Ustrój Księstwa Warszawskiego Zajęcia nr 4 – 14 marca 2018 r.

Przesłanki utworzenia Księstwa Warszawskiego Sytuacja polityczna w Europie po III rozbiorze Rzeczpospolitej; polskie ruchy niepodległościowe Koniec rewolucji francuskiej i początek epoki napoleońskiej Koalicje antyfrancuskie i antynapoleońskie; zwycięstwo nad Prusami Księstwo Warszawskie czy odrodzona Rzeczpospolita?

Ustrój Księstwa Warszawskiego Konstytucja Księstwa Warszawskiego: oktrojowana 22 lipca 1807 r. przez Napoleona w Dreźnie francuski model państwa zniesienie nierówności stanowych charakter państwa i jego polityka zagraniczna

Ustrój Księstwa Warszawskiego władza wykonawcza Król (książę Fryderyk August I) jako głowa państwa posiadająca pełnię władzy wykonawczej i inicjatywę ustawodawczą Rada Ministrów jako organ zastępujący króla (Prezes RM i ministrowie sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, wojny, skarbu oraz policji) i jej rola w państwie w latach 1807- 1812 Rada Stanu jako faktyczny rząd Księstwa i jej kompetencje: przygotowanie projektów aktów ustawodawczych – dekretów królewskich i uchwał Sejmu, sądownictwo administracyjne w II instancji, spory kompetencyjne między urzędami, pozbawianie urzędników publicznych immunitetu sądowego, opiniowanie raportów z działalności ministrów, sądownictwo kasacyjne w sprawach cywilnych i karnych (do 1810 r.)

Ustrój Księstwa Warszawskiego władza ustawodawcza Sejm Księstwa Warszawskiego (Izba Poselska i Senat) Izba Poselska - 60 wybranych na sejmikach posłów szlacheckich i 40 wybieranych na zgromadzeniach gminnych deputowanych (od 1809 r. odpowiednio 100 posłów i 66 deputowanych) oraz członkowie Rady Stanu w liczbie nie przekraczającej 13 (6 ministrów, ich prezes, 6 referendarzy) z prawem do głosowania. Izba wybierała ze swego grona marszałka, zatwierdzanego przez króla. Czynne prawo wyborcze przysługiwało mężczyznom od 21 r.ż., bierne od 24 lat. Cenzus majątkowy, wykształcenia bądź pełnionej funkcji. 9-letnia kadencja, co 3 lata trzecia część Izby ulegała wymianie (poprzez losowanie). b. Senat – po 6 biskupów krk, wojewodów i kasztelanów; od 1809 po 10; mianowany przez króla; dożywotni charakter sprawowanej funkcji; powołanie Prezesa Senatu

Ustrój Księstwa Warszawskiego władza ustawodawcza Kompetencje Sejmu Księstwa Warszawskiego Brak większych kompetencji Sejmu wobec inicjatywy ustawodawczej króla. Posiadane uprawnienia: uchwalanie poprawek w prawie podatkowym, cywilnym i karnym oraz w sprawach monetarnych, przedstawianie przez komisje sejmowe projektów zmian prawnych (za zgodą Rady Stanu). Głosowanie większościowe, tajne. Kompetencja Senatu do odmowy zatwierdzonej uchwały w przypadku naruszeń proceduralnych, sprzeczności z Konstytucją lub bezpieczeństwem kraju, co wymagało uzasadnienia. Interwencja króla w przypadku naruszeń procedury i prawo rozwiązania Izby. Sejm KW zebrał się trzy razy: 1809, 1811 (sesje zwyczajne) oraz 1812 (sesja nadzwyczajna).

Ustrój Księstwa Warszawskiego władza sądownicza Dwupoziomowe sądownictwo: dożywotni sędziowie wyższych rang i sędziowie pokoju z 2-letnią kadencją. Sąd Apelacyjny Sąd Kasacyjny jako protoplasta Sądu Najwyższego (ustanowiony dekretem króla z 1810 r.) Kompetencje Sądu Kasacyjnego: rozpatrywanie skarg o kasację sądów cywilnych i karnych rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między sądami sąd dyscyplinarny dla sędziów i prokuratora Sądu Apelacyjnego

Podział administracyjny Do 1810 r. funkcjonowało 6 departamentów podzielonych na 60 powiatów. Od 1810 r. funkcjonowało 10 departamentów podzielonych na 100 powiatów. Oprócz tego 7 miast municypalnych: Warszawa, Poznań, Kalisz, Toruń Kraków, Lublin i Sandomierz.

Kres istnienia Księstwa Warszawskiego Plany powiększenia Księstwa Warszawskiego i wojna z Rosją Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego Komisja Rządu Tymczasowego Wielkiego Księstwa Litewskiego Klęska Napoleona w Rosji i okupacja Księstwa Warszawskiego przez wojska rosyjskie Likwidacja Księstwa Warszawskiego na mocy kongresu wiedeńskiego