nowe instrumenty na RTT gazu

2014 rok dał realny początek giełdowemu rynkowi gazu ziemnego Obroty na rynkach gazu ziemnego w latach 2013-2014 Obrót giełdowy stanowił w 2014 r. aż 94% wolumenu importu¹ TWh TWh Obrót gazem ziemnym w 2014 r. (narastająco) 70 140 wolumen importu gazu w 2013 r. 129 58,9 60 120 111,6 wolumen obrotu gazem ziemnym na TGE w 2014 r. 50 47,6 100 40 80 30 60 20 40 10 20 0,2 4,2 0,3 0,2 1,7 1,0 1 kw. 20131 kw. 2013¹ 2 kw. 20132 kw. 2013 3 kw. 20133 kw. 2013 4 kw. 20134 kw. 2013 1 kw. 20141 kw. 2014 2 kw. 20142 kw. 2014 3 kw. 20143 kw. 2014 4 kw. 20144 kw. 2014 mar-2014mar-2014 cze-2014cze-2014 wrz-2014wrz-2014 gru-2014gru-2014 Obrót giełdowy 2012 Rynek terminowy i spot 2013 Obligo Stały rozwój oferty produktowej 2012 2015 Dane o wolumenie obrotu giełdowego dotyczą 2014 r., zaś dane o imporcie z 2013 r. z uwagi na brak danych za 2014 r. oraz przewidywany zbliżony poziom konsumpcji w obu latach. Źródło: TGE, Eurogas

Rynek energii elektrycznej Wysoka płynność na dużym rynku czyni z TGE ważnego partnera dla największych giełd w UE Rynek energii elektrycznej Rynek gazu ziemnego Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach energii elektrycznej w 2014 r.¹ - wskaźnik: (rynek spot + rynek terminowy RTT)/konsumpcja Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach gazu ziemnego w 2014 r.¹ wskaźnik: (rynek spot + rynek terminowy RTT)/konsumpcja % % 450 62,6% 406,5% 172,9% 150 139,4% 100 28,8% 83,5% 27,0% 23,6% 22,4% 58,5% 53,1% 50,2% 50 26,3% 1,6% 0,3% Rynek nordyckiRynek nordycki² Niemcy i AustriaNiemcy i Austria Polska Holandia Czechy Węgry Belgia Francja Polska Dania Francja Austria Niemcy Czechy Węgry Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach energii elektrycznej w 2014 r.¹ - wskaźnik: rynek spot/ konsumpcja Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach gazu ziemnego w 2014 r.¹ wskaźnik: rynek spot/ konsumpcja 109,4% 49,3% 17,8% 41,7% 26,8% 35,0% 25,1% 15,3% 3,7% n/d 18,6% 21,0% 13,5% 0,8% n/d Rynek nordyckiRynek nordycki² Niemcy i AustriaNiemcy i Austria Polska Holandia Czechy Węgry Belgia Francja Polska Dania Francja Austria Niemcy Czechy Węgry Wskaźniki płynności rozumiane jako stosunek obrotu giełdowego do konsumpcji energii elektrycznej w kraju. Dane o konsumpcji za 2013 r. Dane o obrocie nie uwzględniają rejestracji kontraktów bilateralnych. Dania, Estonia, Łotwa, Norwegia, Szwecja Źródło: TGE, Enerdata, Eurostat, Urząd Statystyczny na Węgrzech, Energienet.dk (data wejścia 16.01.2015)

Ceny gazu ziemnego na TGE podążają zgodnie z trendami europejskimi Ceny gazu ziemnego na europejskich hubach EUR/MWh Sty-2013Sty-2013 Kwi-2013Kwi-2013 Lip-2013 Paź-2013 Sty-2014Sty-2014 Kwi-2014Kwi-2014 Lip-2014Lip-2014 Paź-2014Paź-2014 Gru-2014Gru-2014 TTF GPL Zeebrugge NBP VTP PEG Nord TGE Zbieżność cenowa daje solidne podstawy do rozwoju hubu gazowego w oparciu o miks gazu z produkcji krajowej oraz importowanego gazociągami i przez terminal LNG Źródło: TGE, Reuters

Ceny energii elektrycznej na RDN na europejskich giełdach Ze względu na specyfikę rynków energii, ceny energii kształtowane są lokalnie Ceny energii elektrycznej na RDN na europejskich giełdach EUR/MWh Sty-2013Sty-2013 Kwi-2013Kwi-2013 Lip-2013 Paź-2013 Sty-2014Sty-2014 Kwi-2014Kwi-2014 Lip-2014Lip-2014 Paź-2014Paź-2014 Gru-2014Gru-2014 OTE CZ EPEX (DE, AT) HUPX TGE OTE SK EPEX (FR) APX Nord Pool Spot Źródło: TGE, Reuters, APX, HUPX

Rynek gazu – osiągniecia, perspektywa dalszego rozwoju I kw. 2015 r. - 51 aktywnych uczestników rynków gazu na TGE Dla porównania w pierwszej połowie 2013 r. uczestnikami rynku gazu za pośrednictwem DM było 15 spółek 4 domy maklerskie i 14 bezpośrednich członków TGE URE: I kwartał 2015 r. - 56 spośród 145przedsiębiorstw energetycznych, posiadających koncesję na obrót paliwami gazowymi uczestniczyło w obrocie gazem ziemnym URE: ponad 7 tys. zmian sprzedawcy gazu w 2014 r. w 2013 r. było ich tylko 429 . Wyznaczona została referencyjna cena gazu na lokalnym rynku hurtowym, stanowi ona punkt odniesienia dla pozostałych transakcji zawieranych na polskim rynku gazu

Rynek gazu Cele na drodze dalszej liberalizacji Zmiany w otoczeniu regulacyjnym (m.in. dywersyfikacja) Deregulacja cen Dalsza rozbudowa infrastruktury przesyłowej Dalsza aktywizacja strony popytowej Dalsza aktywizacja strony podażowej Zwiększenie liczby uczestników giełdowego rynku gazu i jego płynności Realizacja budowy dwukierunkowych połączeń międzysystemowych daje solidne podstawy do rozwoju regionalnego rynku gazu w oparciu o miks gazu z produkcji krajowej, gazu importowanego gazociągami oraz przez terminal LNG

Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy 12 marca 2015 roku na stronie BIP Rady Ministrów opublikowano projekt rozporządzenia RM zakłada on: Dostosowanie przepisów rozporządzenia do prawa UE w zakresie zobowiązania do dywersyfikacji wyłącznie gazu ziemnego sprowadzanego spoza UE lub EOG; Zmiana sposobu obliczania udziału stanowiącego wypełnienie obowiązku dywersyfikacji polegająca na odniesieniu udziału gazu importowanego do całkowitej wielkości gazu sprzedawanego przez przedsiębiorstwo na terytorium Polski, w celu wprowadzenia możliwości dywersyfikacji gazu importowanego gazem pochodzącym z UE, z rynku krajowego lub krajowego wydobycia; Zmiana kryterium dywersyfikacji z kraju pochodzenia na przedsiębiorstwo, od którego dokonuje się zakupu gazu w celu przywozu (wraz z ograniczeniem możliwości dywersyfikacji przez zakup od przedsiębiorstw z jednej grupy kapitałowej), w celu jednoznacznego rozstrzygnięcia wątpliwości interpretacyjnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia, dotyczących kraju pochodzenia gazu podlegającego dywersyfikacji; Wprowadzenie możliwości dywersyfikacji dostaw gazu wspólnie przez większą liczbę przedsiębiorstw, pod warunkiem wcześniejszego powiadomienia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W rozporządzeniu ustalone zostaną również progi maksymalnego procentowego udziału gazu z jednego źródła do 2025 r., zgodnie z ustawowym obowiązkiem określenia poziomu na okres co najmniej 10 lat

Rozwijamy naszą ofertę odpowiadając na zapotrzebowanie rynku Zmiany organizacji obrotu oraz wprowadzanie przez TGE nowych produktów jest inicjowane przez kilka czynników rynkowych Komitetu Rynku Gazu przy TGE IGG FOEEiG Konsultacje z uczestnikami rynku w ramach prac m.in.: Ustawa Prawo energetyczne Rozporządzenie o dywersyfikacji dostaw gazu Ustawa o zapasach obowiązkowych gazu Otoczenie regulacyjne – zmiany mogą mieć wpływ na poziom płynności i powstanie nowych produktów na rynkach gazu TGE: Gas Target Model II Rozporządzenie SoS NC BAL Wytyczne KE – dokumenty które mogą mieć wpływ na kształt oferty TGE:

Obrót gazem ziemnym na platformie brokerskiej InfoEngine w ramach rynku dnia bieżącego Platforma brokerska obrotu towarami oparta o formułę OTC (Over The Counter), rynek pozagiełdowy Obrót gazem ziemnym na platformie InfoEngine OTC będzie funkcjonował w ramach rynku dnia bieżącego, zgodnie z IRIESP OSP Gaz – System S.A. Możliwość składania zleceń 24 / 7, przez 365 dni w roku Nadzór administratora rynku we wszystkie dni tygodnia w godzinach 8 - 18 Każdy z uczestników przesyła do administratora platformy aktualną listę Partnerów handlowych, wskazując Podmioty, z którymi ma podpisane umowy partnerskie a tym samym może zawierać transakcje Transakcje będą zawierane w oparciu o umowy partnerskie np. (EFET). Model docelowy funkcjonowania platformy zakłada wybór w zakresie zabezpieczeń i rozliczeń transakcji: określony w umowie EFET gwarantowany przez IRGIT S.A. Anonimowa gra rynkowa do chwili zawarcia transakcji, po jej zawarciu następnie ujawnienie Stron transakcji Dostęp do rynku bez konieczności posiadania licencji maklera giełd towarowych

PROCES PRZYSTĄPIENIA DO RYNKU OTC Posiadanie koncesji na obrót paliwami gazowymi Szkolenie z zakresu obsługi systemu transakcyjnego Instalacja systemu transakcyjnego nadanie uprawnień (loginów) Przydział Zdolności (PZ) w Wirtualnym Punkcie Wejścia / Wyjścia Podpisanie Umowy z WSE InfoEngine Podpisanie Umowy Ramowej z Gaz – System S.A. Zgłaszanie nominacji do OSP Dostęp do systemu transakcyjnego, możliwość składania ofert K / S Zawieranie transakcji

Kontakt: Dyrektor Biura Paliw Płynnych i Gazu beata.wittmann@tge.pl