Psychopatologia wprowadzenie Krzysztof Kotrys

Psychopatologia definicje Opisywanie, interpretowanie, wyjaśnianie i porządkowanie zjawisk (fenomenów) psychicznych, którym przypisuje się znaczenie kliniczne tzn. uznanych za nieprawidłowe, zaburzone, chore. Perspektywa nozologiczna - zaburzenie psychiczne: Związane jest z cierpieniem Szkodliwą dysfunkcją (harmful dysfunktion) W sposób istotny zakłócają indywidualne funkcjonowanie i dostosowanie (osoby), są jakościowo odmienne od naturalnych Motywują osobę lub jej otoczenie do poszukiwania i udzielania pomocy osobie cierpiącej Perspektywa normatywna: zjawiska odbiegające od uznawanych norm.

Zakres psychopatologii Analiza fenomenologiczna – historia: Edmund Husserl (1859-1938), Martin Heidegger (1889-1976) [filozofia egzystencjalna]; Karl Jaspers (1883-1969) [twórca współczesnej psychopatologii], Ludwik Binswanger (1881-1966) [Daseinanalyse]. Podstawowe fenomeny psychopatologii: Wewnętrzne (subiektywne - opisywane przez pacjenta stany psychiczne); Zewnętrzne (obiektywne – obserwowane zachowania); Interaktywne (odczucia i reakcje badającego w interakcji z badanym);

Objawy i zespoły zaburzeń psychicznych Objawy: patognomoniczne (wskaźnikowe), pierwszorzędowe (osiowe, typowe, charakterystyczne), drugorzędowe (dodatkowe, atypowe, niecharakterystyczne). Zespoły psychopatologiczne: zbiór objawów występujących w warunkach naturalnych wspólnie – nazwy zespołów: opisowe, nawiązujące do patogenezy, umiejscowienia, eponimiczne. Systemy nozograficzne (taksonomiczne, klasyfikacyjne) – choroba psychiczna (mental illness, disease) vs zaburzenie psychiczne (mental disorder).

Metody diagnostyczne w psychopatologii Metody niestandaryzowane: empatia, obserwacja uczestnicząca i nieuczestnicząca; Standaryzowane: skale, inwentarze objawowe, testy; Metody kazuistyczne i reprezentatywne; Metody idiograficzne (opisowe) i nomotetyczne (poszukujące związków, reguł); Diagnostyka fenomenologiczna (opis objawów); Diagnostyka hermeneutyczna (badanie ukrytych, symbolicznych znaczeń, kontekstu); Diagnostyka patogenetyczna (uchwycenie związku pomiędzy objawami bez dociekania przyczyn); Diagnostyka etiologiczna;

Systemy klasyfikacyjne Początki współczesnych klasyfikacji zaburzeń psychicznych: E. Kraepelin (1855-1926), E. Bleuler (1857-1939) – pojęcia: endogenne, psychogenne i egzogenne. ICD (International Classification of Diseases and Related Health Problems): pierwsze wydanie w 1900 r; od 1948 r za opracowywanie bierze odpowiedzialność WHO (ICD -6, 1949); aktualnie ICD- 10 (WHO 1992, Polska 1997); ICD-11 od 2015 r ? (w opracowaniu). DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), American Psychiatric Assotiation (DSM I -1952r); DSM IV (1994 r), DSM IV TR (2000), DSM V (w przygotowaniu – od maja 2013 r?).

Pięć wymiarów (osi) diagnostycznych DSM – IV (1994) Zaburzenia (zespoły) kliniczne (clinical disorders). Zaburzenia osobowości i upośledzenie umysłowe. Stany ogólnomedyczne (general medical condition). Problemy psychospołeczne i środowiskowe (wpływające na zaburzenie). Ogólny poziom funkcjonowania (Global Assessment of Functioning).

Zaburzenia psychiczne – podział tradycyjny Niepsychotyczne: typu nerwicowego, zaburzenia adaptacyjne, psychosomatyczne, zaburzenia osobowości… Psychotyczne: synonim choroby psychicznej; stany chorobowe w których występują urojenia, omamy, zaburzenia świadomości, znaczne zmiany emocji i nastroju połączone zaburzeniami myślenia, aktywności złożonej; zazwyczaj wiążą się z brakiem, lub obniżeniem krytycyzmu, znacznym pogorszeniem funkcjonowania społecznego.

Psychoza – choroba psychiczna Feuchtersleben 1845 Głębszy, cięższy, bardziej podstawowy i całościowy charakter zaburzenia, utrudniający rozeznanie i wgląd. Odnoszący się do zaburzeń endogennych (tradycja niemiecka). Poważne nieprzystosowanie, utrata poziomu funkcjonowania, zakłócenie linii życiowej (tradycja anglosaska). Psychodynamicznie (na potrzeby psychoterapii): bardziej prymitywne mechanizmy obronne – „struktura psychotyczna”, głębszy poziom dekompensacji, ograniczenie rozpoznania rzeczywistości, mała skuteczność psychoterapii ? (tradycja psychoanalityczna).

Psychoza współcześnie ICD-10, DSM IV: występowanie omamów, urojeń i niektórych poważnych nieprawidłowości zachowania, jak pobudzenie lub nadmierna aktywność, spowolnienie lub zachowania katatoniczne. Zespoły psychotyczne to zaburzenia psychiczne, w których z przyczyn chorobowych zagraża, lub występuje wyraźne zaburzenie poczucia rzeczywistości, tzn. ograniczenie lub niezdolność do krytycznej, realistycznej oceny rzeczywistości (własnej osoby, otoczenia lub relacji między nimi). Zaburzenie psychotyczne = choroba psychiczna jest przesłanką prawną medyczną w Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego, często w innych problemach prawnych (ubezwłasnowolnienie, zdolność do czynności prawnych, niepoczytalność).

Objawy psychotyczne Urojenia – zespoły urojeniowe. Halucynacje (omamy). Objawy katatoniczne. Formalne zaburzenia myślenia i zachowania – schizofreniczna dezorganizacja. Wahania nastroju ? Zaburzenia świadomości (jakościowe). Znaczne deficyty poznawcze.

Nowe konceptualizacje zaburzeń psychicznych GEnES fingerprint: Genetic (DNA) Exogenic modifications: ten sam gen może produkować różne RNA i w rezultacie powstają różne proteiny (ekspresja genów). Endophenotypes: biochemiczne, infekcyjne, endokrynologiczne, zapalne, neuroanatomiczne, neuropsychologiczne, poznawcze, immunologiczne. Syndromes: zachowanie, aktywność neuropsychologiczna, choroba/diagnoza, temperament i osobowość, wrażliwość na zachorowanie (vulnerability), odporność i siła. Czynniki epigenetyczne: kultura, środowisko fizyczne, środowisko psychologiczne, farmakoterapia i inne wpływy lecznicze, płeć.