KLIMAT W PRZESZŁOŚCI
Metody badania klimatu w przeszłości Badanie źródeł pisanych i obserwacji meteorologicznych Pierwsze dni żniw/zbioru winogron/opadu śniegu/kwitnienia wiśni Badania geologiczne – warunki powstawania skał i gleb Badanie zmian zasięgu wód i lodowców, poszczególnych gatunków roślin, wzrostu lub zaniku trofowisk
Czynniki kształtujące klimat Bilans cieplny Ziemi Zmiany zawartości dwutlenku węgla i ozonu w atmosferze Czynniki kosmiczne Obieg wody Rozmieszczenie geograficzne lądów i oceanów Rzeźba terenu Budowa i pokrycie wierzchniej warstwy skorupy ziemskiej Działalność człowieka
Aktywność Słońca
Klimat Polski średniowiecznej Zróżnicowanie terytorialne klimatu Mieszane lasy łagodzą skoki termiczne, wiatry i powodzie, utrzymują odpowiednią wilgotność gleby i powietrza Klimat niezdrowy – bagniska Noteci, Warty, Narwi, Prypeci, Bugu – naturalne bariery osadnicze – reumatyzm, zimnica
Klimat Polski średniowiecznej Klimat łagodniejszy niż obecnie, wysychanie bagien; mniejsza amplituda temperatury rocznej i liczba przymrozków; Granica lasów w Karkonoszach ok. 1400 Więcej lasów – mniejsze wiatry, większa wilgotność podłoża, częstsze i obfitsze opady (+10% powierzchni lasów=+16 mm opadów) Las a oceanizacja klimatu Las a powodzie, śnieg
Klimat średniowiecza 800-1300 Mniejszy zasięg lodowców, winorośl hodowana w północnej Europie, większy zasięg drzew oliwnych. IX-X w. Wikingowie kolonizują Grenlandię i Nową Fundlandię (Vinland). Na Grenlandii rosną krzewy.
Leif Ericson Odkrycie Ameryki – ok. 1002
Mała epoka lodowcowa 1300-1900 Temperatura roczna półkuli północnej niższa o 1° C niż w XX w. Większy zasięg lodowców – maksima ok. 1350, 1600-1660, 1820-1850; od 1850 do 2000 r. lodowce w Alpach straciły 50% swej powierzchni a linia wiecznego śniegu poniosła się o 150 m
Mer de Glace 1850 i 2000 r.
Mała epoka lodowcowa Przyczyny: Zmiany aktywności Słońca Zmiany cyrkulacji wody w oceanach Aktywność wulkaniczna
Łowcy na śniegu, Peter Breughel Starszy, 1565
Hvalsey – ostatnia wzmianka o Wikingach zamieszkujących od IX w Hvalsey – ostatnia wzmianka o Wikingach zamieszkujących od IX w. Grenlandię dotyczy ślubu zawartego w tym kościele w 1408 r.
Mała epoka lodowcowa 1607-1814 – zimowy jarmark na Tamizie 1622 – częściowo zamarzają cieśniny bosforskie 1658 – Szwedzi po lodzie docierają do Kopenhagi 1780 – zamarza port w Nowym Jorku, zamarznięte wody wokół Islandii 1665, 1744, 1886 – zamiecie śnieżne w Portugalii