Odrodzenie (renesans) – epoka w kulturze i sztuce.

Ramy czasowe: Epoka narodziła się we Włoszech na przełomie XIV i XV w. Trwała do końca XVI wieku.

Nauka i technika W 1445 r. Jan Gutenberg, rzemieślnik z Moguncji (Niemcy), wynalazł ruchome czcionki, które umożliwiły drukowanie książek. Zaprojektował również własną wersję prasy drukarskiej. Wydał własnym nakładem Biblię, nazwaną później Biblią Gutenberga.

Rozwój uniwersytetów w Padwie, Bolonii, Paryżu, Oksfordzie, Cambridge Rozwój uniwersytetów w Padwie, Bolonii, Paryżu, Oksfordzie, Cambridge. Nacisk na naukę języków starożytnych – łaciny i greki, czytano starożytne rozprawy naukowe i dzieła filozoficzne. Rozwój nauk ścisłych (matematyki, fizyki i astronomii). Wprowadzenie znaku dodawania (+) i odejmowania (-), pojęcia miliona. Powstanie obserwatorium astronomicznego w Norymberdze. Teoria heliocentryczna Mikołaja Kopernika (1543 r.)

Filozofia Osoby wykształcone sięgały do antycznych utworów literackich i filozoficznych – ceniono dzieła Platona, Arystotelesa, Epikura. Stąd nazwa odrodzenie od francuskiego renaissance. Pochwała myśli Horacego (rzymskiego poety) carpe diem – żyj chwilą, chwytaj dzień. Hasłem epoki słowa Terencjusza (rzymskiego komediopisarza) – Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce. Antropocentryzm -człowiek znalazł się w centrum zainteresowania nauki, kultury i sztuki.

Humanizm – nurt w filozofii i kulturze od słowa humanus, czyli ludzki Humanizm – nurt w filozofii i kulturze od słowa humanus, czyli ludzki. Wg humanistów człowiek jest najwyższą wartością. Skupiano się na możliwościach ludzkiego rozumu i głoszono potrzebę doskonalenia duszy oraz ciała. Kładziono nacisk na staranne i wszechstronne wykształcenie (człowiek renesansu). Ceniono dążenie do powstania świata, czerpanie radości z otaczającej przyrody.

Ludzie renesansu i ich dzieła Leonardo da Vinci - malarz, architekt, filozof, muzyk, pisarz, odkrywca, matematyk, mechanik, anatom, wynalazca, geolog, rzeźbiarz. Autoportret

Mona Lisa

Fresk Ostatnia Wieczerza

Dama z gronostajem

Święta Anna Samotrzecia Dziewica z Dzieciątkiem i Św. Anną

Człowiek wirtuwiański

Maszyna do kopania kanałów

Popiersie Flory – rzeźba z wosku

Michał Anioł Buonarroti  - malarz, rzeźbiarz, poeta i architekt.

Freski w kaplicy sykstyńskiej

Kopuła Bazyliki św. Piotra w Rzymie

Rzeźby

Dawid

Mojżesz

Rafael Santi – malarz i architekt Autoportret

Szkoła ateńska Malowidło ścienne przedstawiające spotkanie wielkich filozofów starożytności

Madonna Sykstyńska

Do dziś najbardziej znanymi postaciami z tego dzieła są dwa aniołki umieszczone w dolnej części obrazu, które bardzo często wykorzystywane są przez popkulturę.

Madonna ze szczygłem

Madonna na krześle

Erazm z Rotterdamu (Niderlandy) – filozof; dzieło pt. Pochwała głupoty Tomasz More (Anglia) – myśliciel, pisarz, polityk; dzieło O najlepszym rządzeniu Rzeczypospolitej i nowej wyspie Utopii

Cechy architektury renesansu: sięganie do wzorów architektury antycznej, zachowanie idealnej proporcji budowli, monumentalność obiektu, perspektywa, zastosowanie nowej kolorystyki,

budowla o zróżnicowanej podstawie, najczęściej na planie krzyża greckiego, kwadratu, wieloboku, koła, prostokąta planu centralnego, Bazylika św. Piotra w Rzymie

zakończenie budowli zwieńczone kopułą podzieloną na kasetony, na górnym pierścieniu znajdowała się latarnia (cylinder doświetlający),

zastosowanie półkolistych form zdobniczych np. łuku pełnego koła,

licznie stosowane arkady spełniające ideał harmonijnej i rytmicznej kompozycji przestrzennej,

zastosowanie kolumn, filarów, krużganków,

silne akcentowanie kierunków poziomych i kompozycji przestrzennych, duże, okrągłe, trójskrzydłowe okna,

zanik sklepień ostrołukowych, na rzecz kolebkowych, zwierciadlanych, żagielkowych, bogato zdobionych malowidłami,

najczęściej używanym materiałem budowlanym był : kamień, cegła i drewno, próby wkomponowanie budynków w otoczenie, rozwój architektury świeckiej np. powstawanie pałaców miejskich, jako rodzaj nowego typu budynku, ratuszy, zamków obronnych,

Ratusz w Zamościu

Ratusz w Poznaniu

nastąpił rozkwit urbanistyki nastąpił rozkwit urbanistyki. miasta powstawały w oparciu o regularny plan geometrycznym m.in. Ferrara, Siena, Florencja;

Plan Zamościa z początku XVII wieku

rozkwit rezydencji szlacheckich i magnackich, dekoracjami odwołującymi się do klasycznych wzorów. Pałace budowano w ten sposób, aby cztery skrzydła budowli były rozmieszczane wokół centralnego dziedzińca. Fasada pałaców od strony dziedzińca zawierała zazwyczaj loggię, arkady i łuki wsparte na kolumnach. Układ fasad od ulicy był bardziej skomplikowany. Stosowano trzy możliwe formy fasad: fasada rustykowana, z wąskimi gzymsami, spiętrzenie porządków, autorstwa Albertiego, w końcu fasada wzorowana na projekcje pałacu Farnese w Rzymie.

Pałac w Baranowie Sandomierskim