Banki na rynku finansowym Prawo bankowe [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Rynek transakcji terminowych Rynek finansowy Definicja Podział = ogół działań ekonomicznych i czynności prawnych, którym celem jest przepływ i alokacja środków finansowych dla zwiększenia zainwestowanego kapitału Instrumenty finansowe = umowy i inne czynności powodujące powstanie aktywów finansowych u jednej strony i zobowiązań (roszczeń) u drugiej strony Rynek finansowy Rynek pieniężny (krótkoterminowy) Rynek kapitałowy (długoterminowy) Rynek transakcji terminowych (średnioterminowy) [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Papiery wartościowe w działalności operacyjnej banków Prawo bankowe [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Papier wartościowy Typy: Rozliczeniowy Własnościowy Wierzycielski EMITENT (dłużnik) Papier wartościowy = dokument inkorporujący prawo majątkowe, polegające na żądaniu spełnienia świadczenia na rzecz nabywcy papieru lub osoby imiennie tam wskazanej OBLIGATARIUSZ (nabywca, wierzyciel) Typy: Rozliczeniowy Własnościowy Wierzycielski -------------------------- Funkcje: Obiegowa Lokacyjna Zarządcza [BANK 5] Banki na rynku finansowym

(1) Akcje – ogólna charakterystyka Akcja = papier wartościowy stwierdzający prawa jej posiadacza do współwłasności spółki Kapitał zakładowy = ilość akcji x wartość nominalna akcji KSH 308. § 1.  Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 100.000 złotych. § 2.  Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz. Akcje są niepodzielne; można łączyć je w pakiety Kapitał założycielski można zmniejszać lub zwiększać KSH 302. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Forma Zwykłe Zdematerializowane Rodzaj pokrycia Pieniężne Niepieniężne Nabywcy Na okaziciela Imienne Winkulowane Przywileje Uprzywilejowane Złote [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Prawa wynikające z akcji Korporacyjne Majątkowe 1. Prawo uczestnictwa w spółce 2. Prawo uczestnictwa w WZA i decydowania o sprawach spółki 3. Prawo żądania zwołania WZA 4. Bierne prawo wyborcze do organów spółki 5. Prawo do informacji o wynikach finansowych spółki Dywidenda Pobór akcji nowej emisji Otrzymanie części majątku spółki po jej likwidacji i zaspokojeniu innych wierzycieli [BANK 5] Banki na rynku finansowym

[BANK 5] Banki na rynku finansowym (2) Obligacje – ogólna charakterystyka (ustawa z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach) Obligacja = papier wartościowy emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem” i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. obligacje emitowane w serii = obligacje reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek Korzyść dla emitenta Długoterminowe, pozabankowe źródło funduszy własnych Od obligacji nie trzeba płacić prowizji Odsetki wypłacone emitentom są kosztem do odliczenia w CIT dla obligatariusza Periodyczny, stały dochód dla posiadacza obligacji, wypłacany niezależnie od rentowności danej firmy Art. 12. Do oprocentowania obligacji nie stosuje się przepisów o odsetkach maksymalnych. Art. 13. Za zobowiązania wynikające z obligacji emitent odpowiada całym swoim majątkiem [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Główne rodzaje obligacji (1) EMITENT CEL EMISJI SKARBOWE Skarb Państwa (odpowiedzialność osobista) (limit zadłużenia w ustawie budżetowej) Pokrycie potrzeb pożyczkowych ( deficytu) KOMUNALNE Jednostka samorządu terytorialnego (limit zadłużenia w uchwale budżetowej) Finansowanie deficytu Rolowanie długu Finansowanie wyprzedzające (przy późniejszej refundacji nakładów poniesionych przez JST ze środków UE) PRZEDSIĘBIORSTW Przedsiębiorca mający osobowość prawną Pozyskanie funduszy na wydatki inwestycyjne [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Główne rodzaje obligacji (2) Oprocentowanie Przywileje / świadczenia Stopa stała ( „renta wieczysta”) Stopa zmienna ( obligacje indeksowane do ustalonych parametrów) Zerokuponowe ( emitowane z dyskontem do wartości nominalnej) Dyskonto = różnica między ceną waloru (świadczenia, zobowiązania) w czasie teraźniejszym, a ceną w ustalonym momencie w przyszłości Obligacje partycypacyjne = przyznają obligatariuszowi prawo do udziału w zyskach emitenta Obligacje zamienne Art. 19. 1. Spółka może, o ile jej statut tak stanowi, emitować obligacje uprawniające do objęcia akcji emitowanych przez spółkę w zamian za te obligacje.  Obligacje zamienne nie mogą być emitowane poniżej wartości nominalnej ani wydawane przed pełną wpłatą. Obligacje z prawem pierwszeństwa = uprawniają obligatariusza - oprócz innych świadczeń - do subskrybowania akcji spółki z pierwszeństwem przed jej akcjonariuszami, Obligacje wieczyste = obligacje niepodlegające wykupowi, uprawniające obligatariusza do otrzymywania odsetek przez czas nieoznaczony [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Obligacje przychodowe Charakter prawny Ochrona posiadaczy obligacji przychodowych Art. 24. 1. Emitent może emitować obligacje uprawniające obligatariusza do zaspokojenia roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta: 1) z całości albo części przychodów lub z całości albo części majątku przedsięwzięć, które zostały sfinansowane w całości albo części ze środków uzyskanych z emisji obligacji, lub 2) z całości albo części przychodów z innych przedsięwzięć określonych przez emitenta - zwane dalej "obligacjami przychodowymi". 2. Emitent może ograniczyć swoją odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z obligacji przychodowych do kwoty przychodów lub wartości majątku przedsięwzięcia, do których obligatariuszom przysługuje uprawnienie, o którym mowa w ust. 1. Emitent tworzy specjalny rachunek bankowy tylko i wyłącznie do przyjmowania przychodów i dokonywania wypłat obligatariuszom. Środki na tym rachunku są wolne od egzekucji z majątku emitenta Emitent obligacji przychodowych nie może zbywać ani obciążać składników majątkowych przedsięwzięcia, z wyjątkiem sytuacji gdy dokonuje zbycia w ramach prawidłowej gospodarki, nie powodując istotnego zmniejszenia wartości tego przedsięwzięcia. Wierzytelności tworzące przychody nie mogą być przedmiotem zabezpieczenia zastawem ani też nie mogą zostać przeniesione na osoby trzecie. [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Generalne zasady ochrony nabywców obligacji Gwarancja wykupu obligacji Instytucja banku - reprezentanta Art. 74. 1. Z chwilą wykupu obligacje podlegają umorzeniu. Art. 76. 1. Emitent może nabywać własne obligacje jedynie w celu ich umorzenia. Art. 75. 1. Obligacje wieczyste stają się wymagalne w przypadku: 1) ogłoszenia upadłości albo otwarcia likwidacji emitenta; zwłoki emitenta w wypłacie wynikających z obligacji świadczeń pieniężnych przysługujących obligatariuszom. Art. 37. 1. W okresie od dokonania emisji obligacji do czasu całkowitego wykupu obligacji emitent udostępnia obligatariuszom roczne sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta. Jest on przedstawicielem ustawowym obligatariuszy, z którym emitent musi podpisać umowę Obowiązki banku - reprezentanta Analiza sytuacji finansowej emitenta Udzielanie informacji na temat emisji obligatariuszom Uprawnienia banku - reprezentanta Składanie oświadczeń woli w imieniu obligatariuszy Wystąpienie z powództwem dla ochrony obligatariuszy Złożenie wniosku o upadłość emitenta Niedopełnienie obowiązków banku reprezentanta = grzywna do 5 000 000 zł [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Przepisy karne związane z emisją obligacji WYKROCZENIA …. Kto nie przekazuje wydruków informacji i komunikatów publikowanych na stronie internetowej emitenta…. PRZESTĘPSTWA …..…Kto dokonuje emisji obligacji, nie będąc do tego uprawnionym, lub przy emisji nie zachowuje warunków określonych w ustawie….….. ……Kto, przy emisji obligacji podaje nieprawdziwe lub zataja prawdziwe dane, które mogą w istotny sposób wpłynąć na ocenę zdolności emitenta do wykonania zobowiązań wynikających z obligacji………. ………Kto nie przechowuje środków będących przychodami z przedsięwzięcia na odrębnym rachunku bankowym lub wypłaca zgromadzone środki w sposób sprzeczny z przepisami ustawy……….. ………. Kto przeznacza środki pochodzące z emisji obligacji na inne cele niż określone w warunkach emisji……………… ………Kto przy głosowaniu na zgromadzeniu obligatariuszy posługuje się (….) cudzym dokumentem obligacji bez zgody właściciela………….. [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Pozyskiwanie kapitału przez spółkę Inne korzyści dla spółki Akcje a obligacje z perspektywy banków (za: „Oferta Giełdy Papierów Wartościowych”, www.gpw.com) AKCJA OBLIGACJA Instrument udziałowy (nabywca staje się współwłaścicielem firmy, zyskuje prawo do otrzymania dywidendy, a także uczestnictwa w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy) Charakter Instrument dłużny (obligacje nie dają ich posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach;) umożliwia pozyskanie kapitału bezzwrotnego, bez kosztów odsetek, bez wymaganych zabezpieczeń Pozyskiwanie kapitału przez spółkę umożliwia pozyskanie kapitału na korzystnych warunkach, bez konieczności dzielenia się zyskami firmy z obligatariuszami •dostęp do nowych inwestorów (finansowych, branżowych) •rynkowa wycena spółki •efektywniejsze zarządzanie przedsiębiorstwem Inne korzyści dla spółki •brak utraty kontroli nad spółką •poprawa struktury bilansu •elastyczność spłaty •niższe koszty pozyskania kapitału [BANK 5] Banki na rynku finansowym

(3) Bankowe papiery wartościowe Sensu largo: Wszystkie papiery wartościowe, zarówno dłużne (np. akcje wyemitowane przez bank) jak i wierzycielskie (nabyte przez bank akcje innej spółki czy obligacje) Sensu stricto: w rozumieniu art. 89 - 91 prawa bankowego Emitowane wyłącznie przez banki dla gromadzenia środków pieniężnych PR BANK 91. Bank nie może udzielać kredytu lub pożyczki pieniężnej na kupno bankowych papierów wartościowych emitowanych przez siebie. BPW są oprocentowane według zasad przyjętych przez bank - emitenta O emisji należy zawiadomić KNF ( do 2008 roku – konieczne zezwolenie Prezesa NBP) PR. BANK. 90 / 3 W treści bankowego papieru wartościowego, jak również w podanej przez emitenta do publicznej wiadomości informacji o warunkach emisji, nie mogą być zamieszczane porównania z warunkami emisji papierów wartościowych innych emitentów. [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Rodzaje bankowych papierów wartościowych BPW Kto jest wierzycielem? Imienne Na okaziciela Kiedy powstaje zobowiązanie? Dokumentowe Zdematerializowane Czas trwania stosunku obligacyjnego Pożyczkowe Depozytowe [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Sekurytyzacja i jej uczestnicy = odpłatne przekształcenie wierzytelności banków w papiery wartościowe wraz z prawem ich emisji przez inny podmiot ( spółkę celową lub fundusz sekurytyzacyjny) dla: redystrybucji ryzyka kredytowego, pozyskania nowych kapitałów przez bank ARANŻER / INICJATOR Bank, który posiada wierzytelności np. kredytowe EMITENT Spółka celowa, niezależna od banku. Ma prawo emisji papierów wartościowych, których zabezpieczeniem są wierzytelności banków DŁUŻNICY Podmioty zobowiązane względem banku (np. kredytobiorcy) INWESTORZY Nabywcy sekurytyzowanych papierów wartościowych; po upływie określonego terminu spółka wykupi od nich te papiery [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Otwarcie sekurytyzacji 3. Zapłata za (2) 5. Nabycie sekurytyzowanych papierów wartościowych ARANŻER SPÓŁKA CELOWA INWESTOR 2. Sprzedaż / cesja wierzytelności kredytowej 4. Emisja sekurytyzowanych papierów wartościowych 1. Umowa kredytowa DŁUŻNIK KREDYTOBIORCA 6. Monitorowanie spłacania kredytu i odsetek przez dłużnika – środki te są zabezpieczeniem emisji SPW [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Zamknięcie sekurytyzacji 3. Rozliczenie z tytułu prowizji za sprzedane / scedowane wierzytelności 1. Przedstawienie SPW do wykupu ARANŻER SPÓŁKA CELOWA INWESTOR 4. Przekazanie świadczeń uzyskanych od dłużnika banku – będą finansować (2) 2. Wykup SPW 5. Udzielenie nowych kredytów z kapitału zarobionego na operacji sekurytyzacji DŁUŻNIK [BANK 5] Banki na rynku finansowym

[BANK 5] Banki na rynku finansowym Typy sekurytyzacji Nowacja Zastąpienie umowy kredytowej między bankiem a kredytobiorcą nową, trójstronną umową. Wymagane są: zgoda banku, kredytobiorcy oraz spółki celowej przeniesienie zabezpieczeń kredytowych z banku na spółkę celową Cesja Przeniesienie wierzytelności z aranżera ( banku) na cesjonariusza (spółkę celową) Nie wymaga się zgody dłużnika. Aranżer staje się agentem cesjonariusza, bo spłata należności przez dłużnika trafia na konto spółki. Subpartycypacja ( przewidziana w polskim prawie bankowym) Umowa na podstawie której aranżer przekazuje spółce prawo do uzyskiwania świadczeń od swojego dłużnika. Aranżer nadal pozostaje wierzycielem. Spółka przejmuje ryzyko braku spłaty długu kredytowego. [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Banki na rynku pieniężnym Prawo bankowe [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Rynek finansowy / Rynek pieniężny Funkcja Pokrycie zapotrzebowania na kapitał niezbędny dla prowadzenia działalności gospodarczej Duże bezpieczeństwo rynku Krótkie okresy zapadalności instrumentów finansowych Uczestnictwo podmiotów publicznych (SP, NBP) Ogromna wartość rynku Wysoka płynność płatnicza Pewność zysku Bardzo wysokie obroty (zwłaszcza na rynku depozytów międzybankowych) [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Instrumenty rynku pieniężnego Depozyty międzybankowe Krótkoterminowe papiery wartościowe Certyfikaty depozytowe CERTYFIKATY DEPOZYTOWE papiery wartościowe emitowane przez banki na okaziciela, stwierdzają zdeponowanie w banku sumy pieniężnej na określony czas według określonej stopy procentowej (wyższej niż przy lokatach i bonach skarbowych), zbywane są wraz z narosłymi odsetkami [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Depozyty międzybankowe 1/ PRZYJMOWANIE KRÓTKOTERMINOWYCH LOKAT Stopa WIBID: [Warsaw Interbank BID Rate] = cena za przyjęcie środków innego banku w depozyt 2/ UDZIELANIE KRÓTKOTERMINOWYCH POŻYCZEK Stopa WIBOR Offer Rate] = cena udzielenia pożyczki innemu bankowi Stopy WIBOR i WIBID ustalane są codziennie w oparciu o średnią podaną przez 15 największych banków w Polsce Stopy te różnią się w zależności od czasu lokat czy kredytów, np. 1 dniowe ( ON = overnight) 2 dniowe (TN = tomorrow next) tygodniowe, miesięczne itd. Główne zalety rynku depozytowego: Zagospodarowanie nadwyżek banków Szybkie pomnożenie kapitałów Uniezależnienie się od kredytów NBP Łączne dzienne obroty na tym rynku = kilkanaście mld zł! [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Rynek bonów skarbowych EMITENT (Skarb Państwa) Papier krótkoterminowy (okres wykupu < 1 rok) Dostępny tylko w kraju Oferowany z dyskontem lub z odsetkami OBLIGATARIUSZ (nabywca bonu, np. bank) SPRZEDAŻ BONÓW 1. List emisyjny Ministra Finansów 2. Składanie ofert zakupu przez banki 3. Ustalenie przez MF NAJNIŻSZEJ CENY SPRZEDAŻY BONÓW Oferty > cena MF = przyjęte Oferty < cena MF = odrzucone 4. Zapłata za bony ( obciążenie rachunku nabywcy, czyli banku) WYKUP BONÓW 1. Komunikat MF o przetargu odkupu 2. Składanie przez banki ofert sprzedaży bonów 3. MF określa NAJWYŻSZĄ CENĘ ODKUPU BONÓW Oferty < cena MF = przyjęte Oferty > cena MF = odrzucone ( obciążenie rachunku MF w NBP i uznanie rachunku banku, który je sprzedał) [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Papiery dłużne firm ( obligacje, bony, weksle) EMITENT (przedsiębiorca) 1.Zlecenie 4. Rozliczenia z tytułu wykupu zorganizowania papierów dłużnych p. emitenta emisji (+ prowizja) 2. Gwarancja na rzecz emitenta (+ prowizja) AGENT EMISJI GWARANT EMISJI (np. bank) ( np. bank) 3. Sprzedaż papierów dłużnych w imieniu emitenta INWESTOR (np. bank) [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Banki na rynku kapitałowym Prawo bankowe [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Rynek kapitałowy - definicja Podziały lokowanie wolnych środków banków, …………………..w instrumenty finansowe o charakterze średnio – i długoterminowym, …………………aby pozyskać kapitał na cele modernizacyjno – rozwojowe banku RYNEK KREDYTÓW BANKOWYCH ORAZ SEKURYTYZACJI ZAPEWNIENIE ZYSKU Z ODSETEK KREDYTOWYCH I PROWIZJI OD SEKURYTYZACJI RYNEK GIEŁDOWY OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI NA GIEŁDZIE RYNEK VENTURE CAPITAL INWESTOWANIA W RYZYKOWNE I DŁUGOLETNIE PRZEDSIĘWZIĘCIA GOSPODARCZE BEZ PRAWA DO NATYCHMIASTOWYCH ZYSKÓW Z PRAWEM ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘWZIĘCIEM [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Struktura rynku kapitałowego Rynek kapitałowy Publiczny (oferta skierowana do > 100 odbiorców); nadzorowany przez KNF Pierwotny ( pierwsza sprzedaż instrumentów finansowych przez emitenta inwestorom) Wtórny (dalszy obrót instrumentami finansowymi) Prywatny do < 100 odbiorców); oparty na umowach cywilnoprawnych [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Oferta prywatna (do maks. 99 inwestorów) Oferta publiczna / prywatna (za: „Oferta giełdy papierów wartościowych”, www.gpw.pl) Oferta publiczna (od 100 inwestorów) Oferta prywatna (do maks. 99 inwestorów) Uchwała WZA o zamiarze wprowadzenia akcji do obrotu w drodze oferty publicznej i ewentualnej nowej emisji akcji Uchwała WZA o zamiarze wprowadzenia akcji do obrotu w drodze oferty prywatnej Wybór domu maklerskiego i doradców Wybór Autoryzowanego Doradcy Sporządzenie publicznego dokumentu informacyjnego (prospekt lub memorandum informacyjne) Sporządzenie dokumentu informacyjnego Zatwierdzenie publicznego dokumentu informacyjnego przez KNF (lub inny europejski organ nadzoru) Przekazanie dokumentu informacyjnego zatwierdzonego przez Autoryzowanego Doradcę do GPW Czas przygotowania od 6 do 9 m-cy, wyższe - od oferty prywatnej - koszty przygotowania prospektu emisyjnego i plasowania emisji. Możliwość dotarcia do szerokiego grona inwestorów, a tym samym pozyskania większych środków. Szybsza i tańsza od oferty publicznej (czas przygotowania od 1 do 3 m-cy, relatywnie niskie koszty przygotowania krótkiego, prostego dokumentu informacyjnego), może poprzedzać ofertę publiczną, umożliwia debiut na rynku NewConnect [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Historia Giełdy Papierów Wartościowych 16 IV 1991 Pierwsza sesja – 5 spółek – obrót: 2000 zł (!!!) 1992 Debiut obligacji skarbowych 1996 Debiut powszechnych świadectw udziałowych 1997 Debiut akcji Narodowych Funduszy Inwestycyjnych 1999 Utworzenie Centralnej Tabeli Ofert (CeTO); debiut OFE 2005 Debiut pierwszej spółki zagranicznej (MOL) 2007 Utworzenie rynku NEW CONNECT 2009 Utworzenie rynku CATALYST; przekształcenie CeTO w Treasury BondSpot Poland 2010 Prywatyzacja Giełdy + Rekord dziennych obrotów: 6,6 mld zł [BANK 5] Banki na rynku finansowym

GPW S.A. – informacje ogólne Status Spółka publiczna ( co najmniej 1 akcja jest zdematerializowana; spółka podlega kontroli przepływu znacznego pakietu akcji; prawo żądania przymusowego wykupu wszystkich akcji przez posiadacza 90% pakietu głosów na WZA) Akcjonariat Skarb Państwa : 35% akcji = 51% głosów na WZA Akcje uprzywilejowane: 0,22% akcji = 0,32% głosów na WZA Akcje na okaziciela: 64,79% akcji = 47,92% głosów na WZA [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Podział rynku regulowanego Rynek regulowany Alternatywny system obrotu Giełdowy Podstawowy Równoległy UST o OBROCIE 14. Rynkiem regulowanym, w rozumieniu ustawy, jest działający w sposób stały system obrotu instrumentami finansowymi dopuszczonymi do tego obrotu, zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych, oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania tych instrumentów, zorganizowany i podlegający nadzorowi właściwego organu na zasadach określonych w przepisach ustawy, jak również uznany przez państwo członkowskie za spełniający te warunki, i wskazany Komisji Europejskiej jako rynek regulowany. ------------------------------------------------------- UST o OBROCIE 3 / 2 Alternatywny system obrotu – (..) organizowany przez firmę inwestycyjną lub podmiot prowadzący rynek regulowany, poza rynkiem regulowanym, wielostronny system kojarzący oferty kupna i sprzedaży instrumentów finansowych w taki sposób, że do zawarcia transakcji dochodzi w ramach tego systemu, zgodnie z określonymi zasadami; [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Warunki wejścia na rynek kapitałowy Warunki wejścia na rynek regulowany 1. Sporządzenie prospektu emisyjnego zatwierdzonego przez organ nadzoru (KNF lub tożsamy z UE – home country control) 2. Nieograniczona zbywalność akcji 3. Brak toczącego się postępowania upadłościowego / likwidacyjnego względem emitenta Warunki wejścia na rynek giełdowy 4. Co najmniej 100 000 akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu giełdowego o łącznej wartości > 1 mln euro 5. Kapitalizacja spółki ( liczba wszystkich akcji X prognozowana cena rynkowa > 15 mln euro v 60 mln zł (z wyjątkami) 6. Publikowanie sprawozdań finansowych za 3 ostatnie lata Warunki wejścia na rynek podstawowy Jakie musi być rozproszenie akcji między drobnymi akcjonariuszami ( < 5% głosów na WZA)? Warunki wejścia na rynek równoległy 15% akcji lub 100 000 akcji o wartości > 1 mln euro 25% akcji Lub 500 000 akcji o wartości > 17 mln euro [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Procedura wejścia na rynek kapitałowy Wniosek emitenta + prospekt emisyjny + wybór domu maklerskiego Zarząd giełdy: 1. Analiza i ocena wniosku – kryteria: - Sytuacja finansowa firmy - Doświadczenie i kwalifikacje członków organów nadzorczych i zarządczych emitenta - Bezpieczeństwo inwestorów 2. Decyzja Rada Giełdy 3. Rozpatrzenie odwołania od negatywnej decyzji (2) 4. Decyzja Sąd powszechny 5. Rozpatrzenie powództwa skierowanego w razie negatywnej decyzji (4) 6. Uznanie powództwa = identyczny skutek jak uchwała o dopuszczeniu akcji do obrotu giełdowego [BANK 5] Banki na rynku finansowym

[BANK 5] Banki na rynku finansowym Rynek New Connect Alternatywny system obrotu poza rynkiem regulowanym. Powołany w 2007 roku dla spółek: - młodych, - o niewielkim kapitale, - działających w nowych obszarach gospodarki (IT, biotechnologia) Obecnie: 403 emitentów Kapitalizacja rynku: 10 mld zł [BANK 5] Banki na rynku finansowym

[BANK 5] Banki na rynku finansowym Rynek Catalyst Rynek instrumentów dłużnych. Powołany w 2009 przez GPW. Transakcje detaliczne obsługuje GPW, transakcje hurtowe – BondSpot (tzw. Treasury BondSpot Poland). BondSpot prowadzi również Alternatywny System Obrotu obligacjami korporacyjnymi. Przedmiotem obrotu są: - Obligacje korporacyjne (przedsiębiorstw i instytucji finansowych) - Obligacje skarbowe - Obligacje komunalne - Obligacje spółdzielcze ( banków spółdzielczych) - Listy zastawne Nominalna wartość obligacji uprawniająca do wejścia na rynek Catalyst = 4 000 000 zł Główne zalety rynku: - Wysoka płynność obrotów - Transparentność obrotów rynkowych - Standaryzacja warunków emisji ( = łatwe porównywanie rentowności instrumentów finansowych) - Jednolity system ewidencji (KDPW) i rozliczania operacji finansowych - Minimalizacja ryzyka operacyjnego Rekomendowany standard obligacji na rynku Catalyst: 1. Trzyliterowy kod emitenta + data wykupu ( np. LUB 1017, STW 0319) 2. Wartość nominalna jednej obligacji = 100 zł v 1000 zł 3. Oprocentowanie stałe lub zmienne ( stopa bazowa plus marża) 4. Stopa bazowa: WIBOR 3M v WIBOR 6M v WIBOR 1R 5. Okres odsetkowy = 3 miesiące v 6 miesięcy v 12 miesięcy 6. Kupon odsetkowy liczony według formuły ACTUAL / 365 ( czyli długość okresu odsetkowego / 365) [BANK 5] Banki na rynku finansowym

System rekompensat giełdowych Funkcja systemu Częściowa refundacja zgromadzonych przez inwestorów aktywów w razie niewypłacalności podmiotów prowadzących działalność maklerską Uczestnicy systemu Domy i biura maklerskie ( od momentu uzyskania licencji) Banki powiernicze ( banki, które za zezwoleniem KNF prowadzą rachunki papierów wartościowych) Fakultatywnie: zagraniczne firmy inwestycyjne Składki Płacone w czterech ratach kwartalnych Wielkość składki zależy od aktywów inwestorów objętych systemem rekompensat Max. poziom składki = 0.4% średniego stanu pieniężnego inwestorów Inwestorzy Klienci domów i biur maklerskich, z wyjątkiem: NBP, banki operacyjne, FI, FE, firmy ubezpieczeniowe, członkowie zarządu niewypłacalnych podmiotów, posiadacze > 5% pakietu ich akcji Aktywa chronione Utracone instrumenty finansowe i inne środki zgromadzone na rachunkach bankowych, należne inwestorom giełdowym Koasekuracja Do 3000 euro rekompensowana jest pełna kwota Od 3001 do 22 000 euro system gwarantuje wypłacalność 90% aktywów Większe roszczenia można pokryć tylko z masy upadłościowej [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. Status Jednostka wydzielona z GPW w 1994 roku; niezarobkowa spółka akcyjna z akcjami imiennymi Funkcje w zakresie rekompensat giełdowych Ustalanie wielkości składek Pobór składek Zarządzanie składkami w oparciu o kryteria efektywności i bezpieczeństwa; dozwolona alokacja – obligacje skarbowe i komunalne, listy zastawne, lokaty bankowe Inne zadania Rejestrowanie zdematerializowanych PW Nadzorowanie zgodności warunków emisji z rzeczywistą emisją Rozliczanie transakcji z udziałem papierów wartościowych [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Banki na rynku instrumentów pochodnych Prawo bankowe [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Rynek instrumentów pochodnych ( rynek transakcji terminowych) Instrumenty pochodne (derywaty) = towary i prawa majątkowe, których cena zależy od wartości innych dóbr ( bazowych) np. cen ropy naftowej, stóp procentowych NBP, indeksu WIBOR, wartości akcji, ceny złota Transakcje terminowe = umowy na podstawie których następuje zakup lub sprzedaż określonych aktywów w przyszłości, po cenie ustalonej w dniu transakcji np.: Transakcja „forward” Kontrakt „futures” Umowa „swap” Transakcja „opcja” W ten sposób strony umawiają się, że o ile wystąpią określone warunki, to kontrahenci pokryją odpowiednie różnice kursowe, naliczane od nominalnej wartości kontraktu [BANK 5] Banki na rynku finansowym

[BANK 5] Banki na rynku finansowym Transakcja forward Umowa, w której jedna strona zobowiązuje się kupić w przyszłości określony instrument finansowy po cenie / wartości określonej teraz, a druga strona zobowiązuje się na tych warunkach sprzedać ten derywat Essentialia negotii umowy: Określenie instrumentu finansowego ( np. waluty obce, papiery wartościowe) Określenie uzgodnionej stopy procentowej (przyjętej w tej konkretnej transakcji) Oznaczenie relatywnej stopy procentowej ( czyli tej będącej punktem odniesienia, na podstawie której będzie rozliczana potem transakcja) Wartość kapitału Czas obowiązywania umowy Termin, w którym nastąpi rozliczenie stron ( wypłata różnicy w oprocentowaniu) Przykład: Firma „X” spodziewa się, że za 10 miesięcy otrzyma od swojego kontrahenta spłatę 20 mln złotych, którą potem zamierza ulokować w banku jako 3 – miesięczny depozyt Ponieważ firma „X” boi się obniżenia stóp procentowych ( które obniżą zyski z dokonanego depozytu) zawiera z bankiem umowę forward Treść umowy: kapitał 20 mln zł, stopa uzgodniona: 5%, w relacji do: WIBOR, czas umowy: od ósmego do jedenastego miesiąca licząc od teraz. Za osiem miesięcy okazuje się, że WIBOR spadł do 4,2% ( czyli jest niższy o 0.8% od umówionego) Rozliczenie stron: bank wypłaca firmie „X” różnicę w oprocentowaniu według wzoru 20 mln zł x 0.8 % x 3/12 = 40 000 zł [BANK 5] Banki na rynku finansowym

[BANK 5] Banki na rynku finansowym Kontrakt FUTURES Maj 2018: zakup obligacji po cenie obowiązującej w maju 2018roku z ich dostawą w październiku 2018 roku SPRZEDAJĄCY KUPUJĄCY KONTRAKT KONTRAKT Październik 2018: Wariant 1 / sprzedaż kontraktu innemu podmiotowi Wariant 2 / dotrwanie do okresu zapadalności kontraktu: Spadek wartości obligacji = strata dla kupującego Wzrost wartości obligacji = zysk dla kupującego [BANK 5] Banki na rynku finansowym

Umowa opcji Umowa między kupującym a sprzedającym (wystawcą opcji), w wyniku której kupujący ma prawo ( nie obowiązek!) zakupu ( opcja call) lub sprzedaży ( opcja put) określonego instrumentu finansowego po z góry określonej cenie. Za nabycie tego prawa kupujący płaci premię, która jest zapłatą za gotowość wystawcy do wykonania świadczenia na każde żądanie. Opcje mogą być realizowane tylko w konkretnym, ściśle uzgodnionym przez strony dniu lub tylko do określonego momentu w przyszłości. Jeśli w tym czasie nabywca opcji nie skorzysta z niej, umowa wygasa automatycznie. Kupujący opcję (nabywca) Sprzedający opcję (wystawca) Jakie ma prawa? Prawo zakupu przedmiotu transakcji po określonej cenie w danym terminie Prawo otrzymania premii Jakie ma obowiązki? Obowiązek wypłacenia premii z tytułu nabycia opcji Obowiązek sprzedaży przedmiotu transakcji po określonej cenie w danym terminie Jakie są szanse zysku w danej transakcji? Nieograniczone Ograniczone ( pewna jest tylko premia) Jakie jest ryzyko straty na danej transakcji? Ograniczone ( na pewno trzeba wypłacić premię) [BANK 5] Banki na rynku finansowym