Wybitny Wielkopolanin Dezydery Adam Chłapowski

Według nas gen. Dezydery Chłapowski zasługuje na miano wybitnego Wielkopolanina, ponieważ zasłynął z wielu czynów ważnych szczególnie dla swoich rodaków

Wczesne lata Urodził się 23 kwietnia w 1788 roku w Turwi lub w Śmiglu. Jego ojciec Józef był starostą kościańskim, a matka Urszula Moszczeńska wojewodzianką inowrocławską. Kiedy nastąpił trzeci rozbiór Polski, Dezydery kończył 7 lat.

Nauka Pierwszym nauczycielem chłopca był ksiądz Steinhoff chociaż jego ojciec był ateistą z mody. Chodziło mu tylko o to, aby jego syn nauczył się języka francuskiego, tamtejszej ogłady i stylu. Religijność odgrywała w jego oczach uboczną rolę. Prawdopodobnie po śmierci matki w 1796 r. został oddany do pijarów w Rydzynie. Ich wychowanie odznaczało się surowością. Ukończywszy 14 lat dostał się do pułku dragonów pruskich gen. Breisewitza. W latach 1802- 1806 uczył się w instytucie wojskowym w Berlinie. Mieszkał u Caramanów, emigrantów francuskich, z którymi się zaprzyjaźnił.

Okres po 1806 r. Po opuszczeniu armii pruskiej wstępuje do gwardii honorowej Napoleona w Poznaniu. Bierze udział w wielu walkach. Zostaje odznaczony Legią Honorowych i mianowany baronem Cesarstwa. W 1813 r. składa wniosek o dymisję, ponieważ dowiedział się, że Napoleon za cenę pokoju oddał Rosji całe Księstwo Warszawskie. Motywem jego działań była wolna Polska

Dokonania wprowadził płodozmian norfolski zamiast trójpolówki, układ pól i pasy ochronne, zaprowadził zarodową oborę - sprowadził szwajcarskie bydło, hiszpańskie owce i konie arabskie oraz uprawę koniczyny czerwonej jako poplon, założył gorzelnię, olejarnię, cukrownię i browar, napisał dzieło „O rolnictwie”, ufundował wraz z żoną dwa obiekty w Kościanie – szpital „Do chorych i sierot im. św. Zofii” i ochronkę miejską dla biednych dzieci sprowadził z Anglii pług szkocki i młockarnię brał udział w powstaniu listopadowym za co został skazany na 2 lata więzienia w twierdzy szczecińskiej i kontrybucję spłacił dług ojca wykupując cały jego majątek ratując go przed ruiną

Rodzina Antoninę z Grudzińskich poślubił w 1821 r. Doczekali się kilkorga dzieci: Stanisława, Tadeusza, Kazimierza, Józefy, Marianny i Zofii.

Park krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego Leży na terenie gminy: Krzywiń, Czempiń, Kościan, Śrem. Powstał w 1922 r. i zajmuje 172 km². Znajduje się tam jedno z najstarszych zadrzewień liczące niemal 200 lat, obsadzone robinią akacjową z domieszką dębu zwane Traktem Chłapowskiego. Pełni ono funkcje wiatrochronne.

Ciekawostki - według niego główną przyczyną upadku Polski była pańszczyzna, - jednak z córek Chłapowskiego – Józefa- została siostrą Sacre Coeur, a Zofia (która jako jedyna wyszła za mąż) popełniła samobójstwo - na jego zlecenie August Denizot przebudował park w Turwi

w 1868 r. gen. Dezydery gościł w Turwi słynną aktorkę Helenę Modrzejewską, nakręcono tam film pt. „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”, który opowiada m.in. o życiu Chłapowskiego oraz o walce Polaków naporem germanizacyjnym w Wielkopolsce w okresie zaborów, generał był nazywany „człowiekiem niezwykłej miary” pieczętował się herbem Dryja (szlacheckim) był wielkim zwolennikiem uwłaszczenia i poliglotą, pod Borysowem uratował rannego gen. Henryka Dąbrowskiego

najwięcej zasług w zakresie wspierania sztuki przejawiał we wznoszeniu, przebudowie i upiększaniu obiektów sakralnych, zyskał uznanie i życzliwość Bonapartego, w 1807 r. otrzymał Krzyż Legii Honorowej i Virtuti Militari, rok później został osobistym adiutantem Napoleona o przydomku „cherubinek”, 15 sierpnia 1809 r. otrzymał godność barona cesarstwa