Podstawy prawa pracy i Zabezpieczenia społecznego mgr Michał Budny Zajęcia nr 5

Obowiązki pracownika Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Jest to obowiązek dotyczący jakości wykonywanej pracy.

Staranność Kategoria ta zawiera odesłanie do reguł technicznych. Celem jest maksymalna efektywność. Prace techniczne, wymagające określonego sposobu wykonywania.

Sumienność Dotyczy strony podmiotowej działania pracownika. Dotyczy przede wszystkich prac, które nie są objęte jednoznacznymi metodami postępowania. Prace umysłowe, twórczość autorska i wynalazcza.

Obowiązek stosowania się do poleceń przełożonych Polecenia muszą dotyczyć pracy, Nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Jeżeli polecenia wykraczają poza ustawowe granice pracownik nie ma obowiązku ich wykonywania.

Polecenie sprzeczne z ustawą Nie wiąże pracownika Jego niewykonanie nie może być uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych

Wyrok SN z dnia 5 sierpnia 2008 r. I PK 37/08 Polecenie pracodawcy nakładające na pracownika obowiązek udzielenia informacji (danych osobowych) niewymienionych w art. 22[1] § 1 i 2 k.p. lub w odrębnych przepisach (art. 22[1] § 4 k.p.) jest niezgodne z prawem (art. 100 § 1 k.p.) i dlatego odmowa jego wykonania nie może stanowić podstawy rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Obowiązki pracownika Pracownik jest obowiązany w szczególności: przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy; przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku; przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych; dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę; przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach; przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Obowiązek zachowania tajemnicy Dotyczy tajemnicy: związanej z informacjami, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę; określonej w odrębnych przepisach.

Konsekwencje naruszenia obowiązków pracowniczych W zależności od wagi naruszenia i jego skutków konsekwencją może być: wypowiedzenie umowy o pracę; rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika; odpowiedzialność porządkowa; odpowiedzialność materialna.

Zakaz konkurencji W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji). Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Przepisy dotyczące zakazu konkurencji stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Odszkodowanie w przypadku zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Wyrok SN z dnia 14 maja 1998 r. I PKN 121/98 Pracodawcę, który zawarł z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji obciąża wzajemne zobowiązanie do zapłaty uzgodnionego odszkodowania, także wówczas, gdy po ustaniu stosunku pracy nie obawia się już konkurencji ze strony byłego pracownika.

Wyrok SN z dnia 17 listopada 1999 r. I PKN 358/99 Ustanie obowiązywania zakazu konkurencji (art. 101[2] § 2 KP) dotyczy  tylko zobowiązania jakie przyjął na siebie pracownik w umowie o zakazie  konkurencji po ustaniu stosunku pracy, a nie zobowiązania pracodawcy do wypłaty odszkodowania. 

Forma umowy o zakazie konkurencji Umowy dotyczące zakazu konkurencji wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej.