Stosunek cywilnoprawny Strony Treść Przedmiot  zachowanie/ dobro prawne, do którego zachowanie się odnosi

Pojęcie rzeczy Art. 45. Definicja rzeczy Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne. Materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą stanowić samoistny przedmiot obrotu.

Rzeczy Rzeczami nie są np.: dobra niematerialne (utwory literackie, naukowe), Prawa niematerialne Ze względu na brak samoistności rzeczami nie są: Złoża minerałów Res omnium communes (np. woda płynąca) Zwierzęta dzikie, żyjące na wolności.

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy Rzeczy w obrocie (res in commertio) Rzeczy wyłączone z obrotu (res extra commertium) Rzeczy ograniczone w obrocie

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy Rzeczy ruchome i nieruchomości Ustawodawca definiuje pojęcie nieruchomości. Definicję ruchomości wyprowadzamy a contrario z definicji nieruchomości. Art. 46. Definicja nieruchomości § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy -nieruchomości- Grunty – wyodrębnione części powierzchni ziemskiej Budynki – jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności/przykład – budynek wzniesiony przez użytkownika wieczystego na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste/; jeśli brak przepisów szczególnych, stanowią część składową nieruchomości (art. 48 kc) Nieruchomości lokalowe – ustawa o własności lokali

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy -nieruchomości- Art. 461. Definicja nieruchomości rolnej Nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy Rzeczy oznaczone co do tożsamości oznaczenie rzeczy wg jej indywidualnych cech Rzeczy oznaczone co do gatunku  występują w obrocie w większej masie, są zamienne Odrębny mechanizm przeniesienia własności!

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy Rzeczy podzielne Rzeczy niepodzielne Czy da się rzecz podzielić bez istotnej zmiany samego przedmiotu lub jego wartości?

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy -podsumowanie- 1. rzeczy występujące w obrocie, rzeczy ograniczone w obrocie, rzeczy poza obrotem 2. rzeczy ruchome i nieruchomości 3. rzeczy oznaczone co do tożsamości i co do gatunku 4. rzeczy podzielne i niepodzielne

Czy zwierzęta są rzeczami? DEREIFIKACJA – zwierzęta nie są rzeczami, choć stosujemy do nich odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.

Części składowe rzeczy i przynależności połączenie w sensie fizycznym, na tyle mocne, że odłączenie spowodowałoby zasadnicze zmiany bądź to dla całości, bądź dla części przedmiotu odłączanego przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią części składowych! Nie może być odrębnym przedmiotem własności ani innych praw rzeczowych

Części składowe rzeczy i przynależności Art. 48. Definicja części składowej gruntu Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Art. 49. Urządzenia przedsiębiorstwa lub zakładu § 1. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Art. 50. Prawa częściami składowymi gruntu Za części składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej własnością.

Części składowe rzeczy i przynależności Przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi. Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej. Przynależność nie traci tego charakteru przez przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną. Czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych.

Pożytki Naturalne Cywilne Pożytki praw Pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy. Pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego. Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Pożytki rzeczy

Pieniądze -zasada nominalizmu pieniężnego (art. 3581 kc) Papiery wartościowe

przedsiębiorstwo Zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Gospodarstwo rolne Art. 553. Definicja gospodarstwa rolnego Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

przedstawicielstwo Art. 95. Pojęcie przedstawicielstwa § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. § 2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

przedstawicielstwo – co do zasady, nie ma obowiązku dokonywania czynności prawnych osobiście (z zastrzeżeniem wyjątków, np. art. 944 § 2 kc – testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela). Przedstawicielstwo polega na tym, że jeden podmiot dokonuje czynności w imieniu innego podmiotu– składa lub przyjmuje w jego imieniu oświadczenie woli.

Przedstawicielstwo Cechy: -czynność dokonywana przez przedstawiciela -przedstawiciel nie ukrywa faktu działania w imieniu osoby trzeciej -przedstawiciel musi posiadać umocowanie i czynności prawnej ma dokonać w granicach tego umocowania jeśli te przesłanki są spełnione, czynność prawna wywołuje skutki bezpośrednio dla reprezentowanego

przedstawicielstwo Przedstawicielstwo: 1.Ustawowe - źródłem jest zdarzenie cywilnoprawne inne niż oświadczenie woli – ustawa lub orzeczenie sądu (np. opieka dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie). 2. Pełnomocnictwo.

pełnomocnictwo Udzielenie pełnomocnictwa to jednostronna czynność prawna Oświadczenie powinno być złożone pełnomocnikowi. Z pełnomocnictwem wiąże się tylko upoważnienie, a nie – obowiązek dokonywania czynności prawnych. Stosunek podstawowy – umowa o pracę lub zlecenie.

pełnomocnictwo Przesłanki udzielenia pełnomocnictwa: Mocodawca musi mieć zdolność do czynności prawnej, która ma być dokonana przez pełnomocnika Pełnomocnik musi mieć co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnej (art. 100 kc). Forma – art. 99 kc

Rodzaje pełnomocnictwa Ogólne – obejmuje czynności zwykłego zarządu, zwykłe codzienne czynności zarządu majątkiem, mające na celu normalne korzystanie z majątku zgodnie z jego przeznaczeniem  prokura Rodzajowe – pełnomocnictwo do danej kategorii czynności prawnych Szczególne – do podjęcia indywidualnie oznaczonej czynności prawnej

przedstawicielstwo Art. 106. Warunki ustanowienia pełnomocnictwa substytucyjnego Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Art. 107. Skutki ustanowienia kilku pełnomocników Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa. Przepis ten stosuje się odpowiednio do pełnomocników, których pełnomocnik sam dla mocodawcy ustanowił.

Falsus procurator Art. 103. Umowa zawarta bez umocowania - falsus procurator § 1. Jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. § 2. Druga strona może wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu. § 3. W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu. Art. 104. Skutki jednostronnej czynności dokonanej bez umocowania Jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna. Jednakże gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania.( czyli art. 103 kc) Art. 105. Skutki czynności dokonanej po wygaśnięciu umocowania Jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa Art. 101. Odwołanie i śmierć pełnomocnika § 1. Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. § 2. Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Art. 102. Zwrot dokumentów po wygaśnięciu pełnomocnictwa Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu; wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone.

Ustanie pełnomocnictwa -gdy upłynął czas, na który zostało udzielone -gdy dokonano czynności objętej treścią pełnomocnictwa -odwołanie pełnomocnictwa przez mocodawcę -śmierć mocodawcy lub pełnomocnika -zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika -utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych

prokura Art. 1091. Definicja prokury § 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. § 2. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Art. 1092. Obowiązek formy pisemnej prokury § 1. Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Przepisu art. 99 forma udzielenia pełnomocnictwa, § 1 nie stosuje się. § 2. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

prokura Do : zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania, do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

prokura Art. 1095. Definicja prokury oddziałowej Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa). Art. 1096. Niemożność przeniesienia prokury Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.

prokura Art. 1094. Prokura łączna § 1. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie. § 11. Prokura może obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej. § 2. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury.

prokura Art. 1097. Prokura - odwołanie i wygaśnięcie § 1. Prokura może być w każdym czasie odwołana. § 2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy. § 3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta. § 4. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury. Art. 1098. Zgłoszenie prokury do rejestru § 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców. § 2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej oraz prokury, o której mowa w art. 1094 prokura łączna § 11, także sposób jej wykonywania.

Kazus 1 76- letnia Eugenia R. postanowiła zapisać swemu kotu, Ciastkowi, drewnianą szopę. Ze względu na to, że niedowidzi, udzieliła swej sąsiadce, Eufrozynie G., pełnomocnictwa do napisania testamentu, w którym znalazło się sformułowanie: „mojemu kotu, Ciastkowi, zapisuję nieruchomość budynkową – szopę, położoną na podwórzu przy mym domu.” Ze względu na wiek Eugenii i jej słaby wzrok jej rodzina – zmotywowana dodatkowo faktem, że Eugenia może zapisać cały dom i grunt, na którym stoi budynek, swemu kotu, a nie im – postanowiła wystąpić do sądu o częściowe ubezwłasnowolnienie Eugenii. 1.Czy kot może dziedziczyć? 2.Czy Eugenia mogła udzielić Eufrozynie pełnomocnictwa? 3. Czy szopa stanowi nieruchomość? 4. Czy Eugenia spełnia przesłanki do jej ubezwłasnowolnienia?

Kazus 2 30 – letni Jerzy S. udzielił swemu synowi, 13- letniemu Krzysiowi, pełnomocnictwa do przekazania kupującej - Monice F., która wcześniej uiściła Jerzemu całą cenę - kluczyków do sprzedanego jej przez Jerzego S. samochodu. 1. Czy Krzyś może być pełnomocnikiem? 2. Jaki to rodzaj pełnomocnictwa? 3. Jaką formę powinno mieć takie pełnomocnictwo?

Kazus 3 Kalasanty U. udzielił swemu bratu, Onufremu U., pełnomocnictwa do kupienia w jego imieniu komputera, jednak za nie więcej niż 1300 zł. Onufry U. uznał jednak, że komputery za tę cenę nie mają odpowiednich parametrów technicznych i nabył komputer za 5000 zł. 1. Jaki to rodzaj pełnomocnictwa? 2. W jakiej formie to pełnomocnictwo powinno być zawarte? 3. Czy ta umowa jest ważna?

Kazus 4 Polikarp Z. jest prokurentem przedsiębiorstwa Januszex. Został prawidłowo wpisany do rejestru. Przeczytawszy w kc, że prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, postanowił zbyć nieruchomość budynkową, należącą do przedsiębiorstwa Januszex, znalazł bowiem kupca, który był gotów zapłacić za nią niezwykle wysoką cenę i uznał, że ta czynność przyniesie firmie znaczny zysk. 1. Czy Polikarp Z. mógł tak postąpić? 2. Jaka forma jest potrzebna dla prokury?

Kazus 5 Klotylda P. postanowiła kupić dom, jednak uznając, że przyda jej się profesjonalna pomoc, postanowiła powołać pełnomocnika. W tym celu wysłała za potwierdzeniem odbioru list polecony do bardzo znanej i cenionej w swym środowisku agentki nieruchomości, Marty G. Napisała w nim: „ustanawiam Panią, Pani Marto, swym pełnomocnikiem do nabycia nieruchomości budynkowej, położonej na wrocławskim rynku”. 1. Jaki to rodzaj pełnomocnictwa? 2. W jakiej formie powinno być zawarte to pełnomocnictwo? 3. Czy Marta G. zobowiązana jest do działania w charakterze pełnomocnika Klotyldy P.?