Wybrane skutki zdrowotne zanieczyszczenia powietrza dr n. med. Katarzyna Musioł

źródła NO2: Benzen (C6H6): PM10 PM2,5: Transport drogowy (32%) Sektor energetyczny (30,5%) Benzen (C6H6): 1. Przemysł (55%) 2. Transport drogowy(32%) PM10 PM2,5: (particulate matter - pył zawieszony) 1. Niska emisja (>50%) 2. Przemysł (18%) B[a]P (C20H20): 1. Niska emisja (87%) Spalanie węgla http://marcinkarpinski.pl/fotorelacje/belchatow/elektrowniabelchatow/ http://www.wiadomosci24.pl/artykul/lodz_jest_zakorkowana_od_switu_do_nocy_67459.html http://gazetapowiatowa.pl Source: KOBIZE – 2013 - National Emission Balance. Basic Report

Porównanie wielkości cząstek PM2,5 oraz PM10 do średnicy włosa

Zanieczyszczenie powietrza Co wiemy z całą pewnością? Co przypuszczamy? Agenda Wpływ smogu na: układ oddechowy układ krwionośny układ nerwowy

Wpływ na układ oddechowy: W 2013 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) sklasyfikowała zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, w szczególności pył zawieszony – jako czynnik o udowodnionym działaniu rakotwórczym ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza prowadzi do zwiększenia częstości występowania lub zaostrzenia objawów chorób, takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma, zakażenia układu oddechowego Conclusion: Exposure to traffic-related air pollution significantly increased the risk of lung cancer Conclusion: This study reported a 22% increase risk of lung cancer with each 10 μg/m3 increase of PM10 in ambient air

Związek między narażeniem na zanieczyszczenia powietrza (zazwyczaj zanieczyszczenia pyłowe lub spaliny samochodowe) a zapadalnością lub też umieralnością na raka płuca był przedmiotem badań już od dłuższego czasu. Badania takie prowadzono także w Polsce.

co 8 zachorowanie na nowotwór płuca w Polsce spowodowane jest oddychaniem zanieczyszczonym powietrzem ogromnej liczby nowotworów można by uniknąć, gdyby szybko i skutecznie podjęte zostały działania na rzecz poprawy jakości powietrza

Wpływ na układ oddechowy u dzieci Układ oddechowy dziecka działa jak filtr – wychwytuje on cząstki zanieczyszczeń powietrza, usiłując „nie wpuścić” ich do wnętrza organizmu. Duże cząsteczki (np. pył PM 10μm), zalegając w układzie oddechowym, wywołują przewlekły nieżyt nosa, zapalenie krtani, a następnie zapalenie oskrzeli Bardzo małe cząsteczki (np. pył PM 1-2,5 μm) mogą dostawać się do pęcherzyków płucnych, a stamtąd już bezpośrednio do krwiobiegu.

W ostatnim dziesięcioleciu nastąpił dwukrotny wzrost częstości występowania chorób atopowych (alergicznego nieżytu nosa, astmy, atopowego zapalenia skóry), mimo że stężenia alergenów pozostały w tym czasie na podobnym poziomie. To niemożliwe, żeby doszło do zmian w strukturze genów odpowiedzialnych za rozwój alergii – zmieniło się środowisko, w którym żyjemy Duet „alergen i zanieczyszczenia powietrza” intensywniej stymuluje układ odpornościowy człowieka do reakcji obronnej (potencjał prozapalny alergenu ulega zwiększeniu) wzrasta ilość zaostrzeń chorób alergicznych (np. astmy) w momentach, kiedy pomiary zanieczyszczeń powietrza notują swoje najwyższe stężenia

Dzieci grupą szczególnie wrażliwą na smog nabłonek oddechowy odpowiedzialny za wyłapywanie zanieczyszczeń jest jeszcze niedojrzały drogi oddechowe wąskie i krótkie, co zwiększa ich podatność na podrażnienia i stan zapalny dzieci oddychają szybciej niż dorośli (zużywają w przeliczeniu na masę ciała o ok. 50% więcej powietrza niż dorośli) zanieczyszczenia kumulują się bliżej gruntu, dlatego dzieci wdychają ich proporcjonalnie więcej duży odsetek maluchów oddycha ustami, a nie przez nos, który jest w stanie wyłapać więcej zanieczyszczeń

W Utah Valley, gdzie w połowie lat 80 W Utah Valley, gdzie w połowie lat 80. z powodu strajku huty znacząco spadły stężenia zanieczyszczeń powietrza, a wraz z nimi liczba hospitalizacji dzieci z powodu zapalenia oskrzeli i zaostrzeń astmy. Szczególnie silny (ok. dwukrotny) spadek liczby hospitalizacji zaobserwowano wśród dzieci do lat pięciu [Pope 1991] Podobne zależności zaobserwowano we wschodnich landach Niemiec (dawnym NRD), gdzie w latach 90. zauważalnej poprawie uległa jakość powietrza. W tym samym czasie zaobserwowano także wyraźny spadek liczby przypadków zapalenia oskrzeli i zatok wśród dzieci w wieku 5–14 lat [Heinrich et al. 2002] Kasznia-Kocot J, Kowalska M, Górny RL et al.: Environmental risk factors for respiratory symptoms and childhood asthma. Ann Aqric Enviro Med 2010; 17(2): 221-229

Wpływ na układ krążenia Udokumentowano wpływ zanieczyszczeń powietrza na występowanie lub pogorszenie przebiegu, m.in. nadciśnienia tętniczego, miażdżycy naczyń choroby niedokrwiennej serca (w tym zawału serca), niewydolności serca, arytmii

Liczba przedwczesnych zgonów w Polsce spowodowanych zanieczyszczonym powietrzem ofiar wypadków komunikacyjnych ok. 45 tys. osób rocznie mniej niż 3,5 tys. osób rocznie >

Wpływ zanieczyszczenia powietrza na centralny układ nerwowy: Wagę urodzeniową Spontaniczne aborcje Obniżenie IQ Depresję Zaburzenia pamięci, koncentracji Demencję http://www.momscleanairforce.org/fine-particle-brain-damage/

Badania prowadzone w Krakowie przez zespół prof. dr hab Badania prowadzone w Krakowie przez zespół prof. dr hab. Wiesława Jędrychowskiego z UJ Collegium Medicum wykazały korelacje pomiędzy wyższym poziomem ekspozycji matki na pył zawieszony PM2,5 i WWA w czasie ciąży a: przedwczesnym porodem mniejszym obwodem główki u noworodków masą urodzeniową dzieci (wzrost średniego rocznego stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 do 50 μg/m3 skutkował spadkiem wagi urodzeniowej średnio o 140 g, a w skrajnych przypadkach spadek ten sięgał aż 300 g) pogorszeniem rozwoju poznawczego dzieci (niższe IQ) dysfunkcją układu odpornościowego dzieci podobne badania były prowadzone w Nowym Jorku przez grupę prof. F. Perery z Columbia University Jedrychowski W, Galas A, Pac A, Flak E, Camman D, Rauh V, Perera F. (2005): Prenatal ambient air exposure to polycyclic aromatic hydrocarbons and the occurrence of respiratory symptoms over the first year of life

Zanieczyszczenie powietrza a depresja ponad 6 tysięcy osób w latach 1999–2011 dla rejonów, gdzie zanieczyszczenie wynosiło co najmniej 21 μg/m3, poziom dyskomfortu był o 17 procent wyższy niż dla obszarów z zanieczyszczeniem 5 μg/m3 w trakcie alarmu smogowego, nie tylko odczuwamy psychiczny dyskomfort, lecz również mniej czasu spędzamy na świeżym powietrzu, co przekłada się na bardziej siedzący, a więc niezdrowy tryb życia. Czas spędzony w domu to także pogłębiająca się społeczna izolacja, dodatkowo źle wpływająca na psychikę.

EKSPERYMENT: Myszy + PM2,5 Przez dziesięć miesięcy szczury poddawano działaniu powietrza zanieczyszczanego pyłem zawieszonym PM2.5 po 10-miesięcznym okresie badania stężenie miało wartość jedynie 16,8 μg/m3 [Fonken et al. 2011]. myszy poddane działaniu zanieczyszczonego powietrza wykazywały zaburzenia pamięci i orientacji przestrzennej oraz nasilone zachowania o charakterze depresyjnym u myszy z grupy eksponowanej na zanieczyszczenia zaobserwowano ekspresję cytokin prozapalnych oraz zmiany anatomiczne w hipokampie [obszarze mózgu odpowiedzialnym za pamięć, zdolność uczenia się i orientację przestrzenną]

Zanieczyszczenie powietrza u dzieci wpływa na: problemy z pamięcią i koncentracją wyższy poziom niepokoju stany depresyjne deficyty koncentracji i uwagi oraz zwiększoną nadpobudliwość dzieci (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) [Perera et al. 2012; Perera et al. 2014] trudności z kontrolowaniem emocji i gorsze kompetencje społeczne [Margolis et al. 2016] choroby ze spektrum autystycznego (ASD, ang. autism spectrum disorder)??

LITERATURA

Is there any correlation between air pollution and Central Nervous System Tumors incidence among children? Authors: Katarzyna Kalata, Monika Grelich, Magdalena Mierzwa Tutor: Dr Katarzyna Musioł Department of Pediatric Oncology, Hematology and Chemotherapy Medical University of Silesia in Katowice

Analysis of the incidence of CNS tumors among children treated in the Department of Oncology and Hematology GCZD in the years 2000-2016. 182 children: 85 girls, 97 boys Age at diagnosis: 0.17 - 18.75 years Calculated Age - Standardized Incidence Ratios (SIR) according to the European Population Analysis of distribution incidence CNS tumor in Silesian Voivodeship

Incidence of CNST in age groups Children from Silesian Voivodeship, 2000-2016 American Data source: National Cancer Institute

In the past there were not as many brain tumors among children???

Incidence rate CNST in Silesian Voivodeship, age 0-19

Age-standardized incidence rate (European population) in our study

Air pollution- Silesian Voivodeship http://www.eea.europa.eu XIV Annual air assessment in the Silesian Voivodeship-2015 year, WIOŚ Katowice

Average annual NO2 value SIR (Europe), Childhood CNST, Silesian Voivodeship Average annual NO2 value

Average annual C6H6 value SIR (Europe), Childhood CNST, Silesian Voivodeship Average annual C6H6 value

Average annual BaP value SIR (Europe), Childhood CNST, Silesian Voivodeship Average annual BaP value

Average annual PM2,5 value SIR (Europe), Childhood CNST, Silesian Voivodeship Average annual PM2,5 value

Average annual PM10 value SIR (Europe), Childhood CNST, Silesian Voivodeship Average annual PM10 value

CORRELATION PM10 AND SIR CORRELATION PM2,5 AND SIR CORRELATION B[a]P CORRELATION NO2 AND SIR r=0,64923 p=0,163 r=0,09 p=0,857

W Irlandii redukcja zanieczyszczeń spowodowała zmniejszenie chorób układu oddechowego i układu krążenia. Spadła też liczba zachorowań na raka płuc. W Launceston w Australii w 2001 r., dzięki nowemu przepisowi o poprawie jakości powietrza, nastąpiła redukcja pyłu PM10 o 38%, co spowodowało spadek ogólnej umieralności o 11,4% – w tym chorób układu krążenia o 17,9% oraz chorób układu oddechowego o 22,8% A w Polsce…? A w Rybniku…?

Dziękuję za uwagę PediatriaRybnik dr n.med. Katarzyna Musioł katarzyna.musiol@hotmail.com