Relacje psychofizyczne, mind – body problem Renata Ziemińska

Dualizm Istnieją dwa typy substancji: ciało i dusza Substancja – podmiot własności; to co może samodzielnie istnieć Jak są możliwe relacje przyczynowe? Dlaczego uszkodzenia mózgu powodują zanik funkcji umysłowych? Słaby dualizm niesubstancjalny - dwa typy własności: fizyczne i umysłowe → fizykalizm

Monizm Istnieje tylko jeden rodzaj substancji monizm materialistyczny, współ. fizykalizm monizm spirytualistyczny (Berkeley) monizm neutralny (Spinoza, Russell 1922) – osnową świata jest substancja pierwotniejsza niż umysł i ciało; to są dwa aspekty tego samego zjawiska.

Fizykalizm Istnieje tylko to, co jest fizyczne w sensie teorii fizycznych Materializm – istnieje tylko materia, umysł ma charakter materialny; problematyczne jest tu pojęcie materii, które jest niezależne od rozstrzygnięć naukowych, obciążone tradycją Ale jak fizyczna rzecz może mieć świadome przeżycia jakościowe, perspektywę pierwszoosobową? jak to jest być nietoperzem?

Teoria identyczności typów (Smart, Armstrong) Woda=H2O (H) x jest procesem mentalnym rodzaju A= x jest procesem mózgowym rodzaju A Ból = pobudzenie włókien C Zarzut Feyerabenda: jeśli H jest prawdziwe, to dualizm własności, a jeśli prawdziwy jest monizm, to H jest fałszywe Zarzut Kripke’go: można wyobrazić sobie kogoś, kto ma takie same stany mózgu, ale nie doznaje bólu. W zdaniach identycznościowych powinna być konieczność.

Teoria identyczności egzemplarzy/monizm anomalny Davidsona Każdy stan umysłowy jest identyczny z jakimś stanem fizycznym, ale nie ma relacji typ-typ Nie ma praw psychofizycznych, anomalizm Słowniki mentalny i fizyczny są odmienne, heteronomiczne, a prawa naukowe można ustalić w języku jednorodnym. Nie da się przewidzieć stanów mentalnych.

Funkcjonalizm komputacyjny Putnama Odrzucenie monizmu i fizykalizmu, błąd kategorialny Nie ma znaczenia, z czego zbudowany jest umysł, może być to mózg, komputer, duch, może być nawet zbudowany z sera, ważne jest, że spełnia odpowiednie funkcje. Istotą umysłu są jego funkcje w systemie: wejście, wyjście. Był to przełom, funkcjonalizm wprowadził metaforę komputerową. Zarzuty: chiński pokój i zombi.

Epifenomenalizm Świadomość jest tylko ubocznym zjawiskiem, które towarzyszy procesom fizjologicznym w mózgu; nie ma mocy przyczynowych i nie odgrywa żadnych ról przyczynowych

Superweniencja Ścisłe współwystępowanie; brak kauzalnego wpływu na własności bazowe Davidson: przedmiot nie może zmienić się pod względem umysłowym nie zmieniając się pod względem fizycznym Zmianę na poziomie umysłowym zawsze wyraża zmiana na poziomie fizycznym.

Własności umysłowe ? Własności fizyczne – opisywane przez fizykę Własności umysłowe – fenomenalne (subiektywne), psychologiczne (funkcjonalne i obiektywne), treść szeroka (intencjonalna) lub wąska (nierelacyjna).

Kim o superweniencji Kim: własności superwenientne są zdeterminowane przez własności bazowe. Fizyczna replika istoty świadomej ma wszystkie własności superwenientne. Relacja superweniencji pasuje zarówno do fizykalizmu jak i dualizmu własności

Emergencja Pojawianie się nowych jakościowo obiektów: chemia, fizyka, biologia, psychologia Świadomość pojawia się w odpowiednich warunkach fizycznych lecz stanowi nową jakość, której nie da się wyjaśnić przez warunki fizyczne Świadomość wprowadza odrębne siły kauzalne

Panpsychizm Psychiczność była obecna od początku istnienia kosmosu Thomas Nagel: psychiczne i fizyczne to niekompletne opisy bardziej podstawowej rzeczywistości, która oba zjawiska wyjaśnia, ale nie potrafimy jej jeszcze skonceptualizować → dualizm lub monizm neutralny

Panprotopsychizm Cząstki elementarne mają umysłowe dyspozycje, które aktualizują się w złożonych układach. Chalmers 1996

Misterianizm Niepoznawalność i tajemnica C. McGinn