Barwniki karbonylowe Daniel T. Gryko Instytut Chemii Organicznej PAN Chemia koloru cz.4 Barwniki karbonylowe Daniel T. Gryko Instytut Chemii Organicznej PAN

Plan wykładu Barwniki indygoidowe Barwniki antrachinonowe Imidy aromatyczne Diketo-pirolo-pirole (DPP)

Indygo Indie, Chiny, Jawa - Indigofera Tinctoria 1866-1883 struktura, von Bayer 1913 – 8700 ton na rok 1960 – ‘dzieci kwiaty’ i dżinsy λmax = 606 nm

Indygo

Purpura tyryjska 6,6’-dibromoindygo Najdroższy barwnik starożytności 12 tys. ślimaków – 1.2 g barwnika Friedlander 1909 r. λmax = 590 nm

Inygoidowe log ε ~ 4 λmax = 605 nm λmax = 529 nm λmax = 487 nm

Antrachinonowe Ogromna odporność na wilgoć i światło Możliwość redukcji do dienoli (rozp. w H2O) Niskie ε (~10 tys.)

Antrachinon λmax = 378 nm λmax = 440 nm λmax = 405 nm ε = 60 n→π*

Antrachinonowe - synteza

1,4-Diaminoantrachinon

Indantron Indanthrone (Indanthren Blue RS) Bohn, 1901 Acediantron

Quinacridone 1915 r., Sharvin Quinacridone

Barwniki Latyl Brilliant Blue TP Acilan Direct Blue A dyspersyjny anionowy C.I. Pigment Yellow 147 pigment

‘Vat dyes’ Nierozpuszczalne Redukcja (vatting) Na2S2O4 Clostridium isaticis

Zastosowania Barwienie włókien Barwienie tworzyw sztucznych Barwienie farb (w tym samochody) Barwienie banknotów etc. Farby artystów

Imidy aromatyczne λabs = 335 nm λabs = 430 nm λabs = 380 nm

Imidy aromatyczne λabs = 493 nm λabs = 513 nm log ε ~ 4 λabs = 382 nm

Imidy aromatyczne - synteza

Perylenobisimidy λmax = 526 nm, λmax = 534 nm ε = 90 tys., f = 0.627 duża odporność na czynniki chemiczne i fizyczne Termostabilność, fotostabilność niska rozpuszczalność !!! skłonność do agregacji

Perylenobisimidy

Perylenobisimidy

Perylenobisimidy

Perylenobisimidy

Terrylenobisimidy

Wyższe teryleny

Zastosowania Barwienie włókien Barwienie tworzyw sztucznych Barwienie farb (w tym samochody) Barwienie banknotów etc.

Diketo-pirolo-pirole (DPP) Iqbal i Cassar, Ciba-Geigy 1983 λmax = 504 nm, ε = 33 tys.

DPP-2 Mp > 350 C 110 mg/L DMF Czerwone/żółta fluorescencja λabs = 504 nm, λem = 538 nm (ciało stałe) małe przes. Stokesa (10-15 nm) Φ ~ 0.50 N-alkilowanie podwyższa przes. Stokesa (70 nm) i Φ ~ 0.90 oraz rozpuszcalność Samochody, tworzywa sztuczne

DPP-3

Zastosowania Barwienie farb samochodowych Wysokiej jakości drukowanie Barwienie pewnych tworzyw sztucznych Próby w ‘functional dyes’

Inne b. karbonylowe λabs = 759 nm (798 nm) Juglon melanina hiperycyna