ORGANIZACJA I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI KULTURALNEJ zagadnienia wprowadzające Małgorzata Giełda Zakład Nauki Administracji UWr

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Zagadnienia wykładu Informacje podstawowe o zajęciach Warunki zaliczenia Pojęcie kultury Podstawy prawne Pojęcie działalności kulturalnej

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Informacje podstawowe o zajęciach dr Małgorzata Giełda Zakład Nauki Administracji Instytut Nauk Administracyjnych pok. 404 budynek A

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Informacje podstawowe o zajęciach Rodzaj zajęć: wykład Obecność: nieobowiązkowa Ilość godzin: 12/8 (6/4 spotkań) poniedziałek 26.02-09.04/ 25.02, 10.03, 10.03, 21.04.2018 r. Ostatnie zajęcia: 09.04/21.04.2018 r. Rodzaj zaliczenia: test na ocenę

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Warunki zaliczenia wykładu Aktywny udział w zaliczeniu pisemnym w formie testu. Test jednokrotnego wyboru, ok. 25 pytań w czasie 25 min. Termin zaliczenia: 09.04./ 21.04.2018 r. (ostatnie spotkanie). Warunkowe zaliczenia – brak. Zaliczenie przed terminem – do uzgodnienia.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Warunki zaliczenia wykładu Zakres materiału do zaliczenia: Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej Wykłady (prezentacje z wykładów)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury KULTURA cultura animi (łac.) – uprawa umysłu (Cyceron) colere/ cultura (łac.) – uprawa, dbałość, pielęgnowanie, kształcenie cultus agri (łac.) – uprawa roli, hodowla zwierząt – przekształcanie naturalnego stanu w stan bardziej użyteczny i przydatny człowiekowi Obecnie używa się w agronomii takich zwrotów, jak: monokultura kultura bakterii kultura rolna

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury KULTURA W nowym znaczeniu termin został użyty po raz pierwszy przez Cycerona w dziele Disputationes Tusculanae, W którym użył sformułowania cultura animi (uprawa umysłu) w celu określenia pierwszej w literaturze koncepcji filozofii: „Czymże bez ciebie bylibyśmy nie tylko my, ale czym byłoby w ogóle ludzkie życie? Tyś pozakładała miasta, ty rozproszonych ludzi powołałaś do życia społecznego, ty zespoliłaś ich między sobą najpierw przez wspólne osiedla, później przez małżeństwa, a wreszcie przez wspólnotę mowy i pisma. Tyś wynalazczynią praw, nauczycielką dobrych obyczajów i ładu.” Cyceron (106-43 p.n.e.)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury KULTURA Od Cycerona termin kultura zaczęto łączyć z czynnościami ludzkimi, które miały na celu: doskonalenie, pielęgnowanie, kształcenie. Nowoczesne ujęcie pojęcia „kultura” po raz pierwszy pojawiło się w 1688 r. i zostało użyte przez Samuela von Pufendorfa. W swojej pracy De iure naturae et gentium, użył słów: cultura i cultura animi na oznaczenie wszelkich wynalazków człowieka (instytucje społeczne, ubranie, język, moralność, obyczaje). Samuel von Pufendorf (1632-1694)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE KULTURA – wieloznaczność pojęcia Pojęcie kultury KULTURA – wieloznaczność pojęcia Pojęcie kultury zaczęło być używane coraz częściej przez filozofów, uczonych zajmujących się naukami społecznymi. Rezultatem tego procesu stała się wieloznaczność pojęcia.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE KULTURA – wieloznaczność pojęcia Pojęcie kultury KULTURA – wieloznaczność pojęcia Różnice w pojmowaniu „kultury” są widoczne, po dokonaniu analizy porównawczej pojęcia w różnych naukach. Archeologia zbiór rzeczy materialnych znalezionych na miejscu wykopalisk, wykonanych z kamienia, metalu, kości bądź drewna. Etnografia przedmioty materialne, zachowania ludzkie (pieśni, przysłowia, baśnie, mity, legendy, mody, zwyczaje, obrzędy) Antropologia przedmioty materialne, zachowania ludzkie, instytucje, działalność gospodarczą, zabawę, język i religię”,

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE KULTURA – wieloznaczność pojęcia Pojęcie kultury KULTURA – wieloznaczność pojęcia Psychologia zbiór zachowań jednostki, jej myśli, uczucia i reakcje; kultura przejawia się poprzez zbiór reguł i motywów postępowania, form ekspresji, nakazów i zakazów, ocen i sądów, Socjologia wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich Kulturoznawstwo sposób życia podług wartości sztuka i działalność artystyczna, czyli dzieła będące efektem działań intelektualnych człowieka (muzyka, literatura, malarstwo, rzeźba, teatr i film) pielęgnowane cechy określonego sposobu życia związane z tworzeniem i używaniem symboli

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE KULTURA – trudności definicyjne Pojęcie kultury KULTURA – trudności definicyjne Pojęcie kultury jest bardzo trudne do zdefiniowania ze względu na wielość aspektów. Istnieje wiele definicji kultury, często rozbieżnych, a nawet sprzecznych. „Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura.” Johann Gottfrid von Herder (1744-1803)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE KULTURA – trudności definicyjne Pojęcie kultury KULTURA – trudności definicyjne Badacze kultury tworzą cały czas definicje, jednak za każdym razem uwzględniają w nich jakiś wycinkowy punkt widzenia na kulturę. „Istotą wszelkiej definicji kultury jest bowiem to, że wybiera pewne aspekty całego pojęcia oznaczanego owym terminem i kładzie nacisk na nie kosztem innych aspektów. Nacisk ten, a w konsekwencji także wartość definicji, będą zależały od tego, jaki szczególny cel definiujący miał na uwadze. Istnieje wiele możliwości definiowania kultury, a każda jest użyteczna w powiązaniu z dociekaniami określonego rodzaju.” Ralph Linton (1893-1953)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE KULTURA – płaszczyzny zjawisk kulturowych Pojęcie kultury KULTURA – płaszczyzny zjawisk kulturowych Płaszczyzna materialna każde zjawisko kulturowe ma jakiś wymiar materialny. Płaszczyzna behawioralna zjawiska kulturalne są związane nierozerwalnie z zachowaniami: zewnętrznymi (tworzenie i odbiór dzieła kulturowego) wewnętrznymi (przeżycia, odczucia, wypowiedzi). Płaszczyzna psychologiczna związana z wartościowaniem, oceną, postawą, motywem i znaczeniem nadawanymi przez człowieka przedmiotom materialnym i zachowaniom. Płaszczyzna aksjonormatywna Dotyczy norm i wartościmożna też wyróżnić w kulturze normy i wartości.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury KULTURA – typy kultury Kultura duchowa (symboliczna) obejmuje wytwory niematerialne, nie mające zastosowania praktycznego np. wytwory sztuki, muzyki, literatury, filozofii, religii. Kultura materialna obejmuje wytwory materialnej działalności człowieka np. architektura i wytwory codziennego użytku. Kultura społeczna (normatywna) obejmuje zbiór norm i wzorców zachowań charakterystycznych dla danego społeczeństwa.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury KULTURA – typy kultury Rozróżniamy także: kulturę elitarna kulturę masową kulturę alternatywną (sprzeciwu wobec tradycji). Zgodnie z przyjętą nazwą adresaci tych kultur różnią się zajmowaną pozycją w społeczeństwie.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Kultura w Polsce WPROWADZENIE Podmioty zajmujące się działalnością kulturalną w Polsce: instytucje publiczne, organizacje pozarządowe, organizacje prywatne (komercyjne). W zależności od rodzaju podmiotu zajmującego się kulturą mają zastosowanie odpowiednie akty prawa, które stanowią podstawę ich działalności. Integralną częścią instytucji zajmujących się działalnością kulturalną jest system szkolnictwa artystycznego.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE PODSTAWY PRAWNE Konstytucja RP Art. 6. 1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju. 2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE PODSTAWY PRAWNE Ustawy (wybrane): 1. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej 2. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie 3. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach 4. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach 5. Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach 6. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym 7. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 8. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE PODSTAWY PRAWNE Ustawy dotyczące finansowania działalności kulturalnej. 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych 2. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 3. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości Rozporządzenia

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1) Działalność kulturalna to: tworzenie, upowszechnianie, kultury ochrona Definicja ustawowa ma charakter ogólny, Ponieważ posługuje się niedookreślonym pojęciem „kultura”. Kryterium uznania danego wytworu/ działania za przejaw kultury jest: subiektywne, relatywne, zmienne na przestrzeni lat.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1) Uznanie danego przedmiotu lub działanie za przejaw kultury uzależnione jest od ocen: powszechnych (kanon kultury), specjalistycznych (awangarda kultury), odnoszonych do mniej lub bardziej sprecyzowanego miejsca i czasu. W zależności od sytuacji ta sama działalność może być uznana za działalność kulturalną, a w innych nie PRZYKŁAD: inaczej zostanie odebrane to samo krzesło stojące w korytarzu uczelni, a inaczej w wyróżnionym miejscu galerii sztuki

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1) Działalność kulturalna = działalność zinstytucjonalizowana W rozumieniu ustawy działalność kulturalna jest działalnością zinstytucjonalizowaną. W celu ominięcia niedookreśloności pojęcia kultury/ działalności kulturalnej ustawodawca wiąże je często w przepisach ustawy z działalnością prowadzoną w konkretnej formie kojarzonej społecznie z kulturą (np. muzeum, biblioteka czy opera).

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1) Celowy charakter działalności kulturalnej Ustawowa definicja działalności kulturalnej wiąże to pojęcie z celem, w jakim ta działalność jest podejmowana i realizowana. Tworzenie kultury polega na działaniu prowadzącym do wytworzenia szeroko rozumianego dzieła, któremu przypisać można wartość kulturalną, oddziałującego na wrażenia jego odbiorcy. Upowszechnianie kultury jest z kolei działalnością mającą na celu zapoznanie z wytworem kultury jak największego grona odbiorców. Przez ochronę kultury należy rozumieć wszelkie działania prowadzące do zachowania

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Małgorzata Giełda Zakład Nauki Administracji UWr