Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Kramsk na lata 2018-2023 Kramsk, 20 czerwca 2018 roku Dariusz Kałużny Centrum Innowacji NUVARRO

REWITALIZACJA Rewitalizacja to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportową, energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych).

Cel rewitalizacji ożywienie społeczne i gospodarcze gmin, zwiększenia potencjału turystycznego i kulturalnego terenów zdegradowanych – poprzemysłowych czy miejskich / wiejskich działania inspirujące rozwój nowych funkcji obszarów rewitalizowanych Przywrócenie terenom zdegradowanym utraconych funkcji społeczno-gospodarczych Odnowa zdegradowanych obszarów gmin (zwłaszcza zabytkowych) Zagospodarowanie obiektów i terenów poprzemysłowych oraz pomilitarnych, przez zmianę dotychczasowych funkcji na gospodarcze, społeczne, edukacyjne, zdrowotne, rekreacyjne i turystyczne.

Kompleksowość zmian w obszarach zdegradowanych 1 Poprawa jakości życia na obszarach zdegradowanych 2 Pobudzenie rozwoju społeczno-gospodarczego 3 Przeciwdziałanie zjawiskom kryzysowym w lokalnej społeczności, gospodarce, przestrzeni i środowisku

Program Rewitalizacji - elementy Diagnoza obszaru rewitalizacji Powiązania PR z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy, powiatu, województwa, kraju Założenia – Wizja + Misja Cele i odpowiadające im kierunki działań Przedsięwzięcia rewitalizacyjne Pozostałe projekty rewitalizacyjne Mechanizmy zapewnienia komplementarności Indykatywne ramy finansowe i środki finansowania Uspołecznienie – Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji Struktura zarządzania realizacją PR System monitorowania i oceny PR Podsumowanie Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko (jeśli dotyczy)

PODZIAŁ GMINY KRAMSK NA SOŁECTWA

SOŁECTWA GMINY KRAMSK – LICZBA LUDNOŚCI Sołectwo Liczba ludności % udział ludności w stosunku do gminy Anielew 96 0,86 Barce 266 2,40 Bilczew 154 1,39 Borki 192 1,73 Brzózki 229 2,06 Dębicz 511 4,60 Drążek 112 1,01 Grąblin 583 5,25 Helenów Drugi 532 4,79 Helenów Pierwszy 243 2,19 Izabelin 335 3,02 Jabłków 211 1,90 Konstantynów 153 1,38 Kramsk 1363 12,28 Kramsk Łazy 166 1,50 Kramsk Łęgi 514 4,63 Kramsk Pole 175 1,58 Ksawerów 276 2,49 Lichnowo 193 1,74 Milin 312 2,81 Patrzyków 316 2,85 Pąchów 327 2,95 Podgór 204 1,84 Rudzica 790 7,12 Rysiny 35 0,32 Święciec 304 2,74 Święte 526 4,74 Wielany 365 3,29 Wola Podłężna 1299 11,70 Wysokie 318 2,86 SUMA 11 100   SOŁECTWA GMINY KRAMSK – LICZBA LUDNOŚCI

Diagnoza – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: 64,0% mieszkańców gminy Kramsk jest w wieku produkcyjnym, 19,8% w wieku przedprodukcyjnym, a 16,3% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym; w porównaniu do ogółu mieszkańców najwięcej osób w wieku poprodukcyjnym zamieszkuje w sołectwach: Grąblin, Kramsk, Rudzica, oraz Wola Podłężna; w gminie Kramsk w 2017 roku odnotowano znaczną liczbę zgonów (102), najwięcej zgonów miało miejsce w sołectwach: Brzózki, Grąblin, Helenów Drugi, Kramsk, Milin, Święte, Wola Podłężna oraz Wysokie.

Diagnoza – sfera społeczna Sołectwo Liczba bezrobotnych Anielew 3 Barce 5 Bilczew 11 Borki 6 Brzózki 14 Dębicz 34 Drążek 10 Grąblin 39 Helenów Drugi 29 Helenów Pierwszy 19 Izabelin 21 Jabłków Konstantynów 1 Kramsk 70 Kramsk Łazy Kramsk Łęgi 24 Kramsk Pole Ksawerów 9 Lichnowo Milin 16 Patrzyków 8 Pąchów 25 Podgór 7 Rudzica 38 Rysiny 2 Święciec Święte 20 Wielany 26 Wola Podłężna 47 Wysokie SUMA 540 W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: bezrobocie w gminie Kramsk (440 osób = 4,86% mieszkańców) na dn. 31.12.2017 r.; wskaźnik udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w powiecie konińskim w 2016 roku wynosił 7,9%. W gminie Kramsk wskaźnik ten był wyższy i wynosił 9,6%; najwięcej osób bezrobotnych zamieszkuje w sołectwach: Kramsk, Grąblin, Rudzica oraz Wola Podłężna.

Diagnoza – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: z pomocy społecznej w gminie Kramsk w 2017 roku skorzystało 483 osób (208 rodzin); duża liczba gospodarstw domowych korzysta z pomocy społecznej z powodu niskiego dochodu – poniżej kryterium dochodowego w 2016 było aż 267 rodziny; najwięcej rodzin korzystających z pomocy społecznej zamieszkuje sołectwa Kramsk, Wola Podłężna oraz Grąblin.

Diagnoza – sfera społeczna Sołectwo Liczba osób pobierających zasiłki Anielew 4 Barce Bilczew 13 Borki 15 Brzózki 9 Dębicz 14 Drążek 8 Grąblin 36 Helenów Drugi 27 Helenów Pierwszy 12 Izabelin Jabłków 20 Konstantynów 5 Kramsk 55 Kramsk Łazy Kramsk Łęgi 34 Kramsk Pole 7 Ksawerów 33 Lichnowo 1 Milin 6 Patrzyków 10 Pąchów 31 Podgór Rudzica 18 Rysiny Święciec Święte 22 Wielany Wola Podłężna 45 Wysokie

Diagnoza – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące potencjały: w 2017 r. miało miejsce więcej urodzeń niż zgonów; liczba bezrobotnych w gminie Kramsk spada od roku 2013, wcześniej utrzymywał się trend wzrastający; udział zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym zmalał od roku 2013 (12,7%) do roku 2017 (7,6%); w gminie Kramsk funkcjonuje 12 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, a OSP Kramsk włączona jest do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Diagnoza – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące potencjały: ważną rolę odgrywają organizacje społeczne działające na terenie gminy Kramsk – pełniące istotną rolę w aktywizacji mieszkańców; najważniejszą rolę w życiu kulturalnym mieszkańców gminy Kramsk odgrywa działający Gminny Ośrodek Kultury w Kramsku; na terenie gminy prężnie funkcjonuje Młodzieżowa Orkiestra Dęta w Kramsku powstała w 1917 r.

Diagnoza – sfera gospodarcza W sferze gospodarczej zdiagnozowano następujące problemy: w strukturze przedsiębiorstw dominują mikro przedsiębiorstwa – zatrudniające do 9 osób (839), w tym większość z nich to jednoosobowe działalności gospodarcze (dane Głównego Urzędu Statystycznego na 31.12.2016 r.) od 2016 roku zauważalny znaczny wzrost liczby podmiotów wyrejestrowanych; w sołectwie Rysiny nie funkcjonują żadne podmioty gospodarcze; najwięcej zawieszonych podmiotów gospodarczych zlokalizowanych jest Kramsku i Woli Podłężnej; znaczna liczba firm została wykreślona sołectwach Kramsk i Wola Podłężna, a także w sołectwach Rudzica, Święte, Kramsk Łęgi oraz w Helenowie Drugim.

Liczba zawieszonych firm Liczba wykreślonych firm Sołectwo Liczba firm Liczba zawieszonych firm Liczba wykreślonych firm Anielew 2 3 Barce 16 13 Bilczew 10 Borki 7 5 Brzózki 9 Dębicz 29 Drążek Grąblin 17 14 Helenów Drugi 31 23 Helenów Pierwszy 11 Izabelin Jabłków 8 Konstantynów Kramsk 92 Kramsk Łazy 12 6 Kramsk Łęgi 35 27 Kramsk Pole Ksawerów 1 Lichnowo Milin Patrzyków Pąchów 19 Podgór Rudzica 26 55 Rysiny Święciec Święte 24 Wielany 15 Wola Podłężna 85 60 Wysokie 4 18

Diagnoza – sfera gospodarcza W sferze gospodarczej zdiagnozowano następujące potencjały: wzrost wskaźnika liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym; w latach 2011-2017 zaobserwowano wzrastającą liczbę nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych; najwięcej aktywnych podmiotów gospodarczych zarejestrowanych jest w sołectwie Kramsk, Kramsk Łęgi, Święte i Wola Podłężna; w gminie Kramsk istnieją dobre warunki do rozwoju agroturystyki oraz turystyki.

Diagnoza – sfera przestrzenno-funkcjonalna W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące problemy: na terenie gminy brak sieci ciepłowniczej, głównym źródłem pozyskiwania ciepła są węgiel i drewno; wyposażenie mieszkań w centralne ogrzewanie w 2016 roku według danych GUS w gminie wyniosło 80,9%; na terenie gminy Kramsk brak jest sieci gazowej, jedyną miejscowością wyposażoną w sieć jest Wola Podłężna; wzrost natężenia ruchu na odcinku drogi wojewódzkiej nr 266 przyczynia się do zwiększonej degradacji tej infrastruktury; niewystarczająca infrastruktura rowerowa; zły stan techniczny niektórych zabytków zlokalizowanych na terenie gminy, świadczących o zachowaniu kultury i specyfiki regionu; nagromadzenie obiektów zabytkowych najsilniej widoczne jest w sołectwach Kramsk, Patrzyków, Święte i Wielany.

Diagnoza – sfera przestrzenno-funkcjonalna Sołectwo Sieć kanalizacyjna Anielew NIE Barce Bilczew Borki Brzózki Dębicz CZĘŚCIOWO Drążek Grąblin Helenów Drugi Helenów Pierwszy Izabelin Jabłków Konstantynów Kramsk Kramsk Łazy Kramsk Łęgi Kramsk Pole Ksawerów Lichnowo Milin Patrzyków Pąchów Podgór Rudzica Rysiny Święciec Święte Wielany Wola Podłężna Wysokie W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące problemy: teren gminy nie jest w pełni skanalizowany, jedynie 13% mieszkańców korzysta z sieci, zauważa się duże braki w infrastrukturze kanalizacyjnej, co przyczynia się do zwiększonego oddziaływania ścieków na gospodarkę glebową i wodną; dla powiatu konińskiego jest to wartość 38,2%; skanalizowane są jedynie częściowo trzy sołectwach: Dębicz, Kramsk oraz Kramsk Łęgi.

Diagnoza – sfera przestrzenno-funkcjonalna Lokalizacja Boisko sportowe / plac zabaw Anielew X Barce Bilczew Borki Brzózki Dębicz Drążek Grąblin Helenów Drugi Helenów Pierwszy Izabelin Jabłków Konstantynów Kramsk Kramsk Łazy Kramsk Łęgi Kramsk Pole Ksawerów Lichnowo Milin Patrzyków Pąchów Podgór Rudzica Rysiny Święciec Święte Wielany Wola Podłężna Wysokie W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące problemy: na terenie niektórych wsi sołeckich występuje ograniczony dostęp do infrastruktury sportowej w postaci boisk oraz placów zabaw; na terenie sołectw: Barce, Borki, Brzózki, Dębicz, Drążek, Grąblin, Helenów Pierwszy, Izabelin, Jabłków, Konstantynów, Kramsk Łazy, Kramsk Łęgi, Kramsk Pole, Ksawerów, Lichnowo, Patrzyków, Pąchów, Podgór, Rudzica, Rysiny, Święte i Wielany nie występuje żadna infrastruktura sportowo-rekreacyjna.

Diagnoza – sfera przestrzenno-funkcjonalna W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące potencjały: zużycie wody w ciągu roku przez jednego mieszkańca w latach 2015/2016 r. zmalało i kształtowało się na poziomie 39,2 m3; stan sieci wodociągowej określa się jako dobry; wszystkie miejscowości z terenu gminy Kramsk są wyposażone w sieć wodociągową, częściowo wyposażona jest miejscowość Morzysław- Kolonia; zaopatrzenie w energię elektryczną mieszkańców gminy Kramsk jest w pełni zapewnione; rozbudowana sieć drogowa na terenie gminy; czas przejazdu gminy Kramsk do największych miast wojewódzkich czy pobliskich powiatowych mieści się w granicy do 2 godzin; bliskość stacji kolejowej, oddalonej o 3,7 km od centrum miejscowości Kramsk; teren gminy jest pokryty w całości zasięgiem sieci GSM głównych operatorów komórkowych w Polsce, na obszarze gminy nie występują miejsca, w których nie ma dostępu do sieci szerokopasmowych; na terenie gminy Kramsk zapewniony jest dostęp do podstawowej opieki medycznej; na terenie niektórych wsi sołeckich występuje dostęp do infrastruktury sportowej w postaci boisk i placów zabaw.

Diagnoza – sfera techniczna Sołectwo Liczba budynków mieszkalnych komunalnych Liczba budynków mieszkalnych komunalnych wybudowanych przed 1989 rokiem Anielew Barce Bilczew 1 Borki Brzózki Dębicz Drążek Grąblin Helenów Drugi Helenów Pierwszy Izabelin Jabłków Konstantynów Kramsk 2 Kramsk Łazy Kramsk Łęgi Kramsk Pole Ksawerów Lichnowo Milin Patrzyków Pąchów Podgór Rudzica Rysiny Święciec Święte Wielany Wola Podłężna Wysokie W sferze technicznej zdiagnozowano następujące problemy: znaczna część budynków mieszkalnych komunalnych w gminie powstała przed 1989 rokiem; większość z nich wymaga modernizacji; najwięcej budynków komunalnych mieszkalnych zlokalizowanych jest w sołectwie Kramsk oraz Ksawerów.

Diagnoza – sfera techniczna W sferze technicznej zdiagnozowano następujące problemy: na większości obiektów będących w administrowaniu gminy lub jej jednostek nie ma zlokalizowanych instalacji wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych, jedynym obiektem jest budynek Gimnazjum w Kramsku; potencjał gminy w obrębie odnawialnych źródeł energii jest w niewielki sposób wykorzystany; na terenie gminy nie występuje przewarzanie biomasy do produkcji biogazu; niektóre budynki użyteczności publicznej należące do gminy wymagają modernizacji; głównym źródłem pozyskiwania energii cieplnej przez te budynki są: węgiel i drewno.

Diagnoza – sfera techniczna W sferze technicznej zdiagnozowano następujące potencjały: gmina wykazuje duży potencjał do produkcji energii z wiatru, z racji lokalizacji na terenach o odpowiedniej prędkości wiatru, na terenie gminy funkcjonują elektrownie wiatrowe - trzy turbiny o mocy 600 kW. Każda z nich ma wysokość 110 m; gmina Kramsk znajduje się w części wysokiego promieniowania słonecznego. Potencjał energii słonecznej istniejący w gminie Kramsk klasyfikuje się jako III stopień (w skali IV-stopniowej). Takie natężenie promieniowania słonecznego zapewnia ekonomiczne przetwarzanie promieni w energię użyteczną; gmina ta jest położona w obszarze o wysokiej temperaturze wód podziemnych, co rekomenduje montaż np. gruntowych pomp ciepła na terenie gminy.

Diagnoza – sfera środowiskowa W sferze środowiskowej zdiagnozowano następujące problemy: dominującym nośnikiem ciepła – węgiel kamienny; system ciepłowniczy oparty na lokalnych kotłowniach i indywidualnych paleniskach; występowanie wyrobów zawierających azbest na terenie gminy; gospodarstwa domowe głównym emiterem CO2; niekorzystny klimat akustyczny wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 266; na terenie gminy Kramsk według Programu ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężeń pyłu zawieszonego PM10, PM2, poziomu docelowego benzo(a)pirenu oraz ozonu. Gmina została zakwalifikowana do strefy C.

Diagnoza – sfera środowiskowa W sferze środowiskowej zdiagnozowano następujące potencjały: występowanie obszarowych form ochrony przyrody; zadawalająca jakość wód podziemnych; gminny system gospodarki odpadami komunalnymi opiera się na zorganizowanej zbiórce odpadów; eliminacja niskiej emisji poprzez sukcesywną realizację zadań określonych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej.

DELIMITACJA W celu ustalenia na jakim obszarze gminy Kramsk następuje koncentracja negatywnych zjawisk społecznych, a wraz z nimi współwystępują negatywne zjawiska gospodarcze lub środowiskowe lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne, poszczególnym zjawiskom problemowym przypisano odpowiadające im wskaźniki statystyczne. Punktem odniesienia terytorialnego był podział gminy na sołectwa. Uznanie danego zjawiska za problemowe, biorąc pod uwagę twarde dane statystyczne, następowało w przypadku stwierdzenia wartości powyżej lub poniżej średniej dla gminy (w zależności od charakteru zjawiska).

PODZIAŁ GMINY KRAMSK

Delimitacja – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: najwięcej zgonów miało miejsce w sołectwach: Brzózki, Grąblin, Helenów Drugi, Kramsk, Milin, Święte, Wola Podłężna oraz Wysokie; w sołectwach: Anielew, Borki, Brzózki, Drążek, Grąblin, Jabłków, Izabelin, Kramsk, Kramsk Pole, Ksawerów, Lichnowo, Milin, Rysiny, Święciec, Wielany, Wysokie w 2017 roku odnotowano więcej zgonów niż urodzeń. DEPOPULACJA Dynamika zmian ludności – w poszczególnych sołectwach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

DEPOPULACJA W ramach wskaźnika depopulacji przeanalizowano dynamikę zmian liczby mieszkańców w latach 2010-2017. Wskaźnik ten świadczy o ubytku lub wzroście liczby mieszkańców danego obszaru. Ponadto wzięto pod uwagę liczbę zgonów w gminie. Najsilniej problemu depopulacji w odniesieniu do największej liczby zgonów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców doświadczają obszary sołectw: Brzózki, Grąblin, Helenów Drugi, Kramsk, Milin, Święte, Wola Podłężna oraz Wysokie.

Diagnoza – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: najsilniej obciążonymi demograficznie obszarami w gminie Kramsk (najwięcej osób w wieku poprodukcyjnym) są: sołectwo Grąblin, Kramsk, Rudzica, oraz Wola Podłężna. STARZENIE SIĘ SPOŁECZEŃSTWA Liczba osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do liczby mieszkańców w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – powyżej średniej gminnej (gorzej), 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej (lepiej))

STARZENIE SIĘ SPOŁECZEŃSTWA Wskaźnik starzenia się społeczeństwa został wyrażony liczbą osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety po 60. roku życia i mężczyźni po 65. roku życia) w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy. Wskaźnik starzenia się pozwala ocenić sytuację demograficzną danego terenu i wskazać możliwości rozwojowe danego społeczeństwa. Najsilniej problemu starzenia się społeczeństwa doświadczają obszary sołectwa Kramsk, a następnie sołectw Wola Podłężna, Rudzica oraz Grąblin.

Delimitacja – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: w gminie Kramsk mieszkają 540 osoby bezrobotne (dane na 31.12.2017 r); najwięcej osób pozostających bez pracy zamieszkuje sołectwa Kramsk, Rudzica, Grąblin i Wola Podłężna. BEZROBOCIE Liczba bezrobotnych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

BEZROBOCIE Wskaźnik poziomu bezrobocia wyraża liczbę bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Koninie na 1000 mieszkańców gminy. Zjawisko wysokiego bezrobocia stanowi kluczową barierę i zagrożenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego lokalnych społeczności, będąc źródłem napięć i konfliktów społecznych. W gminie Kramsk najsilniejsze bezrobocie występuje w sołectwach: Kramsk, Rudzica, Grąblin oraz Wola Podłężna.

Delimitacja – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: w 2017 roku wsparciem systemu pomocy społecznej w gminie Kramsk objęto 483 osób (208 rodzin); najwięcej osób korzystających z pomocy społecznej zamieszkuje w sołectwach Kramsk, Wola Podłężna oraz Grąblin. UBÓSTWO Liczba osób, którym udzielono zasiłki w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

UBÓSTWO Wskaźnik ubóstwa obejmuje osób pobierających zasiłki z pomocy społecznej w 2017 roku w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy. Pozwala on na dokonanie przybliżonej oceny stopnia zubożenia ludności oraz skali występowania problemów społecznych na danym obszarze. W gminie Kramsk najwyższym wskaźnikiem ubóstwa charakteryzują się obszary sołectw: Kramsk, Wola Podłężna oraz Grąblin. Jednak to w sołectwie Kramsk liczba osób pobierających pomoc w formie zasiłków w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy jest najwyższa. Zasiłki przyznawane są 55 osobom (27 rodzin).

Delimitacja – sfera społeczna W sferze społecznej zdiagnozowano następujące problemy: w 2017 roku w gminie funkcjonowało 18 Niebieskich Kart; obszarami o najwyższym poziomie przemocy w Gminie Kramsk są sołectwa: Kramsk, Kramsk Łęgi, Pąchów, Święte oraz Wola Podłężna. PRZEMOC Liczba założonych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – powyżej średniej gminnej (gorzej), 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej (lepiej)

PRZEMOC Wskaźnik występowania przemocy w rodzinie został wyrażony jako liczba założonych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy. Przy pomocy tego wskaźnika określa się najbardziej zagrożone przemocą części gminy, które zwykle są skorelowane z występowaniem patologii społecznych. Obszarami o najwyższym poziomie przemocy w Gminie Kramsk są sołectwa Kramsk, Kramsk Łęgi, Pąchów, Święte oraz Wola Podłężna.

Delimitacja – sfera gospodarcza W sferze gospodarczej zdiagnozowano następujące problemy: najmniej aktywnych podmiotów funkcjonuje w sołectwach: Anielew, Rysiny, Drążek i Konstantynów; najwięcej zawieszonych podmiotów gospodarczych zlokalizowanych jest w  sołectwie Kramsk i Wola Podłężna; duża liczba wykreślonych podmiotów gospodarczych została odnotowana w sołectwach: Kramsk i Wola Podłężna, Rudzica, Święte, Kramsk Łęgi oraz w Helenowie Drugim. NISKI STOPIEŃ PRZEDSIEBIORCZOŚCI Liczba firm w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – poniżej średniej gminnej (gorzej), 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – powyżej średniej gminnej (lepiej)), liczba zawieszonych firm w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – powyżej średniej gminnej (gorzej), 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej (lepiej)) i liczba wykreślonych firm w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy (-1 – poniżej średniej gminnej (gorzej), 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – powyżej średniej gminnej (lepiej))

NISKI STOPIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Niski poziom przedsiębiorczości został scharakteryzowany poprzez trzy wskaźniki. Pierwszy z nich wyrażony jest liczbą firm przypadających na 1000 mieszkańców. Drugi wskaźnik to liczba zawieszonych firm na 1000 mieszkańców. Ostatni wskaźnik wyrażony został w postaci wykreślonych firm przypadających na 1000 mieszkańców. Wybrane wskaźniki świadczą o aktywności gospodarczej mieszkańców. Jej brak charakteryzuje zwykle obszary zdegradowane. Najniższym poziomem przedsiębiorczości pod względem liczby zarejestrowanych firm, charakteryzują się obszary sołectw: Anielew, Rysiny, Drążek i Konstantynów.

NISKI STOPIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Największą liczbę zawieszonych firm odnotowano w sołectwach Kramsk i Wola Podłężna.

NISKI STOPIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Najniższym poziomem przedsiębiorczości biorąc pod uwagę liczbę wykreślonych firm wykazuje Kramsk i Wola Podłężna. Znaczna liczba podmiotów wykreślonych miała swoją lokalizację także w sołectwie Rudzica, Święte, Kramsk Łęgi oraz w Helenowie Drugim.

Delimitacja – sfera przestrzenno-funkcjonalna W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące problemy: nagromadzenie obiektów zabytkowych najsilniej widoczne jest w sołectwie Kramsk, Patrzyków, Święte i Wielany. NAGROMADZENIE OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH Liczba zabytków w poszczególnych sołectwach (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

NAGROMADZENIE OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH Wskaźnik nagromadzenia obiektów zabytkowych został wyrażony liczbą zabytków w poszczególnych sołectwach gminy Kramsk. Analiza liczby zabytków stanowi zwykle uzupełnienie dla wskaźników społeczno-gospodarczych i świadczy o konieczności objęcia danego obszaru rewitalizacją w celu ochrony zabytków. Niektóre z zabytków są w stanie wymagającym renowacji, a co za tym idzie mają znaczenie jako wskaźnik. Mimo iż obecność obiektów zabytkowych na danym terenie świadczy o jego potencjale historycznym/kulturowym to powoduje ona również konieczność zwiększenia nakładów finansowych na utrzymanie należytego stanu technicznego tych obiektów, ale także ogranicza realizację pewnych inwestycji. Nagromadzenie obiektów zabytkowych najsilniej widoczne jest w sołectwach Kramsk, Patrzyków, Święte i Wielany.

Delimitacja – sfera przestrzenno-funkcjonalna W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące problemy: 13% ogółu ludności zamieszkującej gminę Kramsk korzysta z instalacji kanalizacyjnej; w gminie Kramsk skanalizowane częściowo są jedynie trzy sołectwa. INFRASTRUKTURA KANALIZACYJNA Wyposażenie w infrastrukturę kanalizacyjną (-1 – niewyposażone w infrastrukturę kanalizacyjną, 1 – wyposażone w infrastrukturę kanalizacyjną)

INFRASTRUKTRA KANALIZACYJNA Wskaźnik wyposażenia w infrastrukturę kanalizacyjną został wyrażony podziałem na miejsca wyposażone i niewyposażone w infrastrukturę kanalizacyjną w 2017 roku. Analiza warunków mieszkaniowych stanowi zwykle uzupełnienie dla wskaźników społeczno-gospodarczych i świadczy o poziomie degradacji przestrzennej. W gminie Kramsk częściowo skanalizowane są sołectwa Kramsk, Dębicz oraz Kramsk Łęgi.

Delimitacja – sfera przestrzenno-funkcjonalna W sferze przestrzenno-funkcjonalnej zdiagnozowano następujące problemy: na terenie poszczególnych wsi sołeckich występuje ograniczony dostęp do infrastruktury sportowej w postaci boisk oraz placów zabaw lub jej zupełny brak; na terenie sołectw: Barce, Borki, Brzózki, Dębicz, Drążek, Grąblin, Helenów Pierwszy, Izabelin, Jabłków, Konstantynów, Kramsk Łazy, Kramsk Łęgi, Kramsk Pole, Ksawerów, Lichnowo, Patrzyków, Pąchów, Podgór, Rudzica, Rysiny, Święte i Wielany nie występuje żadna infrastruktura sportowo-rekreacyjna. INFRASTRUKTURA SPORTOWA Wyposażenie w infrastrukturę sportową (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

INFRASTRUKTURA SPORTOWA Wskaźnik wyposażenia w infrastrukturę sportową został wyrażony liczbą obiektów sportowych w poszczególnych sołectwach gminy Kramsk. Analiza warunków rekreacyjnych stanowi zwykle uzupełnienie dla wskaźników społeczno-gospodarczych i świadczy o poziomie degradacji przestrzennej. Najgorzej pod względem wyposażenia w obiekty sportowe wypadają sołectwa: Barce, Borki, Brzózki, Dębicz, Drążek, Grąblin, Helenów Pierwszy, Izabelin, Jabłków, Konstantynów, Kramsk Łazy, Kramsk Łęgi, Kramsk Pole, Ksawerów, Lichnowo, Patrzyków, Pąchów, Podgór, Rudzica, Rysiny, Święte i Wielany. Na obszarach wymienionych sołectw nie występuje żadna infrastruktura sportowo-rekreacyjna.

Delimitacja– sfera techniczna W sferze technicznej zdiagnozowano następujące problemy: najstarszymi budynkami mieszkalnymi komunalnymi w gminie charakteryzuje się miejscowość Kramsk; większość z nich wymaga podjęcia działań modernizacyjnych. DEGRADACJA STANU TECHNICZNEGO OBIEKTÓW BUDOWLANYCH Liczba budynków mieszkalnych komunalnych wybudowanych przed 1989 r. (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

DEGRADACJA STANU TECHNICZNEGO OBIEKTÓW BUDOWLANYCH Degradacja stanu technicznego budynku zaprezentowana została poprzez wskaźnik liczby budynków mieszkalnych komunalnych wybudowanych przed 1989 rokiem. Analiza warunków mieszkaniowych stanowi zwykle uzupełnienie dla wskaźników społeczno-gospodarczych i świadczy o poziomie degradacji przestrzennej. Najstarszymi budynkami mieszkalnymi komunalnymi w gminie charakteryzuje się sołectwo Kramsk.

Diagnoza – sfera środowiskowa W sferze środowiskowej zdiagnozowano następujące problemy: niekorzystny klimat akustyczny w otoczeniu drogi wojewódzkiej nr 266. HAŁAS Negatywne oddziaływanie akustyczne na odcinkach drogi wojewódzkiej nr 266 (-1 – przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, 1 – brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu)

HAŁAS Jednym z równie ważnych aspektów diagnozy obszarów zdegradowanych jest sfera środowiskowa. Współcześnie nacisk kładzie się na optymalizowanie sytuacji środowiskowej, gdyż ma ona wpływ na jakość życia mieszkańców gminy oraz stanowi o atrakcyjności i potencjale danego obszaru. Zatem identyfikacja kondycji środowiska w gminie staje się niezwykle potrzebna w celu wyznaczenia obszarów kryzysowych wymagających działań interwencyjnych w ramach procesu rewitalizacji. Jako wskaźnik w sferze środowiskowej został wybrany hałas spowodowany oddziaływaniem natężenia ruchu na odcinkach drogi wojewódzkiej nr 266, które w ostatnich latach się zwiększyło. W związku z tym w gminie Kramsk najbardziej narażone na negatywne skutki oddziaływania akustycznego są sołectwa: Wola Podłężna, Patrzyków, Święte, Milin, Lichnowo, Dębicz, Kramsk, Kramsk Pole, Kramsk Łazy, Bilczew, Jabłków oraz Pąchów.

Diagnoza – sfera środowiskowa W sferze środowiskowej zdiagnozowano następujące problemy: w gminie Kramsk najwięcej wyrobów zawierających azbest zlokalizowanych jest w sołectwach Dębicz, Grąblin, Borki, Barce, Jabłków, Kramsk, Kramsk Łęgi, Ksawerów, Patrzyków, Pąchów oraz Święte. NAGROMADZENIE WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Powierzchnia wyrobów zawierających azbest na danym terenie (-1 – powyżej średniej gminnej, 0 – zbliżone do średniej gminnej, 1 – poniżej średniej gminnej)

Delimitacja – sfera środowiskowa Kolejnym wskaźnikiem dotyczącym sfery środowiskowej jest powierzchnia wyrobów zawierających azbest na danym terenie. W gminie Kramsk najwięcej wyrobów azbestowych występuje na terenie sołectw: Grąblin, Borki, Barce, Jabłków, Kramsk, Kramsk Łęgi, Ksawerów, Patrzyków, Pąchów oraz Święte. Jednakże, najwięcej wyrobów zgormadzonych jest w sołectwie Dębicz.

Sfera przestrzenno-funkcjonalna OBSZARY ZDEGRADOWANE Sołectwo Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera techniczna Sfera środowiskowa Suma Anielew 5 1 2 9 Barce -1 6 Bilczew 4 Borki 3 Brzózki Dębicz -2 Drążek Grąblin -3 Helenów Drugi Helenów Pierwszy 7 Izabelin Jabłków Konstantynów 8 Kramsk -5 -9 Kramsk Łazy Kramsk Łęgi -4 -6 Kramsk Pole Ksawerów Lichnowo Milin Patrzyków Pąchów Podgór Rudzica -1  Rysiny Święciec Święte -8 Wielany Wola Podłężna Wysokie Obszary zdegradowane wyznaczone zostały na podstawie przeprowadzonej analizy wskaźnikowej w pięciu sferach. Za obszar zdegradowany należy uznać sołectwo, które w sferze społecznej odznaczają się największą liczbą negatywnych zjawisk (powyżej lub poniżej średniej w zależności od wskaźnika) i co najmniej jednym wskaźnikiem gorszym od średniej w pozostałych sferach (gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej). W gminie Kramsk obszarami zdegradowanymi, które cechują się nagromadzeniem negatywnych zjawisk społecznych są: Grąblin, Helenów Drugi, Kramsk, Kramsk Łęgi, Ksawerów, Pąchów, Rudzica, Święte oraz Wola Podłężna. Mimo że sołectwo Jabłków zdobyło ujemną liczbę punktów, występuje w nim jeden problem społeczny, co powoduje, ze nie może być traktowany jako obszar zdegradowany.

OBSZAR ZDEGRADOWANY Sołectwa te charakteryzują się najwyższymi poziomami negatywnych wskaźników w sferze społecznej (największa liczba zgonów, zjawisko starzenia się społeczeństwa, wysoki wskaźnik bezrobocia oraz przemocy w rodzinie). W sołectwach tych występuje także znaczna liczba zabytków (wskaźnik sfery przestrzenno-funkcjonalnej). Sołectwa charakteryzują znaczne problemy w sferze technicznej (degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych – budynki mieszkalne wybudowane przed 1989 rokiem) oraz środowiskowej (nagromadzenie wyrobów zawierających azbest i hałas).

OBSZAR REWITALIZACJI – GRĄBLIN, HELENÓW DRUGI, KRAMSK, KRAMSK ŁĘGI, KSAWERÓW, PĄCHÓW, RUDZICA, ŚWIĘTE, WOLA PODŁĘŻNA Proponowane sołectwa do rewitalizacji są wynikiem przeprowadzonej delimitacji. To właśnie w tych obszarach najbardziej uwidoczniły się problemy w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej oraz środowiskowej; Proponowana powierzchnia obszaru rewitalizacji wynosi 5515,9 ha, czyli 41,8% powierzchni całej gminy Kramsk i tym samym PRZEKRACZA 20% powierzchni gminy; Liczba mieszkańców sołectw zdegradowanych to 6210 osób, czyli 55,9% mieszkańców całej gminy, tym samym wartość ta PRZEKRACZA dopuszczalne 30%; Należy więc wybrać sołectwa lub obszary o mniejszym zasięgu, tak, aby mieściły się w przyjętych normach, na których będą realizowane fiszki projektowe.

Fiszka projektowa Nazwa przedsięwzięcia   Podmiot zgłaszający i realizujący projekt Lokalizacja Zakres realizowanych zadań Opis stanu istniejącego Szacowana wartość Źródła finansowania Prognozowane rezultaty Sposób ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacyjnych

Opracowanie Centrum Innowacji NUVARRO NUVARRO Sp. z o. o. ul. Reymonta 23, Posada 62-530 Kazimierz Biskupi tel. (63) 233 00 15 e-mail: biuro@nuvarro.pl www.nuvarro.pl