Tadeusz Kościuszko - bohater dwóch narodów Michalina Walczak Klasa 7c

Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereczowszczyźnie na Polesiu (teren dzisiejszej Białorusi) jako czwarte dziecko Ludwika Tadeusza i Tekli Kościuszków.

Dziewięcioletni Tadeusz rozpoczął naukę w szkole pijarów w Lubieszowie, jednak pięć lat później musiał ją przerwać z powodu śmierci rodziców. Przy pomocy Czartoryskich w 1765 roku dostał się do Szkoły Rycerskiej, gdzie wykazał się szczególnymi umiejętnościami, pilnością i talentami. Dzięki temu, w 1769 roku, 23-letni Tadeusz otrzymał królewskie stypendium i wyjechał kontynuować naukę w paryskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Jednak to nie sztuka najbardziej go interesowała, lecz inżynieria wojskowa. Dzięki prywatnym korepetycjom Tadeusz Kościuszko wrócił z Paryża w 1774 roku w stopniu kapitana artylerii. Młody Kościuszko

Z powodu braku pracy w Rzeczpospolitej młody kapitan Tadeusz Kościuszko zdecydował się na emigrację z kraju do Stanów Zjednoczonych, gdzie toczyła wojna o niepodległość. Ten wyjazd okazał się dla niego prawdziwym zwrotem w karierze zawodowego żołnierza oraz inżyniera. W 1777 roku zaplanował i przygotował umocnienia pozycji amerykańskich wojsk podczas bitwy pod Saratogą, która była pierwszą ważną wygraną bitwą Amerykanów i przełomem w tej wojnie. Dzięki temu sukcesowi Kościuszko otrzymał kolejne zadanie na ufortyfikowanie m.in. Filadelfii oraz bazy West Point – dzisiaj słynnej szkoły wojskowej, gdzie kształci się kadra oficerska armii amerykańskiej Fort i akademia West Point

Za swoje zasługi dla Amerykanów Tadeusz Kościuszko został mianowany generałem oraz otrzymał, jako jedyny dotąd Polak, Order Cyncynata (amerykańskie odznaczenie dla osób, które szczególnie zasłużyły się dla dobra Stanów Zjednoczonych), a także specjalny dar od Jerzego Waszyngtona w postaci dwóch pistoletów i szabli z dedykacją „Ameryka i Washington przyjacielowi swemu, Tadeuszowi Kościuszce” Order Cyncynata

W 1784 roku Kościuszko opuścił Stany Zjednoczone, aby powrócić w 1786 roku do kraju i osiąść w swoim majątku Siechnowicze. Już wtedy był mocno poruszony losem chłopów i ich praw. Dlatego, pomimo faktu, że sam nie był najbogatszym szlachcicem, postanowił obniżyć chłopom podatki (pańszczyznę). Zarządzał majątkiem do 1789 roku, kiedy to otrzymał stopień generalski w rozbudowywanej armii polskiej i przydzielony został do Dywizji Wielkopolskiej, a następnie został dowódcą Brygady Kawalerii Narodowej Majątek Siechnowicze

Wkrótce po wstąpieniu do polskiej armii jego talenty okazały się potrzebne. Podczas wojny w Obronie Konstytucji 3 Maja dowodził jedną z trzech dywizji koronnych. Podczas największej bitwy kampanii, pod Zieleńcami, pojawił się pod sam jej koniec. Ale w bitwie obronnej pod Dubienką wykazał kunszt inżyniera i fortyfikatora. Bitwa została przegrana, ale sam Kościuszko wykazał się bohaterstwem, zdolnościami i talentami, za co otrzymał Order Virtuti Militari oraz Order Orła Białego – jedne z najwyższych i najważniejszych odznaczeń dla żołnierzy. Order Virtuti Militari Order Orła Białego

Po przegranej wojnie z Rosją, Kościuszko podał się do dymisji Po przegranej wojnie z Rosją, Kościuszko podał się do dymisji. Jego dymisja była podyktowana przystąpieniem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do Konfederacji Targowickiej, czyli spisku magnackiego wymierzonego w Konstytucję 3 Maja i króla. Celem konfederatów było podzielenie kraju na prowincje, które nie chciały poddać się prawom ustanowionym przez Konstytucję 3 Maja. Konfederacja Targowicka uznawana jest do dzisiaj za jeden z największych aktów zdrady narodowej, a efektem tego spisku był drugi rozbiór Polski z 1793 roku. Kościuszko natychmiast przystąpił do konspiracji przeciwko Konfederacji. Stał się jednym z twórców idei insurekcji, czyli powstania zbrojnego ludności państwa, miasta lub pewnego obszaru, skierowane przeciw dotychczasowej władzy.

Insurekcja Kościuszkowska Powstanie kościuszkowskie to jedno z ważniejszych wydarzeń w historii Polski. Trwało od 24.03.1794 do 16.11.1794 i było wymierzone przeciwko Rosji i Prusom jako akt braku zgody na II rozbiór Polski i pogarszającej się sytuacji gospodarczej w kraju oraz narastającej biedzie. Po przystąpieniu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do Konfederacji Targowickiej w kraju i za granicą zaczęły tworzyć się stowarzyszenia i grupy, które zamierzały przeciwstawić się dalszemu upadkowi Rzeczpospolitej. Na czele najważniejszej, która przygotowała powstanie, stali Hugo Kołłątaj oraz Ignacy Potocki, z którymi blisko współpracował Tadeusz Kościuszko. Właśnie Kościuszkę wyznaczono na przywódcę przyszłego powstania. Hugo Kołłątaj Ignacy Potocki

Insurekcja Kościuszkowska Za oficjalną datę rozpoczęcia Powstania Kościuszkowskiego uznaje się dzień 24.03.1794 r., gdy Tadeusz Kościuszko – Naczelnik Powstania na Rynku Głównym w Krakowie złożył przysięgę, w której zobowiązał się do obrony granic Rzeczpospolitej, odzyskania niepodległości oraz ugruntowania wolności. Rozpoczęło się powstanie, które było ostatnią próbą ratowania Rzeczypospolitej i objęło swym zasięgiem prawie wszystkie dzielnice ówczesnego państwa polskiego. Kluczowymi wydarzeniami powstania były: wygrana bitwa pod Racławicami 4 kwietnia, ogłoszenie 7 maja tzw. Uniwersału Połanieckiego*, przegrana bitwa pod Maciejowicami 10 października i rozwiązanie wojsk powstańczych 16 listopada pod Radoszycami. Charakterystyczne było to, że wokół Kościuszki skupili się obywatele z różnych warstw społecznych, a chłopskie oddziały uzbrojone w kosy, zwane kosynierami, przeszły do historii po zwycięskiej bitwie pod Racławicami. *Uniwersał połaniecki - Był to drugi po Konstytucji i zarazem ostatni akt prawny Rzeczypospolitej, który formalnie przyznawał ograniczoną wolność osobistą chłopom pańszczyźnianym. Głównym powodem jego wydania było zalegalizowanie oddziałów kosynierów i umożliwienie chłopom walki zbrojnej w ramach armii powstańczej

Zasięg terytorialny powstania kościuszkowskiego Decydujące znaczenie dla przebiegu powstania kościuszkowskiego miał wybuch insurekcji w Warszawie 17 kwietnia 1794 roku. Na jej czele stanął bogaty szewc Jan Kiliński. W czasie dwudniowych walk toczonych przez oddziały polskie i uzbrojonych rzemieślników Rosjanie stracili około 4500 żołnierzy. Powstańcy zdobyli wiele sprzętu i dział. Była to największa klęska militarna Rosjan w czasie powstania kościuszkowskiego. Powstanie ogarnęło także Litwę. Sprzysiężenie powstańcze pod wodzą pułkownika Jakuba Jasińskiego doprowadziło do wybuchu insurekcji w Wilnie w nocy z 23 na 24 kwietnia 1794 roku. Pod koniec kwietnia 1794 roku powstanie kościuszkowskie ogarnęło prawie cały obszar państwa polskiego w granicach z 1793 roku. Tymczasem sytuacja powstańców pogorszyła się gdy w maju 1794 roku do walki przeciwko nim przyłączyli się Prusacy. Tadeusz Kościuszko uderzył na połączone siły rosyjsko-pruskie pod Szczekocinami 6 czerwca 1794 roku, ale bitwę tę przegrał, ponosząc dotkliwe straty. Wojska pruskie przystąpiły do oblężenia Warszawy. 20 sierpnia 1794 roku, wybuchło powstanie w Wielkopolsce. Na pomoc powstaniu wielkopolskiemu ruszyły regularne odziały pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego, zdobywając Bydgoszcz. To zmusiło wojska pruskie do odwrotu spod Warszawy.

Przywódcy w Powstaniu Kościuszkowskim Sztandar oddziałów chłopskich (kosynierów) z czasów Insurekcji Kościuszkowskiej Jan Kiliński Jakub Jasiński Jan Henryk Dąbrowski

Po upadku Powstania Kościuszkowskiego Wskutek przegranej walki powstańczej Tadeusz Kościuszko trafił do niewoli i był osadzony w twierdzy petersburskiej, z której został zwolniony przez cara Pawła I w 1796 r. Polska znajdowała się wtedy całkowicie pod zaborami (ostatni III rozbiór Polski dokonany przez Rosję, Austrię i Prusy odbył się w 1795 roku), więc Kościuszko w 1797 r. wyjechał ponownie do Stanów Zjednoczonych. Tam między innymi z własnych środków wspiera działania mające na celu wprowadzenie zasad równości rasowej. W 1798 roku wrócił do Europy, gdzie przebywał we Francji i we Włoszech angażując się w tworzenie polskiej formacji zbrojnej – Legionów Polskich, których celem była walka o niepodległość. Walczyły u boku wojsk francuskich i włoskich w latach 1797–1807. Był także jednym z inicjatorów powstania Towarzystwa Republikanów Polskich - tajnej organizacji niepodległościowej, zawiązanej w Warszawie w październiku 1798 roku, która głosiła wskrzeszenie niepodległego państwa polskiego, mającego być demokratyczną republiką z suwerenną władzą parlamentu. W lipcu roku 1815 dociera do szwajcarskiej miejscowości Solothurn (Solura), gdzie pozostał do końca swojego życia. Zmarł 15 października 1817 roku. Dom Kościuszki w Solurze

Po śmierci ciało Tadeusza Kościuszki trafiło do Polski i zostało w 1818 roku pochowane na Wawelu. Serce generała natomiast wróciło do kraju po 90 latach – w 1927 roku – i znajduje się obecnie na Zamku Królewskim w Warszawie. Bohater został wyróżniony przez naród polski w sposób wyjątkowy, który to w latach 1820 -1823 usypał na wzgórzu bł. Bronisławy wzniosły Kopiec jako pomnik – mogiłę – który  trwa nieprzerwanie do dnia dzisiejszego pod nazwą Kopca Kościuszki w Krakowie. Grób Tadeusza Kościuszki na Wawelu Kopiec Kościuszki w Krakowie

Na całym świecie jest to jeden z najbardziej znanych bohaterów – któremu poświęcone są pomniki, nazwy ulic i miejscowości, a nawet Góra Kościuszki w Australii – najwyższy szczyt kontynentu. Ze względu na zasługi dla Stanów Zjednoczonych i Polski można Tadeusza Kościuszkę nazwać bohaterem dwóch narodów. I to w tych dwóch krajach odnajdziemy najwięcej śladów naszego narodowego bohatera. Park Narodowy Kościuszko, położony w stanie Nowa Południowa Walia w Australii. Obejmuje najwyższe partie Alp Australijskich, leżących w południowej części Wielkich Gór Wododziałowych , z kulminacją na Górze Kościuszki (2228 m n.p.m.). Hrabstwo Kościuszki w stanie Indiana Hrabstwo istnieje od roku 1836, a jego stolicą jest Warsaw

Miasto Kosciusko w stanie Mississippi 2 mosty Kościuszki w Nowym Jorku Portret Tadeusza Kościuszki widniał na jednym z polskich banknotów używanych przed denominacją z 1995 r.

Jednym z najbardziej spektakularnych dzieł przedstawiających wielki triumf kościuszkowskich kosynierów, oddający hołd Tadeuszowi Kościuszce jest cykloramiczny obraz Bitwa pod Racławicami namalowany w latach 1893-1894 przez zespół malarzy pod kierownictwem Jan Styki i Wojciecha Kossaka. Obraz jest prezentowany w specjalnie do tego wzniesionym budynku-rotundzie we Wrocławiu.

W tym roku obchodzimy dwusetną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki 15.10.1817 – 15.10.2017

Bibliografia: Wikipedia Youtube www.kopieckosciuszki.pl/pl/tadeusz-kosciuszko www.polskieradio.pl www.dzieje.pl www.wlaczpolske.pl

Dziękuję za uwagę